حرکت کج دار و مریز با دولت دوازدهم تا کی ادامه دارد؟
سياست روز/ متن پيش رو در سياست روز منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست. کابينه دولت دوازدهم اعلام شد و هيات دولت کار خود را آغاز کرد اما به نظر ميرسد که دولتمردان روحاني چندان مطلوب نظر اصلاحطلبان نيستند و تدريجاً روحاني و اصلاحطلبان دچار زاويه ميشوند. اگر چه در ابتداي ورود به انتخابات رياست جمهوري بسياري از چهرههاي اصلاحطلب مبني بر وجود هماهنگي و انسجام ميان جريان اصلاحات و اعتدال سخن ميگفتند اما به نظر ميرسد که آشفتگي عميقي در اردوگاه اصلاحطلبان و دولت دوازدهم بعد از انتخابات رياست جمهوري ايجاد شده است. هنگامي که دولت يازدهم شکل گرفت اصلاحطلبان که به ناچار بر روي روحاني اجماع کردند و تلاش کردند تا براي رسيدن به قدرت و پايگاه اجتماعي که در فتنه ۸۸ به واسطه فعاليت اصلاحطلبان تندرو از دست داده بودند راي مردم را به نفع خود مصادره کنند. در همان زمان بود که ابراهيم اصغرزاده از فعالان اصلاحطلب در مورد نوع مواجهه اصلاحطلبان با دولت گفته بود: که اين رحم اجارهاي براي پرورش يک نطفه است. وي همچنين در اظهار نظري ديگر دولت يازدهم را فرزند خوانده اصلاحات معرفي کرد و در آن زمان تيم روحاني را فاقد استحکام نظري و برنامه راهبردي براي تحقق خواستههاي اصلاحطلبان دانست. در آن زمان نيز صادق زيباکلام يکي ديگر از اعضاي جبهه اصلاحات نيز دولت يازدهم را يک دولت تصادفي خواند و مدعي شد که حتي خود رئيسجمهور نيز فکر نمي کرد موفق به پيروزي در انتخابات شود. وي در همان زمان نيز از بالا گرفتن مناقشات بين برخي اعضاي دولت و اصلاحطلبان در زمينه پايگاه اجتماعي دولت يازدهم سخن گفت و افزود: معتقدم راي بدنه اجتماعي اصلاحطلبان بود که باعث پيروزي روحاني شد. «اگر و اگر» بدنه اجتماعي اصلاحطلبان به سمت روحاني نرفته بود آقاي روحاني فينفسه يکي- دو ميليون راي بيشتر نداشت. سعيد حجاريان نيز که از او به عنوان تئوريسين جبهه اصلاحات نام ميبرند نيز معتقد بود اگر اصلاحطلبان نباشند روحاني هم وجود نخواهد داشت. دولت دوازدهم و تشديد تاکتيک اما در هنگامه انتخابات دولت دوازدهم اصلاحطلبان تاکتيک خود شدت بخشيدند. رد صلاحيتها از دلمشغوليهاي اصلي اصلاحطلبان بود و آنها ميدانستند در مواجهه خود با شوراي نگهبان شانس کمي دارند، خود را حامي اصلي روحاني و روحاني را کانديد خود معرفي کردند. مرتضي حاجي وزير دولت اصلاحات در آن زمان روحاني را کانديداي قطعي اصلاحطلبان معرفي کرد و گفت : طبيعي است که وقتي رئيسجمهوري مستقر هم در رقابت حضور دارد، بيشتر تحليل و نظرها به سمت و سوي او برود. حسن روحاني در شرايطي آماده ميشود تا براي دومين بار متوالي در انتخابات رياست جمهوري شرکت کند که اصلاحطلبان درباره حمايت از او اجماع دارند. اما پس ازپيروزي روحاني در انتخابات دوازدهم و تشکيل کابينه آنها با عنوان نمودن اينکه رأي ۲۴ ميليوني به روحاني رأي به تداوم تغيير بود و تقويت اصلاحات است تلاش کردند که مطالبات خود را شدت بخشند. جريان اصلاحات از فضاي به وجود آمده براي خود استفاده کرد و سهم خواهيهاي اين جريان از روحاني شدت گرفت. اصلاحطلبان از روحاني خواستند تا در تشکيل کابينه اولويتهاي اين جريان را با اولويتهاي خود جايگزين کند. از جمله منتجبنيا، قائممقام حزب اعتماد ملي درباره اينکه اصلاحطلبان در زمينه انتصابات مديران در دولت دوازدهم چه انتظاري از روحاني دارند، گفته بود: دولت اول ايشان بهصورت ائتلافي و براساس سليقه شخصي روحاني تعيين شده است. اما بدون شک اصلاحطلبان بهعنوان مهمترين جريان حامي روحاني بايد در انتصابات دولت دوم ايشان دخالت داشته باشند. اصلاحطلبان بايد در دولت آينده سهم بيشتري داشته باشند و درصد قابل توجهي از کابينه ايشان را تشکيل بدهند، اين مسئله شامل وزرا، معاونان و همچنين استانداران ميشود و در همه اين زمينهها بايد تغييرات جدي صورت بگيرد. اما کابينه دوازدهم از حيث سياسي، نه تنها بنا بر ادبيات متعارف، اصلاحطلبانه نبود بلکه حتي حداقلهاي اين جريان را نيز پوشش داد. براي اين جريان، سه وزارتخانه کشور، فرهنگ و ارشاد و علوم مهماند و ارزش نمادين دارند. وزارتخانههايي که در دوره اصلاحات شعارها و جهتگيريهاي اين جريان را نمايندگي ميکردند. اما گزينه وزارت فرهنگ و ارشاد فاقد هرگونه سابقه و موجوديت اصلاحطلبي بود و به لحاظ معرفتي، در نقطه مقابل اين جريان قرار داشت. همچنين عدم تغيير رحمانيفضلي از وزارت کشور که مطالبه حداقلي اصلاحطلبان بود و استمرار او در کليديترين وزارتخانه دولت که ستون فقرات مديريت اجرايي کشور است و نيز بالاترين ظرفيتها را براي بازنمايي شعار توسعه سياسي دارد، قويترين پالس منفي روحاني به اصلاحطلبان بود. شرايط تحمل اصلاحطلبان که پيشتر در حکم آپانديس دولت يازدهم بودند حالا وضعيت آپانديسي آنها با ترکيب کابينه دوازدهم تثبيت و بلکه تعميق يافته است. جريان اصلاحطلبي برخورد سردي با روحاني و کابينه دوازدهم داشت ودر شرايط کنوني به نظر ميرسد که جريان اعتدال و چه جريان اصلاحات به دنبال تحمل يکديگر بوده و تلاش ميکنند که اختلافات خود را بيش از اين گسترش ندهند. با اين حال به نظر ميرسد که اين رابطه به تدريج زاويه دار خواهد شد. امير محبيان تحليلگر مسائل سياسي معتقد است که رابطه اصلاحطلبان با دولت روحاني به مرور زاويه دار خواهد شد تا با صف بندي روشني وارد فضاي رقابت انتخاباتي ۱۴۰۰ شوند. وي با اشاره به راي اعتماد مجلس به ۱۶ وزير معرفي شده از سوي رئيسجمهور اظهار کرد: بخشي از بالا و پايين شدن آرا هم به دليل نگرش خاص فراکسيون اميد نسبت به بعضي از وزراي پيشنهادي بود که پنهان هم نبوده و بعضي از اصلاحطلبان صراحتا عليه بعضي افراد مانند رحمانيفضلي، جهرمي و ربيعي موضع گرفته بودند که موفق به حذف آنها نشدند. محبيان درباره اين سوال که آينده رابطه دولت با اصلاحطلبان را چگونه ميبينيد؟ اظهار کرد: اصلاحطلبان فعلا به طور کج دار و مريز با دولت روحاني حرکت خواهند کرد اما به مرور با وي زاويه گرفته و هر چه به پايان دولت دوم روحاني نزديک شويم، بر شدت انتقادات و فشارها خواهند افزود تا با صفبندي روشني وارد فضاي رقابت انتخاباتي ۱۴۰۰ شوند. در نهايت به نظر مي رسد که ممکن است در حال حاضر شرايط در ميان جريان اصلاحطلبي و اعتدالگرايان شايد آشفته نباشد اما بيشک افراد و احزاب اصلاحطلب مايل هستند که رابطه اين جريان سياسي با دولت را متلاطم کنند. مشخصا برخي از اصلاحطلبان مطالبات و انتظاراتي از دولت دارند که تا امروز با مقاومت روحاني مواجه شده است. سهم بيشتر در کابينه دولت يا افزايش فرمانداران و استانداران که گرايش اصلاحطلبي دارند نيز از همين دست است. مجموع تمامي اين موارد اين شائبه را ايجاد ميکند که شايد اصلاحطلبان در سال ۱۴۰۰ در شرايطي مشابه سال ۸۴ قرار بگيرند و عدم انسجام آنها موجب شکستشان شود. با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد