اعتماد نوشت: شادی و غم در عسلویه
اعتماد/ متن پيش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست اگر «پروژههاي ملي» را با «چشمان ملي» نبينيم راه توسعه کشور را هموار نکردهايم. اين جناح و آن جناح هم ندارد. فازهاي ١٧و١٨، ١٩ (دو فاز)، ٢٠ و٢١ پارس جنوبي و چهار طرح پتروشيمي کاويان (فاز دوم)، مرواريد، انتخاب و تختجمشيد که روز يکشنبه با حضور رييسجمهور در عسلويه افتتاح شد، پروژههاي ملي بودند. پروژههايي که ٢٠ ميليارد دلار براي ساخت آنها هزينه شده و گاه بيش از ١٠ سال (فازهاي ١٧و١٨) زمان برده است. در حالي که قرار بود ٥٢ ماهه ساخته شود! به عنوان روزنامهنگاري که از افتتاح نخستين فازهاي پارس جنوبي (فازهاي ٢و٣) در بهمن سال ٨١ تاکنون در مراسم بهرهبرداري از فازهاي اين بينظيرترين ميدان گازي جهان حضور داشته است، در بزرگترين افتتاحيه صنعتي کشور احساسي از «غم و شادي» داشتم. ١- شب قبل از مراسم افتتاحيه، وزير نفت به ميان خبرنگاران آمد و حرفهاي مهمي زد. مهمترين حرف را اما من از زبان يکي از مديران ارشد ستادي وزارت نفت شنيدم. مديري که نوع کارش به گونهاي بوده که هم در دولت گذشته و هم در دولت فعلي در صنعت نفت حضور داشته است: «قرار است با افتتاح يکباره اين فازها، در منطقه قدرتنمايي کنيم. يعني ما هر طور شده توسعهمان را انجام ميدهيم و پروژههايمان را تمام ميکنيم. حتي با وجود تحريم.» حالا که دو روز از مراسم گذشته است خبرها را خواندهايد. يکي ميگويد در دوره من اين فازها فلان درصد پيشرفت داشتهاند و ديگري مينويسد که اين دولت با پروژههاي دولت قبل عکس يادگاري ميگيرد! حواسمان هست؟! فارغ از دولتها، به جنبه ملي اين اظهارنظرها توجه داريم؟! نشنيديم که وزير نفت، از تمام وزرا و مديران عامل شرکت ملي نفت ايران که در اجراي پروژههاي پارس جنوبي ايفاي نقش کردهاند، به تقدير نام برد؟ نشنيديم که صراحتا اعلام کرد ١٠ ميليارد دلار از سرمايهگذاري ١٨ ميليارد دلاري شش فاز، قبلا انجام شده است؟! بايد به خاطر اقتضائات سياسي، باز هم حاشيهها را آنقدر پر رنگ کنيد که متن ديده نشود؟! کسي از منتقدان نوشت که چرا فاز ١٩، بهجاي ٣٥ ماه (آنطور که معاون اول دولت قبل و نخستين وزير نفت دولت دهم) قولش را داده بودند، نزديک به ٨٠ ماه طول کشيد؟ اگر بنا بود ٣٥ ماهه تمام شود که تا آخر همان دولت ميتوانستند تمام کنند! کسي از منتقدان يادش ميآيد پروژههايي را که در دولت قبل، غير کامل افتتاح شد؟! اين اما يک طرف سکه است. آن طرف سکه هم قابل نقد است. وقتي زنگنه ميگويد: «مگر ما حرفي زديم وقتي فازهاي ٩، ١٠ و ٦، ٧، ٨ در زمان ما شروع شد و در دولت قبل افتتاح شد؟» همان حرفهاي اشتباهي را ميزندکه وزير نفت دولت قبل، اين روزها درباره افتتاح فازها بيان ميکند. پروژهها را يک دولت شروع ميکند و دولت ديگر تمام ميکند. مگر کسي از جيب خودش خرج کرده است که مدعياش باشد؟ مگر پروژههاي ملي در انحصار دولتهاست؟ مسوولي اگر پروژه را در زمان و با هزينه مشخص شده پيش برده باشد وظيفهاش را انجام داده است. حالا که هيچکدام از فازهاي اخير پارس جنوبي در زمان مقرر هم به بهرهبرداري نرسيده است! هزينههايش هم که بماند. ٢- معتقدم کاش رييسجمهور روحاني افتتاحيه شش فاز پارس جنوبي را يکماه مانده به انتخابات رياستجمهوري افتتاح نميکرد. فازهاي ١٧، ١٨ و ١٩ ميتوانست بهمن ماه افتتاح شود. فازهاي ٢٠، ٢١ هم که برخي واحدهايش فروردين ماه رسيد، ميتوانست بعد از انتخابات افتتاح شود تا برداشت انتخاباتي از مراسم افتتاح فازها نشود. هر چند زنگنه شب قبل از افتتاح، دليل به تعويق انداختن افتتاحيه را اعلام کرد. وزارت نفت مايل بود مراسم طور ديگري برگزار شود که ميسر نشده است. کاش حتي سخنراني افتتاحيه رييسجمهور چه در مراسم افتتاح شش فاز پارس جنوبي و چه در آيين بهرهبرداري از ٤ طرح پتروشيمي بيشتر به مسائل صنعت نفت ميپرداخت و اقداماتي که دولت براي پيشبرد پروژههاي نفتي انجام داده است را تشريح ميکرد و کمتر غيرنفتي ميراند. آن هم در اين مقطع حساس. وقتي قرار است منصفانه نقد کنيم، نبايد دولت و منتقدانش برايمان فرقي کند. ٣- قبلا نوشتهام که پروژههاي پارس جنوبي تاريخ ٢٠ ساله کشور است. وقتي آن را ورق بزنيد بيشعار زدگي، واقعيتهاي اقتصادي، سياسي، فرهنگي و حتي اجتماعي ايران را خواهيد شناخت. من يکشنبه شاد بودم، وقتي که مديرعامل شرکت ملي نفت، ارزش گاز توليدي پارس جنوبي از ابتدا تاکنون را ١٩١ ميليارد دلار اعلام کرد و گفت ديگر گازي به قطر مهاجرت نخواهد کرد. غم هايم را مرور کردم وقتي مسوول پروژه فاز ١٩ را در فرودگاه ديدم و خاطره حرفهايش برايم زنده شد که چگونه تحريمها مانع از رسيدن اقلام ضروري پروژهها، شده است. چطور ناچار بودند براي دريافت يک کالا در چند شرکت سفارش بگذارند. شاد بودم وقتي پيمانکاران ايراني بالاخره با همه سختيها، زمانهاي از دست رفته و پولهاي بيشتر هزينه شده، پروژهها را به اتمام رساندهاند. باور کنيد که هيچ کدام از شرکتهاي داخلي کشورهاي منطقه چنين توانايياي ندارند که در تحريم، پروژه تمام کنند. حتي با همه اما و اگرهايش. خوشحال بودم از اينکه با راهاندازي فاز دوم پتروشيمي کاويان، اتيلين بيشتري به خط لوله اتيلين غرب کشور تزريق ميشود تا استانهاي غربي ايران پر درآمدتر شوند و غم داشتنم از تاخير فازهايي که ميتوانست سالها قبل افتتاح شود. راستي کسي دنبال اين حرفها هست که چرا پروژه ٥٢ ماهه، ١٠ سال طول کشيده است؟ دلاليش چه بوده؟ چه هزينههايي بر کشور تحميل کرده است؟! ٤- «امروز، روزي به يادماندني براي تاريخ صنعت نفت ايران است. »، «پارس جنوبي، پيام مقاومت و اقتدار صنعتي ايران را به جهان مخابره کرد»، «توليد روزانه گاز ايران از ميدان مشترک پارسجنوبي از حداکثر ٢٨٥ ميليون متر مکعب در سال ٩٢ به حدود ٥٧٠ ميليون متر مکعب رسيده است.» اين جملات را رييسجمهور، وزير نفت و مديرعامل شرکت ملي نفت در مراسم افتتاحيه شش فاز پارس جنوبي گفتهاند. کاش اجازه داده شود فارغ از جنجالها، پيام اقتدار ايران، آن هم در شرايطي که تحريم از سر گذراندهايم درست به دنيا مخابره شود، با همه اختلاف نظرهاي داخلي. اتمام فازهاي شش گانه پارس جنوبي با وجود همه مشکلاتش دستاورد مهم صنعت نفت است و اگر نبود زحمات وزارت خارجه در هموار کردن مسير فروش نفت، دريافت پول نفت، اجازه ورود تجهيزات فازها، شايد هنوز اين پروژهها تمام نميشد. پس نبايد غير منصفانه بر ظريف به خاطر حضورش در مراسم افتتاحيه خرده گرفت. استاديم در هدر دادن فرصتها. در باز نکردن «چشمان ملي» روي «پروژههاي ملي». *رضا زندي با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد