ماموریت جدید دولت های عربی خاورمیانه برای بریتانیا چیست؟

ديپلماسي ايراني/ متن پيش رو در ديپلماسي ايراني منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست طراحي سفر سه روزه ترزا مي به خاورميانه به خصوص اردن و عربستان، مشخصا براي کاستن از تبعات منفي خروج از اتحاديه اروپا صورت مي گيرد.  در شرايطي که در هفته هاي اخير ايرانيان طعم خوش تعطيلات نوروزي را تجربه مي کردند، مردم بريتانيا هفته هايي توام با ترس و ناامني و البته تجربه جدايي و جدايي طلبي را پشت سر گذاشتند. روز چهارشنبه (دوم فروردين /۲۲ مارس) يک مرد مهاجم با خودرو چند عابر را روي پل وست مينستر در قلب لندن و کنار ساعت بيگ بن و پارلمان بريتانيا، زير گرفت و سپس با چاقو يک مامور پليس را هدف قرار داد. وقوع اين حمله تروريستي آنهم در مناطقي از پايتخت بريتانيا که مرکز اماکن سياسي و تردد توريستهاست و انتظار تدابير امنيتي بالا از آن مي رود، بار ديگر خلاهاي امنيتي کشورهاي قدرتمند اروپايي و نفوذ و عمليات نسبتا راحت عناصر تندرو در اين کشورها را به رخ مردم بريتانيا و اروپا کشيد و آنها را در ترس و ناباوري جديدي فرو برد. اما بهت و سرگرداني مردم بريتانيا به نگراني از وقوع عمليات هاي تروريستي در اين کشور ختم نشد. ترزا مي، نخست وزير بريتانيا، روز سه شنبه ۸ فروردين، نامه اي را امضا کرد که براساس آن رسماً خروج کشورش از اتحاديه اروپا آغاز شد و اين يعني شروع روندي تازه در عرصه هاي مختلف زندگي سياسي، اقتصادي و اجتماعي مردم بريتانيا. طرفداران برگزيت که خواهان به دست گرفتن قوانين و کنترل مهاجرت به کشورشان بودند حال بايد از بازار مشترک کالا و خدمات اروپايي خارج شوند؛ چراکه رهبران اتحاديه اروپا مي گويند اگر بريتانيا حرکت آزادانه مردم در کشورهاي عضو را نپذيرد نمي تواند در بازار مشترک باقي بماند. از دست دادن دسترسي آزاد به اين بازار مشترک که حدود ۵۰۰ ميليون نفر را در بر مي گيرد، مي تواند تأثيرات کوتاه مدت و ميان مدت متعددي بر شرکت هاي بين المللي و بخش مالي و خدمات بريتانيا داشته باشد. ادامه نفوذ و تسلط بريتانيا بر متصرفاتش در ساير مناطق جهان نيز از ديگر مسائلي است که تحت تأثير خروج آنها از اتحاديه اروپا قرار گرفته است. حاکميت بريتانيا بر جبل الطارق يکي از نمونه هاي بارز اين امر است که در روزهاي اخير و متأثر از آغاز فرايند خروج بريتانيا از اتحاديه اروپا، به دردسري تازه براي اين کشور تبديل شده است. جبل الطارق بخشي از شبه جزيره اي در جنوب اسپانيا است و کنترل آن از سه قرن پيش در اختيار بريتانيا بوده؛ اما اسپانيا همچنان بر آن ادعاي ارضي دارد. مطابق پيش نويس دستورالعمل مذاکرات اتحاديه اروپا با بريتانيا، توافق هاي ميان اين دو شامل جبل الطارق نخواهد شد، مگر آن که بريتانيا به طور جداگانه در اين زمينه با اسپانيا به توافق برسد. به اين ترتيب، با استراتژي جديد اتحاديه اروپا، بريتانيا ممکن است ناچار باشد که به جز مذاکرات خروج از اتحاديه اروپا، با اسپانيا نيز درباره جبل الطارق مذاکره کند. اسکاتلند نيز که در سال ۱۷۰۷ به پادشاهي انگلستان پيوست تا عنوان رسمي "پادشاهي متحده بريتانيا" همراه با ولز و ايرلند شمالي شکل بگيرد، حال در روزهاي اخير(10 فروردين 1396/ 30 مارس)، در نامه اي رسما خواهان آن شده است که دولت اسکاتلند بتواند همه پرسي استقلال از بريتانيا را برگزار کند. چنين مسائلي نشان مي دهد که مقامات بريتانيا در ماه ها و سال هاي پيش رو دغدغه ها و مشغله هاي متعددي را در حوزه هاي گوناگون پيش رو خواهد داشت و اين امر حداقل در کوتاه مدت، اقتصاد، امنيت و رفاه اجتماعي مردم بريتانيا را تحت تأثير قرار مي دهد. با اين وجود مقامات بريتانيايي مي کوشند در رويکرد به مسائل داخلي و بين المللي به گونه اي عمل کنند که تا حد ممکن از شوک و نگراني به مردم بريتانيا کاسته شود. طراحي سفر سه روزه ترزا مي به خاورميانه به خصوص اردن و عربستان، مشخصا براي کاستن از تبعات منفي خروج از اتحاديه اروپا صورت مي گيرد. خانم " مي " بعد از سفر به اردن اعلام کرد که مستشاران نظامي بريتانيا را به منظور کمک به اين کشور جهت مقابله با داعش به اردن اعزام خواهد کرد. مستشاراني که هر چند همچون نمونه هاي سابق در عراق، کمک چنداني به مبارزه جدي با داعش نمي کنند؛ اما حداقل مي توانند اين پيام را به مردم بريتانيا برسانند که کشورشان همچنان نقشي فعال و مؤثر در عرصه هاي جهاني دارد. در سفر خانم "مي" به عربستان نيز به احتمال زياد مقامات سعودي موظف مي شوند تا پاسخ حمايت هاي بي دريغ نخست وزير بريتانيا به خصوص در نشست هاي اخير شوراي همکاري خليج فارس را بدهند و با پترودلارهاي خود از آسيب و تزلزل اقتصاد بريتانيا پس از خروج از اتحاديه اروپا جلوگيري کنند. بدين ترتيب به نظر مي رسد هر چند حملات تروريستي، خروج از اتحاديه و ادعاهاي استقلال طلبي، وضعيتي دشوار و پر چالش را براي بريتانيا رقم زده است؛ اما مقامات اين کشور مي کوشند همچون هميشه تاريخ اين برهه پر التهاب را نيز با سياست ورزي و باج گيري از کشورهاي مختلف پشت سر بگذارند. *محمد مهدي مظاهري با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد