آفتاب یزد: این دولت بلندگو میخواهد!
آفتاب يزد/ متن پيش رو در آفتاب يزد منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست. واژهها، به درستي ادا مي شوند اما انگار ميکروفن داراي اشکال است يا آنکه صدابرداري دچار ايراد شده چرا که آنچه به گوش مي رسد آوايي خش دار و همراه با نويز است. نه اشکال از ميکروفن است و نه ايراد را بايد در دستگاه صدابرداري جستجو کرد. بلکه اين بانگ رئيس جمهوري است که گرفته و انگار از ژرفاي يک چاه، به بيرون منتشر مي شود. صداي گرفته حسن روحاني در روز سهشنبه هنگام ايراد خطابه اش در حرم حضرت امام (ره) ، از حنجره خستهاي گواهي ميداد که به مدت 4 هفته تبديل به بلندگويي شده بود براي بيان دستاوردهاي 4 ساله دولت يازدهم در پيشگاه مردم ايران. حنجرهاي که در طول 1 ماه به تنهايي بار 47 ماهه يک ارگان عريض و طويل تحت عنوان «تيم اطلاع رساني دولت» را به دوش کشيد و امروز پس از به ثمر نشستن زحمتهايش ملتهب و خسته است و درد خود را از طريق گرفتگي صداي رئيس جمهوري نشان ميدهد. بنا به باور بسياري از کنشگران سپهر سياسي ايران، اگر تيم اطلاع رساني دولت يازدهم کار خود را به درستي انجام ميداد يا آنکه اصلا اقدام به انجام فعاليتي ميکرد، ابراهيم رئيسي درصد آرائش از 40 نيز تقليل مي يافت و به همين ترتيب حسن روحاني ميتوانست آراء بيش از 70 درصد مردم جامعه را کسب کند. به هر روي روحاني در 4 هفته ي طاقت فرسا، متحمل ايفاي نقشي شد که تيم اطلاعرسانياش در طول 4 سال انجام ندادند و او به همراه جوانان اصلاح طلب حاضر در ستادهاي انتخاباتي اش به تبليغ خود و تبيين دستاوردهايش پرداخت. حال در حدود 2 ماه مانده به آغاز به کار دولت دوازدهم، به باور بسياري، حوزه اطلاع رساني رئيس جمهور مستلزم يک خانه تکاني اساسي است و ايجاد تحول و دگرگوني در تيم رسانهاي دولت بايد در زمره اولويتهاي تغييرات حسن روحاني در دولت دوازدهم قرار گيرد. *** رقباي روحاني؛ سخنگويان دولت؟! تيمي که امروز تنها عنوان اطلاع رساني اقدامات دولت را به دنبال خود يدک ميکشد اما در اصل اگر از روي عمد به دولت گل نزد به خاطر ضعوفش، به رقباي آن پاس گل ميدهد، بنا به گفته منابع آگاه متشکل از افراد دولتهاي نهم و دهم، مشاوران محمدباقر قاليباف و همينطور نزديکان محسن رضايي است. از همين روي بي شک گروهي متشکل از حاميان رقباي حسن روحاني هيچ گاه «له» او دست به انجام اقدامي نمي زنند. اين اتفاق در طول 4 سال گذشته موجب شده بود تا همواره شخص رئيس دولت يازدهم به همراه اسحاق جهانگيري، معاون اولش به تبيين دستاوردها و عملکرد دولت بپردازند که تلاش آن ها منطبق به ضرب المثل «يک دست صدا ندارد» بود و تکاپويشان بازتاب چنداني نداشت. رويکرد گروه رسانه اي دولت که از آغازين روزهاي شروع به کارش موجب برانگيخته شدن انتقادات حاميان حسن روحاني شده بود، در دوران انتخابات نمود يافت و باعث ميدان داري رقباي حسن روحاني و تزريق ياس و نااميدي و پاشيدن رنگ سياه به جامعه بود که البته حسن روحاني از حنجره اش بلندگويي ساخت و دستاوردهاي دولتش را فرياد زد. **** منتقدان تيم اطلاع رساني پيش از انتخابات هم انتقادات فراواني از سوي فعالان سياسي دولت يازدهم وارد شده بود. اما اين تيم، درون حاکميت نيز منتقدان فراواني داشت؛ حتي خود دولتمردان تدبير و اميد هم از آن ناراضي بودند بهطوريکه: *** منتقد حکومتي آيت اللههاشمي رفسنجاني، رئيس فقيد مجمع تشخيص مصلحت نظام جزء اولين و سر سخت ترين منتقدان تيم رسانهاي دولت بود. او بارها در سخنرانيهاي خود نسبت به حضور افراد ناکاربلد و کارشکن در اين تيم لب به سخن گشوده و نسبت به تيم اطلاع رساني گفته بود: «هميشه آنچه به آقاي روحاني گفتيم و الان هم ميگوييم مسئله تيم رسانهاي ايشان است. آقاي روحاني تيم رسانهاي ضعيفي دارد که کارهايش نمود لازم را پيدا نميکند.» يا در جايي ديگر تاکيد داشت: «آقاي روحاني بايد يک تيم رسانهاي همه جانبه و عالمانهاي داشتهباشد که دائما هر جا ميبيند که دارند نفوذ سياسي و خرابکاري ميکنند، رخنهها را پر کنند. خيلي از دوستان با رئيس جمهور در مورد رفع اين نقيصه صحبت کردهاند. مثل اينکه دفترشان براي اين کار کشش ندارد. خود آقاي روحاني قبول کرده و گفته است: تيمي بياوريد که کار کنند. ولي وقتي به دفتر محول شد، ماند....چون تيم رسانهاي قوياي سياستهاي دولت و نتايج برجام را تبيين نميکند و صداوسيما هم که اينگونه تبليغ ميکند که آقاي روحاني از آن تعبير به صداوسيماي فروملي کردند، واقعيتها دقيق گفته نميشود.» يا آنکه با اشاره به کم شدن تورم از 40درصد دولت سابق به 8 درصد عنوان کرده بود:«متاسفانه بهخاطر عدم همکاري صداوسيما، دولت نتوانست براي مردم توضيح دهد، ضمن اينکه تيم اطلاعرساني دولت هم ضعيف است و در حدّ اقدامات و دستاوردهايدولت نيست.» *** منتقدان دولتي محمد علي نجفي، مشاور اقتصادي رئيس جمهور انتقادها به تيم رسانهاي دولت را پذيرفته و در اين باره گفته است:«اين انتقاد همواره به تيم رسانهاي دولت وارد بوده است که عملکردي ضعيف از خودشان نشان دادهاند. اميدوارم اين بخش از ضعفهايي که در ارتباط با تيم رسانهاي ايشان وجود دارد، برطرف شود».اسحاق جهانگيري، معاون اول رييس جمهور با صراحت از ناکارآمدي تيم رسانهاي دولت يازدهم سخن گفته است.او در پاسخ به سوالي مبني بر اينکه «ايرادي که به دولت گرفته ميشود دربعد رسانهاي است. گفته ميشود دولت حتي نميتواند ازخودش دفاع کند و حس صيانت ازنفس ندارد. چرا دولت نميتواند بدون لکنت زبان از خود دفاع کند و چرا اين کار تاسال چهارم فعاليت دولت ادامه پيدا کرد»، اظهار داشت: «دومشکل وجود دارد، مشکل اصلي اين است که دولت زبان گويايي براي طرح مسائل خود ندارد. من اين ضعف را قبول دارم و مکرر هم گفته شده است. آقاي دکترروحاني ماه رمضان گذشته 30 شب به گروههاي مختلف سياسي و اجتماعي افطار داده بود. يک روز به من گفت تمام گروههاي اين 30 شب از وضع رسانهاي و اطلاع رساني دولت گلايه داشتند. اگر ما بخواهيم الان يکي از اشکالات دولت راقبول کنيم حتما ضعف اطلاعرسانيمان است.»معصومه ابتکار، رئيس سازمان حفاظت از محيط زيست در گفتگوي تفصيلي خود با آفتابيزد در پاسخ به اين سوال که به نظر ميرسد دولتمردان و ازجمله تيم اطلاعرساني در تبيين اقدامات دولت به درستي عمل نکرده اند، عنوان کرد:« همينطور است. اين دولت بيشتر در تلاش بود تا کار کند به جاي انجام فعاليتهاي نمايشي، اما در جلسات هيئت دولت هم عنوان شده است که اعضا با قوت بيشتري اقداماتشان را رسانهاي کنند. »شهيندخت مولاوردي، معاون امور زنان و خانواده رياست جمهوري هم در گفتگو با آفتاب يزد انتقادات مطرح شده نسبت به تيم اطلاعرساني دولت يازدهم را وارد دانست و از آن به عنوان نقص دولت ياد کرد. مجيد انصاري، معاون حقوقي رئيس جمهوري زماني که در مقام معاونت پارلماني فعاليت داشت، ضمن انتقاد به عملکرد ضعيف تيم رسانهاي دولت، بر ضرورت اصلاح اين تيم اشاره کرد و گفت: «متاسفانه به دليل ضعف تيم رسانهاي آقاي روحاني، برخي تصور ميکنند که دولت تدبير و اميد در طول 3 سال گذشته هيچ دستاوردي نداشته است.»علي جنتي، وزير سابق ارشاد هم در گفتگو با آفتاب يزد در خصوص تيم اطلاع رساني دولت گفت:« من دردولت بودم و خودم هم جزء تيم اطلاعرساني محسوب ميشدم البته به آن ايرادهايي هم داشتم.»اکبر ترکان، مشاور رئيسجمهوري نيز در انتقاد از گروه رسانهاي دولت اظهار داشته بود: «تيم اطلاعرساني دولت از ابتدا تا الان مطلوب نبوده است. همين موضوع باعث شده است که گاهي اوقات مطالب بهاندازه کافي به اطلاع مردم نرسد. بعضي وقتها براي متخصصان حرف زدهشده، اما براي مردم مطالب خوب باز نشده است که همين امر نقص بسيار بزرگي بهشمار ميآيد. تيم اطلاعرساني دولت نارسايي دارد و هنوز سر جاي خودش است. نگاه اصلاحطلب و اصولگرايي در تيم رسانهاي دولت نقشي ندارد، بلکه هجمههاي بسيار سنگين رسانهاي از بيرون هست که گريبان اين تيم را گرفته است. افرادي که در تيم رسانهاي هستند افرادي هستند که در تيم دولت قبل بودند. قبل از اينکه اين دولت بيايد، رفتند جاگيري کردند، يعني براي خودشان خبرگزاريهاي مختلفي را تشکيل دادند که به يک نوعي پولش از منابع عمومي داده ميشود. همچنين سايتها و روزنامههايي را تاسيس کردند و همه اينها که ميتوان گفت قدرت رسانهاي بسياري رادارند با تفکر دولت قبل مديريت ميشود.» *** تغيير تيم اطلاع رساني در اولويت است؟ حال که اين تيم اطلاع رساني نا همگن با دولت در معرض انتقادات فراواني قرار دارد و نمود ناکارآمدي اش هم در کارزار انتخابات رياست جمهوري مشاهده شد، اين پرسش در اذهان شکل ميگيرد که همزمان با تغيير وزراي ضعيف، آيا روحاني ميبايست در آستانه تشکيل دولت دومش اقدام به ايجاد تحول در تيم رسانهاي خود کند يا آنکه تغيير اين گروه اطلاع رساني ضرورتي ندارد و لازم نيست در اولويت قرار گيرد. براي پاسخ به اين پرسش، آفتاب يزد به سراغ متخصصين و فعالان رسانه اي- رئيس دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبايي، مديرعامل سابق خبرگزاري ايرنا، مديرمسئول روزنامه شرق و يک روزنامهنگار - رفته است تا نظر آنها را جويا شود: *** محمدمهدي فرقاني، رئيس دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبايي درباره عملکرد تيم اطلاعرساني دولت يازدهم به خبرنگار «آفتابيزد» گفت: به باور من وظيفه تيم اطلاعرساني يک دولت، تبليغات به معناي منفي آن نيست. منظور از تبليغات منفي بزرگنمايي فعاليتها، موفقيتها و در باغ سبز نشان دادن است. اما اطلاعرساني به موقع، سريع و غيرواکنشي وظيفه اصلي تيم اطلاعرساني است. وي افزود: تيم اطلاعرساني دولت همواره بايد بهگونهاي عمل کند که به اصطلاح دست پيش را داشته باشد و ابتکار عمل به خرج دهد نه اينکه پس از انتشار اخبار منفي درصدد پاسخگويي بربيايد. به طور مثال در جريان بحث فيشهاي حقوقي کار اطلاع رساني واقعا ضعيف بود و به نوعي استخوان لاي زخم باقي ماند. هيچ کس به درستي اطلاع نيافت مديراني که حقوقهاي نجومي ميگرفتند با آنها برخورد شده يا از کار برکنار شدهاند يا پولها را به خزانه بازگرداندند تا زماني که خود آقاي روحاني در اين باره سخن گفت و از بازگشت 23ميليارد تومان به خزانه خبرداد. به همين ترتيب در تمام 4سال گذشته ما شاهد تهاجمهاي فراوان به دولت بوديم. بنابراين تيم اطلاع رساني اول بايد ابتکار عمل در دست داشته باشد و از موضع کنشي وارد فضاي اطلاع رساني شود نه واکنشي. بايد حقايق را به اطلاع برساند و نه به بزرگنمايي بپردازد.و نه وعدههاي بلندپروازانه و غيرعملياتي بدهد.اين استاد دانشگاه اضافه کرد: به باور من يکي از مسائلي که ما در اين روزها در مطبوعات مشاهده ميکنيم و حتي در برخي از سخنرانيها توسط همراهان دولت مطرح ميشود، اين است که مطالبات مردم از دولت به نوعي ارتقا داده ميشود و به جامعه اينگونه القا ميگردد که زمان تحقق آن وعدهها فرارسيده است، درحالي که ميدانيم واقعا تحقق وعدهها به سرعت و به سهولت امکان پذير نيست و مستلزم زمينههاي بسياري است که در کنار آن بايد فراهم شود و بدين ترتيب دولت هم بتواند به تدريج به وعدههايش عمل کند اما بالا بردن مطالبات عمومي از دولت خود به خود ميتواند زمينههاي نااميدي و ياس را در جامعه ايجاد کند. تيم اطلاعرساني دولت بايد در اين زمينه واقع گرايانه عمل ميکرد. در واقع براساس ظرفيتها و مقدورات ملي به ترسيم چشماندازها و خطوط آينده ميپرداخت و آنچه که ميشود انجام داد و آنچه که نميشود انجام داد را تبيين ميکرد. نه اينکه مردم را بيجهت اميدوار نمايد و نه بيجهت دلسرد و مايوس کند. فرقاني خاطر نشان کرد: اين استراتژي کلي است که تيم اطلاع رساني بايد به کار ميگرفت که چنين نشد. به باور من خود دکتر روحاني قويترين و محکمترين سخنگوي دولت بود. او درباره اولويت تغيير در تيم اطلاع رساني اظهار داشت: ببينيد ساختار و ترکيب انتخابات 29 ارديبهشت تغييراتي را در سطوح و لايههاي مختلف اجتماعي نشان ميدهد در سطح انتظارات، نيازها و ظرفيتهاي به وجود آمده؛ به همين دليل من فکر ميکنم دوره دوم رياست جمهوري آقاي روحاني هم دوره جديدي ميتواند تلقي شود که گرچه ادامه دوره قبلي است ولي به هر حال با مقتضيات جديدي همراه است که پاسخگويي به اين مقتضيات جديد، نياز به ظرفيت سازيهاي جديد هم دارد. *** عبداله ناصري، مدير عامل سابق خبرگزاري جمهوري اسلامي (ايرنا)، با ضروري دانستن تغيير تيم اطلاعرساني اظهار داشت: استقبالي که مردم در 29 ارديبهشت از دکتر روحاني کردند، همينطور ميزان مشارکت، آراي دوباره مردم به ايشان و نفي و انکار نکردن گذشته، باعث ميشود تا آقاي روحاني يک بازنگري دقيق در 4 ساله دوم در بسياري از حوزهها انجام دهد که يکي از اين حوزهها قطعا و بدون ترديد حوزه اطلاعرساني دولت به معناي جامع کلمه است. وي افزود: دولت در اين زمينه بسيار ضعيف بود؛ از اولين روز کارياش در دوره يازدهم. حالا بعضي از بخشها نقاط ضعف خودشان را به مرور نشان دادند هم چون برخي از بخشهاي حوزه صنعت. واقعا اين امر مشتبه شده است که تيم اطلاعرساني آقاي روحاني نه تنها ضعيف عمل کرده که در واقع هيچ کاري انجام نداده است. اين اتفاق باعث شد تا جريان رقيب آقاي روحاني يک راي دور از انتظار به دست بياورد. اگر تيم اطلاعرساني دولت خوب عمل ميکرد و تمام بار آن بر دوش آقاي دکتر روحاني نبود، تيم رقيب که داراي امکانات گسترده بود همين 40 درصد آرا را هم نميتوانست به دست آورد. اين عضو بنياد باران ادامه داد: اما واقعيت اين است و بايد بپذيريم که کابينه دولت يازدهم نامنسجم و ناهماهنگ بود. در يک سوي آن مردان قدرتمندي چون ظريف،هاشمي، زنگنه و حجتي بودند اما در سوي ديگر افرادي چون رحماني فضلي، ربيعي، نعمت زاده و نوبخت و يک تيم رسانهاي ناکارآمد قرار داشت. در طول 4 سال گذشته بنده و امثال بنده و بسياري از کنشگران سياسي از روز اول اين اعتراض را به آقاي رئيسجمهور نسبت به اين تيم رسانهاي و وزيران نام برده داشتيم. اگر بخواهيم اولويتبندي کنيم؛ در خصوص تغيير کابينه، من اولويت نخست را تغيير آقاي رحماني فضلي، وزير کشور ميدانم چرا که ايشان اگر متولي امر توسعه داخلي نبود و برگزاري انتخابات را برعهده نداشت، امروز راي آقاي روحاني بالاي 26،27 ميليون بود. چون به دليل ضعف عملکرد آقاي رحماني فضلي بسياري از مردم نتوانستند آراء خود را در صندوقهاي راي بريزند. من خود در ستاد انتخاباتي ايشان حضور داشتم و اين موضوع را از نزديک مشاهده کردم. در همين راستا اولويت دوم را تغيير تيم اطلاعرساني از بنيان و ريشه ميدانم. *** مهدي رحمانيان، مدير مسئول روزنامه شرق، تيم اطلاعرساني دولت يازدهم را به ترشي هفت بيجار تشبيه کرد و در اين باره به آفتاب يزد گفت: به باور من دولت تيم رسانهاي ندارد بلکه داراي جزاير رسانهاي است که هر کدام به يک سو حرکت ميکنند و هم سود و هم جهت با دولت پيشنميروند. به باور من اگر دولت پيام راي مردم را در انتخابات ارديبهشت ماه گرفته باشد، قطعا تيم رسانهاياش را متحول ميکندوي افزود: بايد توجه داشت که رسانه در مديريت نوين يک رکن است و اگر جامعه، سازمان و دستگاهي اين رسانه را جدي نگيرد، بيشک بازنده خواهد بود. بنابراين، اين مسئلهاي نيست که بتوان آن را امروز و فردا کرده و براي تغيير در آن تعلل نمود. هميشه رسانه بايد در اولويت يک مدير در هر سطحي که هست، باشد.مديرمسئول روزنامه شرق در خاتمه درباره رويکرد سياسي تيم رسانهاي اظهار داشت: تيم رسانهاي نبايد پراکنده باشد و جهتگيري آن بايد روشن باشد و بايد استراتژي مشخصي را دنبال کند و براساس آن راهبرد هم برنامهاي مدون بنويسد و در همه صحنهها و عرصهها حضوري جدي، پررنگ و اثرگذار داشته باشد. *** ثمينا رستگاري، روزنامه نگار هم درباره تيم اطلاع رساني دولت يازدهم گفت: وقتي درباره تيم رسانهاي دولت سوال ميشود من خيلي دلم ميخواهد بدانم به طور مشخص از چه چيزي صحبت ميشود. به هر حال از شنيدن کلمه تيم و رسانه برداشت مشخص و معيني در ذهن ما نقش ميبندد که تجسم عيني اين برداشت در دولت يازدهم وجود ندارد. در تمام چهارسال گذشته ما با چند نام روبرو بوده ايم و کارهايي که کارمندان بخش مشخصي از نهاد رياست جمهوري فارغ از اينکه دولت روحاني باشد يا هر کس ديگري، موظف به انجام آن بوده اند؛ مثل تنظيم اخبار و برگزاري نشستهايي که البته هميشه شمار ناراضيان آن بيشتر از راضيانش بوده است. وي افزود: بسياري از دستاوردهاي دولت هم براي اولين بار از زبان خود رييس جمهور در انتخابات شنيده شد، درحاليکه 4 سال براي طرح آنها در فضاي عمومي فرصت و مجال در اختيار بخش رسانهاي دولت بود. يادم هست در يکي از مراسم افطاري، اميرمحبيان به عنوان يک فعال سياسي اصولگرا سخنراني کرد و خطاب به دکتر روحاني گفت دولت شما دستاوردهاي زيادي داشته اما مردم از آنها اطلاعي ندارند. که البته اين کف خواستهها از چنين بخشي است. سيل تهمتها و انتقادهايي که در 4سال گذشته و بخصوص در ايام انتخابات به سمت دولت روانه شد و خيلي از آنها بي پاسخ ماند، يکي ديگر از عوارض نبود تيم رسانه شناس در دولت بود. اين روزنامه نگار خاطر نشان کرد: تعميق گفتمان اعتدال و تجميع حمايتها و مطالبات گروههاي مختلف اجتماعي و سياسي، وظيفه مغفول ديگري بود که تاثير خود را در راي ندادن 15ميليون نفر نشان داد. توجه به اهميت وجود چنين تيمي در دولت پيش رو، تغيير در تيم اطلاع رساني ازجمله کارهاي مهمي است که بايد در دستور کار قرار بگيرد. چرا که در 4سال آينده مخالفان اصلاحات و اعتدال تمام تلاش خود را براي نااميد کرد مردم از اين گفتمان به کار خواهند بست. آنها در اين چهار سال هيچ وظيفه ديگري جز کاستن از اعتبار شخصيتهاي اصلاح طلب و ايجاد فاصله ميان آنها و مردم ندارند. از سوي ديگر 15ميليون نفر راي خاموش وجود دارد که در کارزار روز جمعه 29ارديبهشت انگيزهاي براي بيرون آمدن از خانه نداشته است. رقباي دکتر روحاني هم نشان دادهاند که در افترازدن به دولت او بسيار گشاده دست و متبحرند. آنها هم که به دکتر روحاني راي داده اند پيگير مطالباتشان خواهند بود. رستگاري خاطر نشان کرد: همه اينها به اين معناست که در حوزه رسانه ديگر در نميتواند بر همان پاشنه سابق بچرخد.به باور من تيم رسانهاي يک دولت در درجه اول بايد رسانه را بفهمند و دوم اينکه به اصلاحات و اعتدال باور داشته باشند. گفتماني که اکنون به پيروزي دست يافته گفتمان اعتدال و اصلاحات بوده است؛ نميتوان وظيفه حفاظت از اين گفتمان را به کساني داد که درکي از مسئله ندارند. بايد توجه کرد که تيم رسانهاي ويترين يک دولت است و هيچ وقت يک دولت چيدن ويترين خودش را به ضعيفترين نيروهايش نميدهد چرا که تلاش نيروهاي قدرتمند خود را بي اثر کرده است. باز هم تاکيد ميکنم که منظور از تيم رسانهاي نه تبليغاتچي است، نه تنظيماتچي اخبار. او در پايان گفت: اين تيم بايد افکار عمومي، اولويتها، انتقادها، شيوههاي پاسخگويي،نحوه ارتباط با گروههاي سياسي و اجتماعي را بشناسد و توان طرح سوال در بزنگاهها را داشتهباشد. صرف پاسخ دادن به سوالهايي که ديگران مطرح کرده اند کافي نيست. هر چند درحال حاضر درباره داشتن همين ويژگي آخر هم اما و اگر بسيار است. آقاي روحاني در ايام انتخابات يک تنه بار سنگيني را به دوش کشيد و به همت مردم موفق هم شد اما از فردا ديگر بحث تنها دولت او نيست بلکه حفاظت از گفتمان اوست که مهمتر هم هست. با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد