مثلث بررسی کرد: سرنوشت 24 میلیون رای
مثلث/ متن پيش رو در مثلث منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست اوضاع در جناح اصلاحطلب متفاوتتر از هميشه شده است؛ آن هم درست در شرايطي که گمان ميشد پيروزي حسن روحاني در انتخابات جاي پاي آنها را در قدرت رسمي استوارتر از 4 سال خواهد کرد اکنون آنها پيش روي خود يک دوگانه تعيين کننده ميبينند. اينکه با حسن روحاني که حالا دگرگون شده است باقي بمانند و به قول برخي تصميمسازان اصلاحطلب پروژه اصلاحطلبان را پيش ببرند يا اينکه به تجويز برخي ديگر از چهرههايشان از او جدا شده و به اصلاحطلبي فکر کنند. هر چه هست حالا يک دوگانه تعيين کننده ميان آنها پديد آمده که سرنوشت سرپرستي 24 ميليون راي را درهالهاي از ابهام فرو برده است. تشکيک در ائتلاف مدت کوتاهي پس از اينکه بهزاد نبوي ائتلاف با روحاني را منکر شد و گفت: «تا آنجا که من اطلاع دارم حتي ائتلافي با آقاي روحاني صورت نگرفته که ايشان نسبت به مفادش عهدشکني کرده باشد. علت راي اصلاحطلبان به آقاي روحاني، صرفا به دليل مصالح کشور و نظام بوده است.» و حميدرضا جلاييپور و سعيد شريعتي، هر دو از جناح موسوم به اصلاحطلب مقابل نبوي ايستادند و جلاييپور نوشت: «روند پيروزي بخش در سه انتخابات گذشته نه وادادگي و نه ميانمايگي اصلاحطلبان که شکل گيري ائتلاف نانوشته ميانهروها (متشکل از اصلاحطلبان، اعتدالگرايان و اصولگرايان ميانهرو) در سياست رسمي ايران با ابتکار اطلاح طلبان بوده است، يا در گذشته ائتلاف نانوشته رئيس دولت اصلاحات،هاشمي، ناطق و الان ائتلاف رئيس دولت اصلاحات، روحاني، ناطق.» و سعيد شريعتي نيز درباره ائتلاف با روحاني گفت: «ائتلاف اصلاحطلبان و ميانهروها براي منزوي کردن جريان تندرو در کشور اتفاق افتاد که در اين زمينه موفقيتهايي هم حاصل شد.» به ناگاه از جناح موسوم به اصلاحطلبي صدايي بلند شد که با گفتههاي اشاره شده تفاوت جدي داشت. صاحب اين صدا عبدالله ناصري عضو شوراي مشورتي اصلاحطلبان بود که در يادداشتي در روزنامه آفتاب يزد نوشت: «از انتخابات مرحله دوم که ايشان (روحاني) راي بسيار چشمگيرتري هم آورد و ميتوان گفت عملا روحاني با حمايت و سازماندهي تشکيلات اصلاحطلبان به قدرت رسيد؛ به نظر ميرسد يک مقدار فاصله معناداري را براي خودش به وجود آورده است... من فکر ميکنم بيشتر آقاي روحاني آينده بعد از چهار سال دوم خود را برنامهريزي ميکند. آقاي روحاني چهرهاي است که باتوجه به مختصاتي هم که دارد براي حضور در آينده قدرت و سياست کشور برنامه دارد و کسي است که اگر مخير شود ميان حضور در قدرت سياسي و يا جامعه مدني انتخابش گزينه اول خواهد بود.» بيان چنين نظري در زماني که پس از وقفهاي کوتاه دوباره رابطه و نسبت جناح موسوم به اصلاحطلبان با دکتر روحاني و دولت دوازدهم از موضوعات جدي اين جناح شده؛ افزون بر اينکه تاثير جدي بر تعريف اين رابطه و نسبت دارد، دريچهاي است براي مسائل چند سال بعد مربوط به آنها و روحاني. اما به تازگي افرادي همچون تاجزاده، کواکبيان و رسولي به اين سوال، پاسخهاي متفاوتي داشتهاند. ايلنا در اين باره نوشته است: «مصطفي تاجزاده در واکنش به ادعاي برخي تحليلگران در خصوص گردش به راست رئيسجمهور پس از انتخابات و علت اين رويکرد جديد اعلام کرد: «شخصا با اين پيشفرض که روحاني چرخش به راست داشته، مخالفم و معتقدم رئيسجمهوري پس از انتخابات نهتنها چرخش به راست نکرده، بلکه اساسا نميتواند گردش کند.» همين خبرگزاري در متن مصاحبه ديگري با حسن رسولي، عضو شوراي شهر پنجم تهران نوشته است: «رسولي در پاسخ به سوالي مبنيبر اينکه برخي از فعالان سياسي معتقدند آقاي روحاني قصد بازگشت به اردوگاه اصولگرايان را دارد، عنوان کرد: «معتقدم يکي از مهمترين خصوصيات افکار عمومي امروز ايران به برکت توسعه اطلاعات و گسترش رسانهها، افزايش فهم يا سواد سياسي است.» او افزوده بود: طي ماههاي پس از برگزاري انتخابات، آقاي روحاني با هر توجيهي که هنوز توضيح ندادهاند نسبت به کساني که براي وي مايه گذاشتند غيرعادلانه برخورد کردند! خبرآنلاين هم در قسمتي از مصاحبه تازه خود با مصطفي کواکبيان به او گفته است: «شايد يک نگاه ديگر هم اين باشد که اصولگرايان در تلاش براي تعامل با روحاني هستند، حالا يا استراتژي مقطعي آنهاست يا...»و کواکبيان پاسخ داده بود: من تصور نميکنم که اصولگراها به اين اعتقاد داشته باشند که آنها به سمت حسن روحاني آمدهاند. در واقع وقتي با اصولگراها صحبت ميکنيم، معتقدند که آقاي روحاني به سمت آنها آمده است. اگر واقعا اصولگراها به سمت روحاني آمده باشند بايد غنيمت بشماريم.» خبرآنلاين در ادامه ميپرسد: «شما فکر ميکنيد اين يک تاکتيک موقت است يا برنامه بلندمدتي دارند؟» و پاسخ شنيده بود: «فکر ميکنم که آقاي روحاني، بايد به پايگاه رايش را توجه کند. بالاخره همه اصولگراها در جمنا جمع شدند و به آقاي رئيسي راي دادند. کدام اصولگرا بوده است که به آقاي روحاني راي بدهد. يک نمونه و يک حزب بگوييد. در مقابل همه اصلاحطلبها يکصدا پشت آقاي روحاني آمدند و همه به آقاي روحاني راي دادند. اين پايگاه راي نبايد از دست برود، در غير اينصورت اعتماد مردم از دست ميرود و در انتخابات بعدي مردم حاضر نميشوند. نه اينکه در انتخابات بعدي مردم به سمت اصولگراها بروند، اصلا در انتخابات حاضر نخواهند شد. جدايي چپها و روحاني؟ «علي صوفي»، عضو شورايعالي سياستگذاري اصلاحطلبان به تازگي در بخشي از مصاحبه خود با روزنامه آرمان امروز گفته است: «جريان سياسي که موجب پيروزي رئيسجمهور شده است، هيچگونه وابستگي به روحاني ندارد. جريان اصلاحات به لحاظ سياسي جريان مستقلي از روحاني است و تنها در دو انتخابات رياستجمهوري گذشته از روحاني حمايت کرده است، در نتيجه تنها خوشعهدي و بدعهدي از روحاني باقي خواهد ماند. اصلاحطلبان جريان سياسي قدرتمندي هستند و مردم نيز به اين جريان نظر مثبت نشان دادهاند.» صحبتهاي صوفي در حالي اظهار شد که چندي قبل از او، موسويلاري، وزير کشور دولت اصلاحات به سايت جماران گفته بود: قاعدتا اصلاحطلبان و رئيسجمهوري با هم «مرتبط هستند و از همديگر جدا نميشوند؛ حتي اگر انتقادي هم داشته باشند به صورت دوستانه مطرح ميکنند.»البته ميتوان نتيجه گرفت که حرفي که صوفي زده است نهتنها به هيچ وجه دوستانه نبوده، بلکه ميتوان از آن با عنوان دودي ياد کرد که از دهانه آتشفشان جدايي دولت و اصلاحطلبان بلند شده است و فوران آن را خبر ميدهد. علويتبار: ما توجيهگر کابينه نيستيم/روزنامه شرق: آيا روحاني آمادگي تنها ماندن را دارد؟! عليرضا علويتبار، از فعالان اصلاحطلب چندي قبل در مصاحبه با روزنامه اعتماد در اشاره به تحليل خود از کابينه دوم رئيسجمهور روحاني گفت: «ما نبايد توجيهکننده ضعفهاي کابينه باشيم. بهخصوص که ممکن است در تعيين معاوناني که لزوما احتياج به راي مجلس ندارند اتفاقات ناخوشايندتري هم بيفتد. بنابراين ما در مقام توجيه کننده نيستيم.» شايد در روزگاري نه چندان دور اين «اصولگرايان» باشند که همچون اواخر دولت اصلاحات، مجبور به دفاع از رئيسجمهور روحاني در مقابل حاميان سابقي باشند که بيرحمانه از او عبور کردهاند.حميدرضا جلاييپور، اصلاحطلب ديگريست که چندي قبل به بهانه کابينه، انتقادات تندي را عليه رئيسجمهور روحاني روا داشت و در اشاره به يکي از چهرههاي نزديک به روحاني (واعظي) گفته بود که او با اصلاحطلبان مشکل شخصي دارد. او درعينحال تصريح کرده بود: «بعيد است مشکلات روحاني با نهاونديان، واعظي و آشنا پر شود. گزارش روزنامه اصلاحطلب قانون عليه رئيسجمهور روحاني هم سروصداي زيادي را ايجاد کرد.» اين رسانه در اشاره به مراسم تحليف روحاني و سخنان رئيسجمهور در اين مراسم، از چيزي به نام «توهم روحاني» سخن گفته و نوشته بود: همه ميدانند که روحاني بيشک مديون پشتيباني وکمکهايي است که آيتالله هاشميرفسنجاني به وي کرد و سبب شد مردم و ساير جريانهاي سياسي به حمايت از شيخ ديپلمات وارد عرصه شوند. اما گويي خاک، اين محبتهاي آيتالله را بسيار سرد و روحاني آنها را فراموش کرده است. فرضيه ديگر نيز آن است که گويي روحاني مانند برخي، دچار توهم شده که 24 ميليون راي به دليل محبوبيت شخص اوست. به نظر، اين خيال سبب شده که روحاني به خودمحوري برسد و حتي يادي نيز از بزرگان خود نکند. نمود اصلي اين نوع تفکر آقاي روحاني را در مراسم تنفيذ و تحليف مشاهده کرديم. روحاني که مدام در برنامههاي تبليغاتياش ذکر هاشمي ميگفت، در اين دو مراسم از زمين و زمان تشکر کرد ولي ياد آن مرحوم نيفتاد. نميشود به کدهاي طلاق سياسي اصلاحطلبان از روحاني حرف زد اما جمله کليدي و نکته مهمي که روزنامه شرق در سرمقاله خود به آن اشاره کرد چيزي نگفت! شرق در اشاره به چيزي به نام «تنهايي روحاني» گفته بود: اينک دولت روحاني به مرحلهاي رسيده که ناگزير است با برخي واقعيتهاي تلخ روبهرو شود، اگرچه اصلاحطلبان همچنان از دولتش حمايت خواهند کرد و اصولگرايان معتدل نيز بيش از گذشته به او نزديک خواهند شد، نميتوان توقع زيادي از آنان داشت. روحاني هرچه بهسوي آينده گام برميدارد، اين اتحادها و ائتلافها شکنندهتر ميشود. اين سوال اساسي در حال شکلگيري است که آيا روحاني آمادگي تنها ماندن را دارد يا نه؟» حسامالدين آشنا مجاهد شنبه از عبدالله نوري که در اشاره به کابينه دوم روحاني گفته بود: جمله خود ايشان (روحاني) را تکرار ميکنم که شما نميتوانيد راي خود را از 24 ميليون نفر بگيريد و حرف آن 16 ميليون نفر را عمل کنيد، البته حقوق آنها بايد محفوظ باشد. فاصلهگرفتن از وعدههاي انتخاباتي قطعا پيام اميدبخشي نسبت به 24 ميليون رايدهنده نخواهد داشت. تا عبدالله ناصري، عضو شورايعالي سياستگذاري اصلاحطلبان که از کابينه اول روحاني با کنايه ناکارآمد و ناهماهنگ ياد کرده است و تا روزنامه اصلاحطلب آفتاب يزد که چندي قبل صراحتا از اين نوشت که «حسامالدين آشنا مجاهد شنبه است»! همگي نشانههايي دارند از اتفاقات تازه. همين تازگيها روزنامه اعتماد با تيتر يک «چالش تغيير» از موضوع جداشدن حسن روحاني از اصلاحطلبان و نزديکي آن به اصولگرايان سخن گفت، موضوعي که بهنظر ميرسد جهت بارکردن هزينه دولت روي دوش اصولگرايان کليد خورده است. اين در حالي است که اصلاحطلبان چه در انتخابات سال 92 و چه در انتخابات ارديبهشت امسال بهطور تمام قد از حسن روحاني حمايت کردند و حتي براي راي آوردن روحاني از دوپينگ سياسي بهرهگيري کرده و يک اصلاحطلب را بهعنوان کانديداي ضربهگير و پوششي روحاني در عرصه انتخابات به ميدان آوردند. کانديداي اصلاحطلبي که نقش خود را بهخوبي ايفا کرد و اينک در دولت بهعنوان معاون اول در حال فعاليت است. اين روزنامه اصلاحطلب دراينباره نوشت: «انتقادات بدنه راي روحاني به او از ايام چينش کابينه آغاز شد و در جريان معرفي وزير علوم به اوج خودش رسيد. در آن ايام خيليها گفتند روحاني در انتخابات راهنماي چپ زده اما بعد از انتخاب به سمت راست چرخيده است. معيار آنها مقايسه شعارهاي تندوتيز روحاني در سفرهاي انتخاباتياش بهويژه در هفته آخر تبليغات رياستجمهوري با نحوه چينش کابينه بود.» با اين اوصاف، دولت روحاني با کمک اصلاحطلبان روي کار آمد و بايد گفت که اگر اين دولت در دور دوم خود از ائتلاف با اصلاحطلبان هم عبور کند، فرقي در نتيجه انتخابات سال 96 رخ نميدهد و اين اصلاحطلبان بودهاند که باعث روي کارآمدن دولت روحاني هستند و در هزينههاي اين دولت شريک هستند. فرجام يک ائتلاف، آينده ائتلاف هرچه هست حالا بحث بر سر اين است که اصلاحطلبان چه راهي را انتخاب خواهند کرد. يا ترجيح ميدهند که براي پيشبرد پروژهاي که تعريف کردهاند از اصلاحطلبي گذشته و به قول برخي چهرهاي اصلاحطلب تاکتيک را به استراتژي ترجيح دهند و يا اينکه براساس ايدئولوژي ترجيح ميدهند حتي به قيمت ريسک کردن و شايد دورماندن از قدرت براي قدرت گرفتن رقيب ازخود هزينه نکنند. به نظر اين مساله اکنون بحثي مهم ميان اصلاحطلبان است. اين بحث سرنوشتي تعيينکننده دارد. با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد