یک «امید» و دو نگاه
فرهيختگان/ متن پيش رو در فرهيختگان منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست با گذشت چند روز از راي اعتماد نمايندگان به وزراي پيشنهادي، موج واکنشهاي منفي در فضاي سياسي و رسانهاي همچنان فروکش نکرده و اتفاقات رخ داده، بسياري از حاميان رئيسجمهور را نسبت به عملکرد نمايندگان بهويژه فراکسيون اميد نااميد کرده است. اهالي بهارستان در جلسه علني 29 مرداد به تمامي وزراي پيشنهادي جز حبيبا... بيطرف که سابقه هشت سال وزارت در دولت اصلاحات را در کارنامه خود داشت، راي اعتماد دادند. نتيجهاي که خيليها آن را حيرتآور توصيف کردند. در اين ميان مهرهاي چون رحمانيفضلي که بسياري از نمايندگان دائما او را از تيغ نقدهاي تند خود ميگذراندند در جايگاه خود باقي ماند و از قضا با حد نصابي بالاتر از راي کسبشده در مجلس اصولگراي نهم راهي پاستور شد. علاوهبر آن عباس صالحي نيز که در کنار رحمانيفضلي بيش از هر چيز نزديکياش به لاريجاني مسجل بود با راي بالاتري نسبت به ژنرالهاي دولت يازدهم نظير ظريف و زنگنه راهي پاستور شد. همه اين موارد در عين موفقيت آذري جهرمي که بيشترين انتقادها و مخالفتها نسبت به وي مطرح ميشد، اتفاقاتي بود که يکي بيش از ديگري غافلگيرکنندهتر بود. حالا نگاهها به فراکسيون اميد دوخته شده و عملکرد اعضاي آن بيش از هر زمان ديگري زير ذرهبين قرار گرفته است. در اين ارتباط «صادق زيباکلام» که افتادن بيطرف از کابينه را نماد شکست اصلاحات در مجلس دهم ميداند، با تاکيد بر اينکه عملکرد فراکسيون اميد از بسياري جهات نااميدکننده بود به «انتخاب» ميگويد: «بايد اين موضوع مورد بررسي قرار گيرد که اين عملکرد نااميدکننده فراکسيون به اعضايي که بهعنوان ليست اميد به مجلس راه يافته برميگردد يا رهبري فراکسيون اميد يعني دکتر عارف، يا به يک سطح کلانتر يعني رهبري اصلاحات و اصلاحطلبان.» وي معتقد است: «از اين مساله نميتوان غافل شد که در اين مجلس با حضور پرشمار اصلاحطلبان که نماينده ملت هستند، وزير اصلاحطلب راي نياورد و در مقابل وزراي اصولگرا راي بياورند.» اين استاد دانشگاه با بيان اينکه اصلاحطلبان و فراکسيون اميد قطعا به پالايش دروني نياز دارند، تاکيد کرد: «بهرغم همه اميدها و انتظاراتي که مردم به ليست اميد داشتند، اما واقع مطلب اين است که جز يک تعداد انگشتشمار، مابقيشان چنگي به دل نميزنند.» زيباکلام همچنين با اشاره به تبعات اين اتفاق و تاثير آن روي بدنه جريان اصلاحات تصريح ميکند: «شما از اعتبار مردم يکبار ميتوانيد استفاده کنيد. اگر مردم در انتخابات 98 نيايند پاي صندوق راي و بگويند ما يکبار گول خورديم و ديگر به ليست اميد راي نميدهيم، آنوقت چه ميخواهيم بکنيم. آن موقع به مجلس هشتم و نهم برميگرديم که اصلاحطلبان غايب بودند، در واقع به عقب ميرويم. بنابراين خيلي لازم است مردم اعتماد خودشان را از دست ندهند.» در مقابل اما «جهانبخش خانجاني» عضو شوراي مرکزي حزب کارگزاران نظر ديگري دارد. خانجاني درخصوص راي نياوردن حبيب ا... بيطرف که از او بهعنوان اصلاحطلبترين چهره کابينه پيشنهادي ياد ميشود به «فرهيختگان» ميگويد: «خيلي از وزرايي که در ليست قرار گرفتند منتسب به طيف اصلاحطلب و اعتدالي بودند و نميتوان گفت در ميان اين وزرا، فقط بيطرف اصلاحطلب بود. کمااينکه شريعتمداري و ربيعي نيز از نيروهاي جريان اصلاحات به شمار ميآيند.» وي همچنين با رد تحليلهايي که عملکرد فراکسيون اميد در راي اعتماد را ضعيف قلمداد ميکنند، اضافه کرد: «نميتوان گفت عملکرد فراکسيون اميد مشکل داشته يا در هماهنگي با ساير فراکسيونها ضعيف عمل کرده است. چراکه تعداد زيادي از وزرا بالاي 200 راي داشتند و اين نشاندهنده آن است که فراکسيون اميد نقشي اساسي ايفا کرده است.» اين فعال سياسي اصلاحطلب با تاکيد بر آنکه راي نياوردن بيطرف اساسا سياسي نبود، تصريح کرد: «اگر قرار بود نمايندگان با نگاه سياسي به او راي ندهند، به آخوندي، کرباسيان و شريعتمداري نيز نبايد راي ميدادند.» وي ادامه داد: «در راي نياوردن بيطرف او خود مقصر بود، چراکه نمايندگان دغدغهها و انتقادهايي داشتند و وزير پيشنهادي بايد بتواند با اقناع رقبا و مخالفان، فضا را به سمت خود جلب کند. گذشته از آن بخش قابلتوجهي از راي نياوردن بيطرف به تيم ضعيف او و عدم هماهنگي و همگرايي مديران وزارت نيرو نيز برميگردد. به نظر ميرسد مديران فعلي وزارت نيرو، معاونت پارلماني و مجموعه روابطعمومي و اطلاعرساني آن، همگرايي لازم را با بيطرف نداشتند؛ در غير اين صورت ميتوانستند ايشان را از فضاي مجلس مطلع کنند. ضمن آنکه تلقي بيطرف آن بود که اگر سخن نمايندگان را بشنود و وعده نابجايي به آنها بدهد خلاف اخلاق عمل کرده است. به اين اوصاف سياسي تلقي کردن راي ندادن به بيطرف ظلم به مجلس و نمايندگان و فراکسيون اميد محسوب ميشود.» وي راي بالاي رحمانيفضلي و صالحي را نيز ناشي از نقاط قوت شخصي آنها و نيز تعامل مناسبشان با نمايندگان دانسته و تاکيد کرد: «نمايندگان به اين جمعبندي رسيدند که اين دو با جميع شرايط ميتوانند وزراي مناسب و مطلوبي باشند و خواستهها و برنامههاي دولت را به خوبي محقق کنند. لذا به هيچروي نميتوان اين موضوع را به پاي ضعف فراکسيون اميد نوشت.» اين فعال سياسي اصلاحطلب درخصوص انتقادهاي وارده به رحمانيفضلي طي روزهاي گذشته نيز گفت: «انتقاد به خيليها وارد است، ولي بايد در مجموع به اين فکر کرد که آيا در شرايط کنوني رحمانيفضلي ميتوانست بهتر از اين عمل کند يا خير؟ بر اين اساس بايد گفت نمايندگان رحمانيفضلي را مناسب ديدند.» خانجاني همچنين با بيان اينکه فقط فراکسيونها تعيينکننده نبوده و خود نمايندگان نيز تاثيرگذار هستند، تاکيد کرد: «ترکيب آرا بر مبناي گرايش فراکسيونها رقم نخورد، بلکه مبتنيبر تصميم نمايندگان و تشخيص فردفرد آنها بود و لذا فراکسيون اميد را نبايد جداي از نمايندگان تلقي کرد.» به هر روي حواشي راي اعتماد ريشه در هرچه داشته باشد انفعال فراکسيون اميد در خلال آن قابل کتمان نيست. مسعود پزشکيان و علي مطهري اکنون بهعنوان کانديداهاي همين فراکسيون در جايگاه نواب رئيس مجلس دوازدهم حضور دارند و اين موضوع به منزله آن است که آنچه اکنون به بار آمده، گذشته از توافقات موجود ميان روحاني و لاريجاني، بهطور جدي پهلو به اعضاي فراکسيون اميد و بانيان راهيابي نمايندگان آن به بهارستان ميزند. با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد