پیدا و پنهان قصد شورشیان برای خروج از توافق آتش‌بس سوریه

تابناک/ متن پيش رو در تابناک منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست در حالي که هنوز يک هفته نيز از زمان اعلام آتش بس سراسري در سوريه ميان ارتش اين کشور و گروه‌هاي معارض نمي‌گذرد، شب گذشته، خبر رسيد، شماري از گروه‌هاي معارض از تعليق برنامه‌هاي خود براي حضور در مذاکرات صلح خبر داده‌اند. اين گروه‌ها مدعي شده‌اند، دليل تصميمشان، نقض آتش بس در سوريه از سوي ارتش بوده است.  شماري از گروه‌هاي معارض سوري اعلام کرده‌اند، در حال تعليق برنامه‌هاي خود براي شرکت در مذاکرات صلحي هستند که قرار است به زودي در آستانه، پايتخت قزاقستان برگزار شود. اين گروه‌ها مدعي شده‌اند که ارتش سوريه، اقدام به نقض مکرر و شديد آتش بس کرده و همين امر، دليل تصميم اخير آن‌ها بوده است. در بيانيه‌اي که روز گذشته به امضاي شماري از گروه‌هاي مخالف مسلح سوري رسيده، ادعا شده که دولت سوريه و متحدان آن «همچنان مشغول آتش گشودن هستند و آتش بس را در موارد زياد و شديدي نقض کرده‌اند». در ادامه اين بيانيه آمده است: «با ادامه اين موارد، جناح‌هاي شورشي اعلام مي‌کنند که کليه مباحثات مرتبط با مذاکرات آستانه متوقف مي‌شود». اين خبر در حالي منتشر مي‌شود که روز شنبه، يعني تنها يک روز پس از برقراري آتش‌بس نيز معارضين ادعايي مشابه را مطرح کرده بودند. در آن روز، چندين گروه از معارضين، دولت سوريه و متحدان آن را به نقض پي در پي آتش‌بس متهم کردند. در بيانيه‌اي که صبح شنبه منتشر شد، اين گروه‌ها تهديد کردند که در صورت ادامه روند جاري، آن‌ها نيز آتش‌بس اعلام شده از روز جمعه را پايان‌يافته اعلام خواهند کرد. ادعاي معارضين اين است که مناطق مختلف شهر حمآ، از جمله حلفايه، عقرب، لطمنا و الزياره و هم‌چنين منطقه جسرين در غوطه شرقي از توابع دمشق نيز که در اختيار نيروهاي مخالف است، آماج موشک قرار گرفته‌اند. اين ادعاها در شرايطي مطرح مي‌شود که بنا بر گزارش‌هاي ميداني، معارضين خود از نخستين ساعات برقراري آتش‌بس در موارد مکرر اقدام به نقض آن کرده بودند. گفتني است، بنا بر توافق آتش‌بس، در مذاکراتي که قرار است اواخر ماه جاري ميلادي در آستانه، پايتخت قزاقستان برگزار شود، از يک طرف نيروهاي دولتي سوريه، گروه‌هاي متحد آن و روسيه حضور دارند و از سوي ديگر، گروه «ارتش آزاد سوريه» به علاوه هفت گروه معارض ديگر حاضر هستند. وزارت دفاع روسيه از هفت گروه مسلح معارض که در اين روند شرکت دارند، نام برده بود که عبارت بودند از فيلق الشام، احرار الشام، جيش الاسلام، ثوار الشام، جيش المجاهدين، جيش الادلب و جيش الشاميه. اين در حالي است که احرار الشام که اساساً به عنوان يک گروه تروريستي نيز شناخته مي‌شود، بلافاصله اعلام کرده بود ملاحظاتي در مورد مشارکت در اين روند دارد و به اين ترتيب، عملاً از مذاکرات کنار کشيده بود. اما اکنون و پس از اعلام خبر خروج معارضين از مذاکرات، بايد پيش از هر چيز منتظر واکنش روسيه و ترکيه به عنوان بانيان اصلي طرح آتش‌بس جديد در سوريه بود، به ويژه اينکه بر اساس مفاد اين طرح – که به تصويب شوراي امنيت نيز رسيد – قرار است ترکيه وظيفه تضمين پايبندي معارضين به آتش‌بس را بر عهده داشته باشد. به اين ترتيب، خروج معارضين از روند مذاکرات، عملاً ضربه‌اي به اعتبار ترکيه محسوب مي‌شود و بايد ديد، آيا آنکارا براي جلوگيري از اين امر فشار را بر گروه‌هاي تحت حمايت خود افزايش خواهد داد يا خير. در همين راستا، بايد اشاره کرد در پي حصول توافق آتش‌بس، همکاري روسيه و ترکيه در سوريه به حدي رسيده که جنگنده‌هاي روسيه، ترکيه را در عمليات الباب در شمال سوريه ياري کرده‌اند. بر اساس بيانيه‌اي که روز گذشته از سوي ارتش ترکيه منتشر شد، جنگنده‌هاي روسيه و ترکيه در اولين روز سال نو ميلادي (۱ ژانويه ۲۰۱۷) طي عملياتي مشترک به اهدافي از داعش در الباب حمله کردند. به اين ترتيب، از دست دادن چنين فرصتي براي ترکيه مي‌تواند فرصتي تکرار نشدني را از دستش خارج کند. با اين حال، يک گزينه محتمل ديگر نيز در تحليل روند جاري وجود دارد و آن، اين است که ترکيه خود از طريق تحريک گروه‌هاي معارض مورد حمايتش در سوريه، قصد داشته باشد فشار را بر دولت سوريه و متحدانش افزايش داده و به اين ترتيب، امتيازات بيشتري از طرف مقابل بگيرد. مهمترين امتيازي که مي‌توان گفت، دولت ترکيه به دنبال آن است و تاکنون در مقاطع مختلف نيز علناً از سوي مقامات اين کشور بيان شده، خروج حزب‌الله به عنوان يک نيروي خارجي از سوريه است. اين در حالي است که طي اين مدت، بارها اشاره شده که نيروهاي حزب‌الله به درخواست رسمي دولت سوريه در اين کشور حضور پيدا کرده‌اند و اين موضوع، ارتباطي با مذاکرات صلح ندارد. با اين حال، بعيد نيست ترکيه و گروه‌هاي معارض مورد حمايتش براي تقويت موضع خود براي سناريوي شکست احتمالي مذاکرات، به دنبال تحقق چنين امري باشند. با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد