محمد کاسبی: فراموشی فرهنگ را در مناظره‌ها ببینید

محمد کاسبي اين روز‌ها سرگرم بازي در سريال «سر دلبران» است که براي پخش در شبکه 2 سيما در ايام ماه مبارک رمضان توليد مي‌شود. با کاسبي درباره سريال و وضعيت فرهنگي کشور گپ و گفت کوتاهي داشته‌ايم. «سر دلبران» چندمين همکاري شما با محمدحسين لطيفي است؟ من از بنيانگذاران حوزه هنري بودم و حدود سي‌و‌خرده‌اي سال پيش محمد‌حسين لطيفي که آن سال‌ها نوجوان بود، به حوزه آمد و از آن سال‌ها وي را مي‌شناسم. اولين کار مشترک‌مان نيز به فيلم سينمايي «دنياي وارونه» به کارگرداني شهريار بحراني باز‌مي‌گردد که من در آن بازي مي‌کردم و لطيفي طراح لباس و صحنه بود. دومين همکاري ما نيز سريال بسيار زيباي «صاحبدلان» بود که واقعاً سريال عجيب و غريبي بود و فکر مي‌کنم بهترين سريالي باشد که در تلويزيون توليد شده است. اين سريال هم براي ماه رمضان توليد شده بود و درباره حرمت قرآن و اعتقادات بود. اکنون هم سومين همکاري من با محمدحسين لطيفي است که در سريال «سر دلبران» مشغول بازي هستم و قرار است براي ماه رمضان آماده شود. براي خواننده‌هاي «جوان» درباره موضوع سريال «سر دلبران» بگوييد! داستان سريال را که نمي‌توانم لو بدهم و اصلاً از نظر حرفه‌اي درست نيست. حتي گروه توليد‌کننده سريال هم نظرشان اين است که تا زمان پخش «سر دلبران» هيچ خبري درباره داستان سريال منتشر نشود. ولي مي‌توانم بگويم داستان و موضوع نويي دارد و اميدوارم بيننده‌ها هم آن را دوست داشته باشند. شما همان‌طور که گفتيد سابقه بازي در سريال‌هاي مناسبتي ماه رمضان را داريد، سريال‌هاي ماه رمضان با ديگر سريال‌هايي که طي سال از تلويزيون پخش مي‌شوند بايد تفاوت داشته باشد؟ نظرات درباره اين موضوع متفاوت است. بعضي از هنرمندان و البته مديران تلويزيون معتقد‌ند که در ماه رمضان حتماً بايد سريال مفرح و شاد پخش شود. من دليل اين اصرار را نمي‌دانم، شايد فکر مي‌کنند براي کسي که روزه مي‌گيرد روزه‌داري خيلي سخت است و بايد با پخش سريال مفرح و نشاط‌آور از سختي روزه‌داري کم کرد. اگر اين فکر را مي‌کنند بايد بگويم فکرشان خيلي عجيب و کودکانه است. من مخالف پخش سريال شاد براي ماه رمضان نيستم ولي اين اصرار را ندارم که حتماً بايد سريال شاد و مفرح باشد. اين تأکيد از کجا آمده؟ سؤال من اين است! ولي بعضاً مي‌گويند بايد سريال ماه رمضاني رويکرد مذهبي و آموزنده داشته باشد! من در کليت تفاوتي بين سريالي که در ماه رمضان پخش مي‌شود و سريالي که در نوروز پخش مي‌شود نمي‌بينم، به شرط آنکه به گفته امام خميني (ره) درباره اينکه راديو و تلويزيون دانشگاه باشد، عمل شود. مگر در دانشگاه برنامه درسي براي مهر و آبان يا عيد متفاوت است؟ همه سال يک برنامه درسي وجود دارد. اما بدي کار اين است که راديو و تلويزيون ما دانشگاه نيست. همين باعث به هم ريختگي و از‌هم‌گسيختگي مي‌شود. اگر اين جور نبود تنها فرق برنامه عيد و برنامه ماه رمضان بايد در اين بود که آن 13، 14 قسمتي بود و اين يکي 30 قسمتي! وگرنه هر دو را بايد بتوان در طول سال پخش کرد. اما در سال‌هاي اخير شاهد افت کيفيت سريال‌هاي مناسبتي ماه رمضان بوده‌ايم، اين مشکل از کجا آب مي‌خورد؟ بزرگ‌ترين مشکل ما اين است که سريال‌هايمان قصه و داستان قوي ندارند. سازمان صداوسيما سال‌ها است از اين کار دست برنداشته که با يک سيناپس يا خلاصه داستان يا حتي يک طرح فيلمنامه کار توليد سريال را شروع مي‌کند و در بين کار هي داستان به فيلم اضافه مي‌شود. اين کار باعث مي‌شود قصه‌ها غلط و ضعيف از آب در بيايد. چه کسي هم بايد آن فيلمنامه بد و ضعيف را غير از من بازيگر اجرا کند؟! آن وقت است که هي ما بازيگرها بايد بر سرمان بزنيم که اين کار اشتباه است ولي نه گوش شنوايي و نه فرصتي براي اصلاح است. اين مشکل را چه کسي بايد حل کند‌؟ صداوسيما نبايد تا فيلمنامه سريال کامل نشده دست به توليد سريال بزند. بايد داستان قوي انتخاب کند. بعد از داستان بايد «کَست» قوي چيده شود و بازيگران خوبي انتخاب کند و در نهايت کارگردان خوب که نقش آشپز را دارد. متأسفانه چندين سال است که قصه‌ها ضعيف، بازيگري ضعيف و سريال‌ها هم ضعيفند. نتيجه‌اش اين مي‌شود که بيننده‌ها کنترل تلويزيون را دست‌شان مي‌گيرند و هي کانال‌ها را عوض مي‌کنند. سال گذشته‌ مطرح شد که سريال‌هاي ضعيف ماه رمضان باعث رونق سينما شده است، اين را قبول داريد؟ سينما مقوله‌اش فرق مي‌کند. آدم‌هاي خاصي سينما مي‌روند و کاري به اين ندارند که سريال تلويزيون خوب است يا بد است! موضوع فروش سينما چندان با تلويزيون تداخل پيدا نمي‌کند، چون کساني که سريال نگاه مي‌کنند معمولاً خانواده‌هاي معمولي هستند که کارگر و خانه‌دار هستند و اگر يک خانواده چهار نفره بخواهند براي ديدن فيلم به سينما بروند و يک فيلم ساده را تماشا کنند حداقل مخارج‌شان با تنقلات و هزينه رفت و برگشت 100 هزار تومان مي‌شود. احتمالاً به خاطر هزينه‌هايش به سينما نمي‌روند، پس چکار مي‌کنند؟ من به شما مي‌گويم چکار مي‌کنند، آنها به جاي تماشاي سريال‌هاي ضعيف تلويزيون، پاي ماهواره مي‌نشينند. مسئولان فرهنگي بايد کاري کنند که بازار ماهواره کم‌رونق شود، نه اينکه باعث رشد مخاطبانش شوند! سياستمداران و مسئولان فرهنگي حرف زياد مي‌زنند و نمي‌دانم چرا از اين حرف زدن خسته نمي‌شوند. من محمد کاسبي، در 22 بهمن سال 57 مسئول نمايش‌هاي راديويي شدم. 39 سال از آن زمان مي‌گذرد ولي مي‌بينم مسئولان فرهنگي ما همان دوستان قديم و همکاران من در آن سال‌ها هستند. آقايان ول کنيد! چرا ول نمي‌کنيد ميز‌ها را؟ اگر قرار بود شما کار مفيدي بکنيد که در طول اين40 سال ترکانده بوديم! چرا اين دسته از مديرها کنار نمي‌کشند؟! چون جاي ديگري بهشان اينقدر پول نمي‌دهند! اصلاً معلوم نيست از پشت ميز مسئوليت کنار بروند کسي به آنها کار بدهد يا اگر بدهد اينقدر حقوق و مزايا بدهد. براي همين هيچ کدامشان حاضر نيستند مسئوليت را ول کنند و بروند. بالاخره يک مدير چه در حوزه فرهنگي و چه در ديگر حوزه‌ها بايد پاسخگوي کارهايش باشد! ما در کشورمان قوي‌ترين واکسن دنيا را داريم به اسم واکسن «ضد انتقاد». مسئولان ما اين واکسن را که تنها و تنها در کشور ما پيدا مي‌شود، مي‌زنند و ديگر به هيچ‌کس پاسخگو نيستند. حتي اگر دزدي طرف معلوم شود از اين اتاق مي‌رود به اتاق بغلي و تنها ميز کارش عوض مي‌شود. با اين وضعيت اميدي به اصلاح وضعيت فرهنگي هست؟! ما همه چيزمان بايد به همه چيزمان بيايد ديگر. الان چند ماه است گروه سريال‌سازي‌مان در شهر يزد مشغول کار است و ما به طور دائم مابين تهران و يزد در حال جابه‌جايي هستيم و خدا شاهد است در پرواز با «ايران اير» و «آسمان» هميشه و هميشه کمترين تأخيرمان يک ساعت و نيم تا دو ساعت بوده و حتي براي يک بار نشده از بلندگوي فرودگاه بگويند مسافران محترم از اينکه پروازتان تأخير دارد، عذرخواهي مي‌کنيم. اين وضعيت فرهنگي ما است، وضع در باقي جاها هم همينطور است! همين مناظره‌هاي رياست‌جمهوري را نگاه کنيد ببينيد وضع فراموشي فرهنگ چطور است! اميدوارم اين وضعيت براي کشور و به‌خصوص مديريت فرهنگي بهتر شود، سؤال آخر اينکه «سر دلبران» قطعاً در ماه رمضان پخش مي‌شود؟ همه انسانيت و معرفت را موش نخورده و هنوز هم چيزي از آن‌ باقي مانده، اما کم است، انسانيت در اقليت است، معرفت در اقليت است، مديريت خوب در اقليت است، سريال خوب در اقليت است و فيلم خوب در اقليت است! در صورتي که ما همه يادمان است که اينها زماني در اکثريت بودند. درباره سريال «سر دلبران» هم من فکر مي‌کنم حرف جديدي براي گفتن دارد و افرادي مثل من آن را دوست دارند. البته بچه‌ها دارند کارشان را با جديت انجام مي‌دهند اما با حجم کاري که باقي مانده بعيد مي‌دانم به ماه مبارک رمضان برسد تا حالا ببينم خدا چه مي‌خواهد. با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد

---

بازار

---