گاردین: موشکهایی که مسکو را لرزاند
ديپلماسي ايراني/ متن پيش رو در ديپلماسي ايراني منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست.
دلايل بسياري براي تصميم حمله دونالد ترامپ به پايگاهي نظامي در سوريه وجود دارد. علاوه بر اين مي توان توجيهاتي نيز برشمرد از جمله منافع ملي آمريکا، نياز به نشادن دادن اين که استفاده از سلاح شيميايي هزينه اي در بردارد و پاسخي عاطفي به تصاوير کودکان کشته شده. اينها ملاحظاتي سوداگرانه است که بيشتر به کار سياست داخلي مي آيد. اين حمله تضادي بين اصول ترامپ و شکست سلف او در مشخص کردن خط قرمز است. فرصتي براي نشان دادن اين که او مديون روس ها نيست، قماري در حمله اي که عاري از خطر نيست اما مي تواند ضعف هاي او را بپوشاند. درست يا غلط، نمي توان از اين زمينه هاي داخلي اجتناب کرد.
هنوز اغلب اين فرضيه وجود دارد که بسياري از رهبران غربي مجبورند فاکتور اثر داخلي تصميمات و اقدامات خارجي خود را در نظر بگيرند در حالي که رهبران روسيه از اين قضيه به کلي مستثني هستند. اين فرضي غلط است. حمله موشکي ترامپ به پايگاه هوايي الشعيرات خطراتي بالقوه براي رهبران روسيه ايجاد کرده است همان طور که مي توان اين خطرات داخلي را از لابلاي صحبت هاي آنها و لحنشان تشخيص داد.
صحبت ها و کلمات مقامات مسکو در ساعات و روزهاي بعد از مداخله ايالات متحده ممکن است خشن به نظر برسد اما در مقايسه با کلمات و لحني که اغلب استفاده مي کردند ملايم به نظر مي رسيد. اين مساله اي قابل توجه است. قوي ترين نظر از زبان رئيس جمهور پوتين يا وزير امور خارجه اش صادر نشد بلکه دميتري مدودوف، نخست وزير و مقامات دفاعي سخت ترين لحن را داشتند. ولاديمير پوتين خود بسيار کنترل شده و محاسبه شده صحبت کرد. اين مساله نشان دهنده اثرات بالقوه مخرب و خاص ناشي از اقدامات ايالات متحده در روسيه است که مي تواند فراتر از آسيبي فوري به اتحاد اين کشور با سوريه باشد. اين اثرات بسيار بيشتر از چيزي است که به چشم مي آيد.
در ماه هاي اخير روسيه موفق شده بود با طيف گسترده اي از احزاب مخالف در جنگ سوريه را براي پيوستن به مذاکرات آستانه پايتخت قزاقستان، متقاعد کند. آمريکا دخالتي نداشت. تلاش دو طرفه آمريکا و روسيه براي مذاکرات آتش بس در دروان باراک اوباما با شکست روبه رو شده بود و به نظر مي رسيد دپلماسي اوباما در سوريه به حالت تسليم درآمده و شايد دخالت ترامپ، مخالفت با اين مساله است که آمريکا هيچ منافعي در سوريه براي دفاع ندارد.
در طول روزهاي عدم دخالت آمريکا در واقع اتفاقات بسياري به وقوع پيوست. ترکيه و ايران روي يک همکاري در جهت حل و فصل معضل سوريه تمرکز داشتند به جاي اين که به دشمني هاي قديمي يا وفاداري هاي گذشته متوسل شوند. سقوط شرق حلب به دست نيروهاي اسد، نوعي حس جديد از واقع گرايي در برخي از نيروهاي شورشي متفاوت القا کرده بود. قبول ضمني اسد آرايشي موقت به جنگي داد که حالا احتمال پايان يافتن آن بدون متلاشي شدن سوريه وجود دارد.
همه اين محاسبات نشان مي دهد که اميد روسيه براي معامله احتمالي که بيشتر روندي صلح آميز تا جنگ طلبانه داشته باشد، نابود شده است. اين حمله نشان دهنده تغيير سياستي است که ترامپ به روشني بيان کرده است. آيا آمريکا به دنبال پيدا کردن نقشي در روند وقايع است که چالشي براي روسيه به همراه دارد؟ آيا روند اوضاع بار ديگر به مبارزه شورشيان، احياي چرخه محاصره، ضد محاصره، مرگ و آوارگي تغيير خواهد کرد؟
پس اين قضيه که ترامپ براي آن مشهور ـ يا به تعبير عده اي بدنام ـ شده يعني قول او براي بهبود روابط با مسکو چه مي شود؟ چه بخواهيم و نخواهيم، اين استدلال که روسيه براي دستکاري در انتخابات رياست جمهوري ايالات متحده تلاش کرده با مدارکي قطعي قابل دفاع است. زماني که ترامپ پيروز شد، روسيه بسيار مشتاق بود و حتي آماده بود تا دست طرف آمريکايي را بفشارد. اشتياق در واشنگتن براي رسيدن به معامله اي با روسيه حتي بيشتر بود. درحالي که بسياري از نمايندگان مجلس به دنبال التزامي خصمانه تر در ارتباط با روسيه بودند. حمله نظامي هفته گذشته در سوريه، اين تصوير را پيچيده تر کرده است. اوضاع براي مسکو در جهت نشان دادن شوق ايجاد رابطه در منظر عمومي حتي در حضور رکس تيلرسون، وزير امور خارجه ايالات متحده در روسيه، کاهش يافت.
حالا روسيه دقيق تر و محتاط تر در نشان دادن چشم انداز روابط عمل مي کند. با افزايش بار اتهامات ضدروسي در واشنگتن، رئيس جمهور روسيه بسياري از سرمايه سياسي موجود در ابتداي راه دولت تازه واشنگتن را از دست رفته مي بيند. انتخابات رياست جمهوري سال آينده در روسيه برگزار مي شود. اقتصاد آسيب پذير و اعتراضات جدي به فساد در بسياري از شهرهاي روسيه باعث شده که پوتين به هيچ وجه دوست نداشته باشد در بن بستي در کنار آمريکا در جنگ سوريه گرفتار بيايد. اين امر مي تواند شکست در سياست قهرمان سازي پوتين باشد. اين مسائل حتي براي رئيس جمهوري چون پوتين نيز در زمينه داخلي مشکل ساز است.
*مري ديجوسکي
مترجم: روزبه آرش
با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد