حسین سبحانی نیا در گفت‌وگو با «فرهیختگان» مطرح کرد: هراس متحدان آمریکا از برجام

فرهيختگان/ متن پيش رو در فرهيختگان منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست. برنامه جامع اقدام مشترک يک ساله شد؛‌ توافقي که در حوزه سياست خارجه تاثيرات بسزايي داشته است؛‌ تغيير جايگاه ايران در عرصه بين‌المللي و نقشي پررنگ‌تر در حل بحران‌هاي منطقه‌اي از اين دست است. توافق هسته‌اي ميان ايران و 1+5 فشارهاي 12 ساله بر ايران را کاهش داد؛ فشاري که ثمره آن جز انزواي سياسي و ‌اقتصادي ايران نبود. تيم هسته‌اي ايران به رياست محمدجواد ظريف توانست تبليغات سوئي را که عليه جمهوري اسلامي انجام مي‌گرفت، کاهش دهد و جلوي قدرت اجماع عليه جمهوري اسلامي ايران را که در اختيار نظام سلطه بود، گرفت. اين‌ها اما بخش کوچکي است از آنچه برجام با خود به ارمغان آورده بود. حسين سبحاني‌نيا، عضو سابق کميسيون امنيت ملي نيز براين باور است که برجام منجر به تعامل و تبادل با کشورهايي شده است که روزگاري در خط مقدم نظام سلطه فشار، عليه ايران بودند؛‌ اتحاديه اروپا و ايالات متحده آمريکا. حسين سبحاني‌نيا در گفت‌وگو با «فرهيختگان» تحليلي بر تاثير برجام بر روابط بين‌المللي و منطقه‌اي ايران ارائه مي‌دهد. کشورهايي هستند که از حضور ايران در مجامع بين‌المللي و منطقه‌اي به‌شدت برآشفته‌اند، حتي امروز که برجام وارد يک سالگي شده است، تبعات برجام براي اين کشورها چه بوده است؟ طبيعي است که کشورهايي مانند عربستان يا رژيم صهيونيستي که به هر صورت زير چتر حمايت‌هاي شديد آمريکا بوده‌اند اکنون آرام ننشسته و فضا را عليه جمهوري اسلامي ايران تحريک مي‌کنند. بحث اسلام‌هراسي و ايران‌هراسي در همين راستا به وجود آمد و بعد از برجام تشديد شد. بحث حمايت بي‌نتيجه و بي‌منطق از جريان‌هاي افراطي در سوريه، عراق، لبنان و يمن در همين راستا مي‌تواند قابل تحليل باشد. فشار عليه شيعيان در اين کشورها مانند شهادت شيخ نمر در عربستان يا لغو تابعيت شيخ قاسم در بحرين همه از آثار و تبعات بعد از برجام به دليل نقش و جايگاه جديد و ويژه جمهوري اسلامي در عرصه بين‌المللي بود. براي اين کشورها اين موضوع قابل تحمل نبود و تصور مي‌کردند چتر حمايتي آنها آسيب ديده است؛ بنابراين با تمام ابزار ورود پيدا کردند تا برجام به سرانجامي نرسد. هم رژيم صهيونيستي و هم عربستان امروز هم باز بر اين مساله اصرار دارند. برجام اگرچه برخي را نگران کرده اما در مقابل هستند کشورهايي که در اين ميان منافعي را دنبال کنند. آثار مثبت برجام در منطقه چه بوده است؟ البته آثار منطقه‌اي برجام هم به هر صورت نبايد ناديده گرفته شود و خيلي از قدرت مانوري که عربستان در قبل از برجام داشت کاسته است؛ برخي از کشورها بعد از برجام سعي کردند با وجود چهره جديد ايران در خاورميانه به هماهنگي و تعامل بيشتري با اين کشور دست يابند. گرچه از طرف ديگر فشار بر آنها زياد بود به‌خصوص از سوي عربستان سعودي به پشتيباني يا تحريک رژيم صهيونيستي و آمريکا. ولي بالطبع يک فضاي رواني مثبت در آن دوران و در عرصه بين‌المللي براي جمهوري اسلامي ايران به وجود آمد و آثار مثبت رواني داخلي اين اقدام هم نبايد در داخل کشور ناديده گرفته شود. برجام در سالي که گذشت؟ آنچه انتظار مي‌رفت از آمريکا و کشورهاي غربي براي عمل به تعهدات‌شان در برجام در يک سال گذشته، امروزه که ما مي‌خواهيم تحليل کنيم متاسفانه بايد بگوييم که به شکل مطلوبي پيش نرفته است. ما به تعهدات خود درخصوص برجام عمل کرده و به دنيا ثابت کرديم که پايبند تعهدات هستيم اما موانعي که بنا بود با اجرايي شدن برجام رفع شود و راه را براي ورود ما به عرصه بين‌المللي و اقتصادي هموار کند، انجام نگرفت. آمريکايي‌ها و متحدان‌شان همراهي و همگامي از خود نشان ندادند. اگرچه قدم‌هايي برداشتند، اما در مقابل هنوز در تلاش هستند که سنگ‌اندازي کنند و نگذارند که اين برجام به سرانجام برسد. در شرايط فعلي چه چيزي به اجرايي نشدن برجام دامن مي‌زند و گير کار کجاست؟ شايد مسائل داخلي آمريکا و رقابت‌هاي حزبي در انتخابات پيش‌رو و کانديداهاي افراطي رياست‌جمهوري اين کشور هم بي‌تاثير نباشد. به‌رغم اينکه باراک اوباما بر اساس آنچه اعلام مي‌شود معتقد به اجرايي شدن برجام و عمل به تعهدات است، ولي فعلا کاري در اين ارتباط انجام نداده است. اظهارات ضد و نقيض کانديداهاي رياست‌جمهوري باعث شده تا شاهد فضا و چالش‌هاي موجود بعد از گذشت يک سال از اين توافق باشيم. اظهارات ضد و نقيض و حمايت‌هاي نادرست که در راستاي برجام نبايد تکرار مي‌شد، حمايت و پشتيباني از مخالفان جمهوري اسلامي مانند منافقان که اين روزها در جريان است. برجام در آستانه يک‌سالگي است، اما برخي نمايندگان در کنگره آمريکا در شرايطي که اقدامات در جهت اجرايي شدن برجام در حال اجراست، ساز ديگري کوک کرده و خواهان تحريم‌هاي جدي‌تر عليه ايران شده‌اند. با توجه به اين مساله که تقريبا سه يا چهارماه تا پايان رياست‌جمهوري اوباما زمان باقي مانده، باراک اوباما تا چه اندازه مي‌تواند در تعامل با کنگره آمريکا صدايي واحد از اين کشور را به گوش جهان برساند؟ سياست‌هاي دوگانه هيات حاکمه آمريکا متاسفانه مانع مي‌شود که بتوان اظهارنظر دقيقي کرد. اما همان‌طور که به ياد داريم، از آغاز کار، مقام معظم رهبري فرمودند: «براي جلوگيري از تفسيرهاي نادرست و اتمام حجت براي رفع موانع مذاکرات انجام پذيرد، اما اعتمادي به دولت اين کشور ندارم که موانع را بردارند و حاضر باشند با ايران کنار بيايند.» امروز با گذشت يک سال اين مساله را مشاهده مي‌کنيم. آمريکا يک دست خود را براي مذاکره و توافق دراز کرده و از سرپنجه‌هاي دست ديگرش خباثت، خيانت، توطئه مي‌چکد.حتي اگر اوباما بگويد که وتو مي‌کند، بايد يک قدم اساسي در جهت حل مشکلات برداشته شود که معتقدم در دولت اوباما آن عزم و اراده وجود ندارد. به نظر مي‌رسد که جمهوري‌خواهان عمدا مانع از هرگونه توافق تجاري دولت اوباما با ايران مي‌شوند حداقل تا زماني که انتخابات رياست‌جمهوري در اين کشور انجام شود و تصور مي‌کنند با سرکار آمدن دونالد ترامپ مي‌توانند مذاکره مجددي انجام داده و توافق را به نام خود تمام کنند. جمهوري‌خواهان و دموکرات در يک رقابت حزبي اظهارنظرات متفاوتي دارند و بايد بدانيم که در هر دو جريان هم لابي‌هاي صهيونيسم در آمريکا وجود دارند و نمي‌توان انکار کرد و بسيار هم تاثيرگذار است. در فضاي انتخاباتي اکنون نمي‌خواهند حمايت لابي خود را از دست دهند و ابزار تبليغاتي صهيونيستي مي‌تواند در جذب آراء براي هر دو حزب کمک‌کننده باشد. لذا جاي تعجبي ندارد که جمهوري‌خواهان و دموکرات‌ها چنين اظهاراتي را بيان کنند. تمام قضيه اين نيست که چه حزبي توافق را مي‌برد، اما هرکسي که در راس اين دولت قرار مي‌گيرد بايد در چارچوب حرکت کند و در اين چارچوب نقش لابي‌ها تاثيرگذار است. با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد