فاطمه هاشمی: مردم با رأی خود روح «آیت‌الله» را شاد کردند
ايران
بروزرسانی
ايران/ متن پيش رو در ايران منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست.
اولين انتخابات بدون حضور آيت‌الله هاشمي، رئيس فقيد مجمع تشخيص مصلحت نظام در حالي برگزار شد که ياد و نام او به شکل محسوسي بر فضاي سياسي- انتخاباتي سايه انداخته بود.
بخصوص که بنا به روايت‌هاي تأييد شده مرحوم هاشمي، خود مشوق روحاني براي حضور مجدد در عرصه انتخابات بوده است. با فاطمه هاشمي فرزند بزرگ آيت‌الله هاشمي درباره پيام رأي مردم به تداوم اعتدال گفت‌وگو کرديم. او در ميانه مصاحبه و آنجا که از خاطرات انتخاباتي پدر مي‌گفت، بغض کرد و اشک در چشمانش حلقه زد.
٭٭٭
اين نخستين انتخاباتي بود که بدون حضور آقاي هاشمي برگزار شد، شما و خانواده با مشاهده حضور مردم چه حسي داشتيد؟
حس خوبي داشتيم، از چند بعد يکي اينکه هميشه آرزوي پدرم اين بود روزي برسد که واقعاً حضور در انتخابات براي مردم جدي باشد.
ايشان اعتقاد داشت که مردم با آگاهي در انتخابات شرکت کنند و مي‌گفت اگر هميشه حضور مردم پرشور باشد، آن تغييرات اساسي هم از ناحيه مردم ايجاد خواهد شد و حالا اين اتفاق افتاد. بحث ديگر اينکه آنهايي که دوست نداشتند پدر من در انتخابات ۹۶ باشد، ديدند که روح ايشان و صحبت‌هايي که طي سال گذشته داشتند، مرتب در فضاي مجازي پخش مي‌شد و همانطور که امام گفتند نشانگر اين بود که «هاشمي زنده است تا انقلاب زنده است.»
در سفرهايي که در ايام انتخابات داشتم، بسياري از مردم مي‌گفتند به خاطر توصيه آقاي هاشمي در انتخابات حضور پيدا مي‌کنيم. اين مسأله باعث شادماني ماست که چنين پدري داشتيم که حتي بعد از فوت چنين اثري از ايشان در کشور باقي مانده است بخصوص که حضور مردم و رأي به تداوم راه اعتدال را پيش‌بيني هم کرده بود، پدر سياستمداري بود که سياست ورزي را براي مردم انتخاب کرده بود نه براي خود. اين موضوع مهمي است. به هر حال فقدان پدر براي ما در انتخابات سخت بود و اگر ايشان در قيد حيات بودند قطعاً خوشحالي ما و ايشان بيشتر مي‌شد چرا که حرکتي که در سال 92 شروع شد حالا در 96 هم از سوي مردم تأييد شد. با اين حال مردم با رأي خود روح پدر م را شاد کردند.
روز انتخابات اعضاي خانواده و خانم مرعشي همسر محترم آيت‌الله چه حال و هوايي داشتند؟
روز انتخابات براي همه ما در نبود ايشان بسيار سخت بود، هم خوشحال بوديم و هم ناراحت. همان روز انتخابات، به مرقد پدر رفتيم تا شايد حال وهواي بهتري پيدا کنيم. مادرم هم مثل بقيه ما بود. خاطرم هست هميشه به همراه مامان و بابا براي رأي دادن مي‌رفتيم. مخصوصاً اگر قرار بود ليستي را بنويسيم، هميشه نظر ايشان را مي‌گرفتيم. البته اول مي‌گفت که با تشخيص و صلاحديد خودتان بنويسيد بعد با اصرار مي‌گفتيم برخي را نمي‌شناسيم و با اصرار ما نظرشان را مي‌گفتند. بعضي وقت‌ها هم با زور کاغذ را مي‌گرفتم و از روي آن مي‌نوشتم. البته مي‌گفت به کسي نگو من اسم چه کساني را نوشتم. من مي‌گفتم خط شما آن‌قدر مشخص است که وقتي رأي به صندوق مي‌اندازي همه متوجه مي‌شوند حداقل اجازه بدهيد من بنويسم. اين شوخي‌ها را هم داشتيم. روز جمعه و شنبه براي ما روز سختي بود. در نبود پدر که البته با حضور مردم و نتيجه‌اي که اعلام شد، خوشحال شديم.
پيش‌بيني اين ميزان مشارکت و رأي نزديک به 24 ميليوني آقاي روحاني را داشتيد؟
پيش‌بيني من از رأي آقاي روحاني بيشتر از اين ميزان بود. اين اتفاق هم افتاد. شب انتخابات از خيلي شهرستان‌ها و تهران تماس مي‌گرفتند که مردم در حوزه‌هاي رأي هستند، زمان رأي‌گيري بايد سه چهار ساعت ديگر تمديد شود، اما اين اتفاق نيفتاد. حداقل بايد مديريت مي‌کردند يا حوزه‌ها را بيشتر از گذشته در نظر مي‌گرفتند، ولي وقتي هم نتوانستند حتماً بايد تمديد رأي‌گيري بعد از ساعت ۱۲ شب انجام مي‌شد. من مطمئن بودم اگر آن افرادي که در صف ايستاده بودند رأي مي دادند، آراي آقاي روحاني براحتي به ۶۵ درصد مي‌رسيد.
دليل حضور گسترده مردم در اين دوره از انتخابات چه بود؟
چند سالي هست بواسطه فضاي مجازي آگاهي مردم نسبت به مسائل بالا رفته است، به خاطر همين مردم مي‌دانستند خودشان هستند که مي‌توانند نقش اصلي را در تعيين سرنوشت خود در آينده داشته باشند. اکثريت از روش‌هاي مديريتي اقتدارگرايانه و بي‌توجه به مطالبات مردمي راضي نبودند. مردم دنبال اعتدال هستند، شعار مردم اين است که ما مي‌خواهيم زندگي کنيم، امکانات حداقلي از نظر تأمين رفاه اجتماعي و همچنين امنيت و آزادي و دموکراسي را داشته باشند.
بالاخره رقبايي که مقابل آقاي روحاني قرار گرفته بودند، بويژه در مناظره‌ها مطالبي مطرح کردند که هم مردم نگران اين مسأله شدند که با آمدن آن کانديداها اقتدار‌گرايي ايجاد شود و هم از بي‌انصافي و سياه نمايي آنها آزرده خاطر شدند.
مردم ديدند کساني که خود از سال‌هاي اول انقلاب پست‌ها و مسئوليت‌هاي مختلف در کشور داشتند حالا به شعور مردم توهين مي‌کنند و به گونه‌اي از نظام انتقاد مي‌کنند که گويي هيچ اتفاق مثبتي در اين چند دهه نيفتاده است. مردم از اين رفتارها استقبال نکردند و نشان دادند به انقلاب، ايران و جمهوري اسلامي وفادار هستند و اگر کساني بخواهند به انقلاب بد بگويند مردم مقابل‌شان مي‌ايستند.
در اين دوره از انتخابات شاهد بوديم با وجود تمرکز رقباي روحاني بر طبقات پايين جامعه، باز هم در شهرستان‌هاي کوچک رأي آقاي روحاني بيشتر است، اين را ناشي از چه مي‌دانيد؟
به خاطر آگاهي مردم است. من در ايام انتخابات به ۱۰ استان براي صحبت و سخنراني سفر کردم. برخي مناطق را چون با ماشين مي‌رفتم بين راه در روستاها و مناطق با مردم صحبت مي‌کردم، مردم در برخي مناطق از اينکه زندگي خوبي ندارند دلخور و ناراحت بودند، اما باز مي‌گفتند ما ديگر گول يارانه‌ها و اين حرف‌ها را نمي‌خوريم، قبلاً 45 هزار تومان يارانه دادند اندازه 200 هزارتومان هزينه‌هاي ما افزايش يافت. الان مي‌گويند ۲۵۰ هزار تومان يارانه مي‌دهيم، حتماً مي‌خواهند يک ميليون از ما بگيرند.
فکر مي‌کنيد گفتمان اصلاح‌طلبي و اعتدالگرايي چه جذابيت‌هايي براي مردم داشته که باز دوباره از اين گفتمان استقبال کردند؟
مردم از گفتمان اعتدال و اصلاح‌طلبي اين نتيجه را گرفتند که تندروي در آن وجود ندارد. فرقي نمي‌کند تندروي از ناحيه اصلاح‌طلبان باشد يا اصولگرايان، مردم ديگر افراط و تفريط را نمي‌پذيرند. مردم اين گفتمان را دنبال مي‌کنند و منتظر تغييراتي هستند که اتفاق بيفتد.
به مسأله تغيير اشاره کرديد. سؤال اين است که آيا ما بايد به اين بسنده کنيم که مردم آمدند و به عملکرد دولت رأي مثبت دادند لذا هيچ نارضايتي يا انتقادي ندارند يا اينکه مردم با وجود برخي انتقادات گفتمان اعتدال را ترجيح دادند و حالا مطالباتي هم دارند؟
بايد مطالبات بحق مردم پاسخ داده شود. در سفرها ابتدا خودم را معرفي نمي‌کردم و توصيه به رأي دادن داشتم و در نهايت برخي هم من را مي‌شناختند و مي‌گفتند چون درخواست آقاي هاشمي اين بود قبول مي‌کنيم اما اگر دولت براي ما کاري انجام نداد شما چه پاسخي براي ما داريد؟ به آنها مي‌گفتم اگر ديديم دولت در آينده نسبت به مطالبات شما اقدامي انجام نداد، مطمئن باشيد من خودم منتقد دولت خواهم بود و از حقوق شما دفاع مي‌کنم. اکنون دولت مسئوليت بزرگي دارد، مردم با شور و هيجان و اعتماد به آقاي روحاني به صحنه آمدند و رأي خوبي دادند. آقاي روحاني هم بايد کابينه قوي‌تر از قبل (کابينه قبل هم بد نبود) داشته باشد تا بتواند مطالبات مردم را در چهار سال دولت محقق کند. تحقق همه مطالبات هم البته چهار ساله امکانپذير نيست.اما بايد به شکل جدي شروع کنند.
به نظر شما براي حفظ پايگاه رأي 24ميليوني چه اولويت‌هاي فوري بايد در برنامه روحاني قرار بگيرد؟
من در صحبت با مردم با دو موضوع مواجه شدم: رکود اقتصادي و اشتغال که هر دو به هم گره خورده است. براي خروج از رکود اقتصادي بايد زمينه فعاليت بخش خصوصي افزايش يابد تا اشتغال ايجاد شود و اين دو درخواست اصلي مردم از آقاي روحاني در همه استان‌هايي بود که مي‌رفتم. اگر اين محقق شود کمک بزرگي به مردم خواهد شد. مردم مي‌گفتند ما گدا نيستيم که به ما پول بدهند، جوانان ما دانشگاه رفتند و کار مي‌خواهند تا از قدرت بازوي خود زندگي کنند. بحث آزادي هم از ديگر مطالبات مردم است. ايران اگر چه در مقايسه با کشورهاي منطقه نسبتاً وضعيت خوبي دارد و اکثريت جامعه حرف خود را مي‌زنند، در برخي موارد هم بازداشت مي‌کنند؛ اما اکثر جامعه حرف خود را مي‌زنند که اين مسأله بايد نهادينه شود. يعني کسي نبايد به خاطر ابراز عقيده و بحث يا انتقادي که مي‌کند با مشکل مواجه شود.
رفع حصر از شعارهايي بود که در همه برنامه‌هاي انتخاباتي آقاي روحاني از سوي طرفداران مطرح شد. به نظر شما رأي بالاي مردم به آقاي روحاني توانايي او براي حل اين موضوع را تقويت مي‌کند؟
آقاي روحاني در اين زمينه يک مسئوليتي دارد و يک کارهايي هم دست حکومت و نظام هست، قوه قضائيه مستقل است، مجلس مستقل است، نظام يک برنامه‌هايي دارد، وظيفه آقاي روحاني اين است که به‌عنوان پاسدار قانون اساسي هميشه موضوع رفع حصر را از طريق شوراي امنيت، رهبري و قوه قضائيه مطرح، دنبال و پيگيري کند، نبايد بگذارد همه نسبت به آن بي‌توجه شوند، فکر مي‌کنم با پيگيري‌هاي آقاي روحاني تا حدودي ايشان به نتيجه خواهد رسيد، اما همه رفع حصر را نمي‌توانيم از آقاي روحاني توقع داشته باشيم.
دليل اقبال مردم به فهرست اميد در انتخابات شوراهاي اسلامي شهر و روستا را در چه مي‌دانيد؟
به نظرم ابتدا بايد بگوييم چه شد که مردم اينقدر از انتخابات شوراها استقبال کردند. آمار مشارکت هميشه کمتر از اين دوره بوده است. در کل معتقدم اين استقبال نمايانگر موضع سياسي بود که مردم مي‌خواستند بگويند ما تغيير مي‌خواهيم، دنبال اعتدال هستيم. درست مشابه آن چيزي که در انتخابات رياست جمهوري اتفاق افتاد. از سويي در تهران مردم با توجه به مشکلات زيادي که از ناحيه شهرداري با آن مواجه هستند، به صحنه آمدند. نخستين مشکلي که در شهر تهران شاهد هستيم، برج‌سازي‌هاست که با اين اقدام شمال تهران کامل از بين رفته است؛ براي اينکه شهرداري مي‌خواست پول‌ها و امتيازات کلاني را بگيرد، فکر مردم پايتخت نبود. دومين موضوع حمل و نقل است که در اين بخش تهران جزو بدترين پايتخت‌هاي دنياست. مردم بايد ساعت‌ها در اتوبوس، تاکسي و ماشين‌هاي شخصي زمان خود را از دست بدهند. يک ماشين که مسافت ۱۰ دقيقه‌اي را بايد ۲ ساعت در ترافيک طي کند چقدر بنزين هدر مي‌رود؟ اين چقدر مشکلات زيست محيطي دارد و..
ترکيب شوراي اسلامي شهر و روستا يا همان فهرست اميد را چگونه مي‌بينيد؟
خيلي از آنها را نمي‌شناسم و فقط به‌عنوان فهرست اميد رأي دادم. شايد بين آنها ۶ تا هفت نفر را کامل بشناسم، باقي آنها را اصلاً نمي‌شناسم.
رأي اول برادرتان محسن هاشمي در انتخابات شوراهاي تهران را به خاطر فهرست اميد مي‌دانيد؟
رأي محسن را به خاطر فهرست اميد نمي‌دانم. محسن از دو بعد رأي آورد. يکي شخصيت خودش که سال‌ها در مترو فعاليت داشت و مردم از مترو خيلي رضايت دارند، حرکت محسن را در مترو ديدند و از آن راضي بودند. يکي هم بواسطه پدرم بود. مردم در تشييع پدرم نشان دادند که توجه خاصي به آقاي هاشمي دارند و محسن هم به همين خاطر (پسر آقاي هاشمي) مورد توجه برخي قرار گرفت.
برادرتان بناي شهردار شدن دارند؟ برخي از اين مسأله استقبال کرده و تعداد زيادي هم شهردار شدن ايشان را توهين به رأي خود مي‌دانند.
تاکنون بحثي در اين زمينه نداشتيم؛ مادرم اصلاً دوست ندارد محسن شهردار شود. اصلاً صحبت نکرديم که محسن چه برنامه‌اي براي آينده دارد.
اشاره کرديد مؤلفه اصلي آقاي هاشمي در سياست ورزي مردم بودند، معطوف به اين مسأله توصيه‌اي به رقباي اصولگرا داريد؟ لازم هست بازنگري در ادبيات و گفتمان خود داشته باشند؟
همانطور که جريان اصلاح‌طلبان يک بازبيني در رفتار خود داشته و به اين نتيجه رسيدند که تندروي‌ها ديگر فايده ندارد، اصولگراها هم بايد بازبيني نسبت به اتفاق افتاده داشته باشند و به دنبال خواست مردم باشند، امام(ره) پس از ورود به ايران در نخستين صحبت در بهشت زهرا گفتند من به پشتوانه مردم و ملت دولت تعيين مي‌کنم. حتي در حکم آقاي بازرگان نوشتند بواسطه مشروعيتي که از مردم گرفتم شما را به‌عنوان نخست‌وزير موقت تعيين مي‌کنم و تأکيد هم به اين داشتند که ما بايد آنچه را مردم مي‌خواهند انجام دهيم. اصولگرايان هم بايد اين دقت را داشته باشند در دور بعد کانديدايي معرفي کنند که براساس نظر مردم باشد.
برخي معتقدند روحاني چهار سال سخت را در مواجهه با مخالفان پيش‌رو دارد. شما هم چنين نظري داريد؟
من مناظره سوم را با مردم ورزنه در اصفهان ديدم، همانجا گفتم مردم بايد خيلي مواظب باشيم که در چهار سال تخريب‌ها عليه آقاي روحاني شدت خواهد گرفت و موانعي برايش ايجاد خواهد شد. اين مردم هستند که بايد از آقاي روحاني حمايت کنند تا به اهداف والاي خود برسد. به هر رو من ميخواهم از مردم بواسطه حضورشان تشکر کنم؛ بعضي‌ها هميشه مي‌گفتند رأي دادن ما فايده‌اي ندارد و آن چيزي که مي‌خواهند از صندوق بيرون مي‌آيد که مي‌گفتم شما اشتباه مي‌کنيد هر چه ميزان حضورتان بيشتر باشد، اولاً نشان دهنده اعتقاد قلبي‌تان به ايران و پاسداري از ايران است که خيلي مهم است که به صحنه بياييد. همچنين هر چه حضورتان بيشتر باشد رأي بهتري را رئيس جمهوري کسب مي‌کند و تعداد آرا پشتوانه‌اي براي رئيس جمهوري خواهد بود که با جرأت بيشتري به مقاصد و اهداف خود در خدمت به مردم برسد. اين تجربه خوبي بود و مطمئن هستيم در دوره‌هاي بعدي مردم بيش از گذشته به ميدان خواهند آمد.
با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد
پس از این بخوانید
بحران بی‌سابقه بین آمریکا و اسرائیل
واشنگتن پست: آمریکا در بحرانی‌ترین دوره تاریخ خود قرار دارد
داستانی عالی که هیچ کس باورش نمی‌کرد
حق انتقاد از معلمان را به رسمیت بشناسید
روایت وبسایت آمریکایی از «بدترین متحد واشنگتن»
سورپرایز اکتبر ایران برای بایدن
وبسایت اصلاح‌طلب نوشت: تصویر مطلوب اصول‌گرایی ایرانی از دختر ایرانی
جو بایدن سیاست اشتباه ترامپ در قبال ایران را دنبال کرد
