عربستان از ارتباط آشکار با اسرائیل به دنبال چیست؟
فرارو/ متن پيش رو در فرارو منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست «سعودي ها به دنبال آن هستند همراه با آمريکا در بحث هاي "صلح خاورميانه" بين اسرائيل و فلسطين نقش مهمي بازي کند. عربستان مي خواهد با استفاده از نقش آفريني در اين برنامه از خودش يک کشور مثبت و سازنده به نمايش بگذارد. در چند روز گذشته هم عربستان محمود عباس رييس تشکيلات خودگردان فلسطين را به رياض احضار کرد و از او خواست که طرح صلح آمريکا را بپذيرد.» بالا بالا گرفتن تنش هاي سياسي ميان ايران و عربستان بحث ارتباط سياسي و امنيتي رژيم اسرائيل و عربستان سعودي هم افزايش يافته است. در اين باره در روزهاي گذشته خبرهايي منتشر شده است که نشان مي دهد عربستان و سعودي و رژيم صهيونيستي به برقراري رابطه ديپلماتيک نزديک شده اند و يا حداقل برنامه اي در اين مورد در جريان است. حرکت عربستان و اسرائيل به سوي هم روز گذشته يووال اشتاينيتز، وزير انرژي اسرائيل، براي نخستين بار از ارتباط مخفيانه اين رژيم با عربستان سعودي براي مقابله با ايران سخن گفت. به گزارش رويترز، يووال اشتاينيتز وزير انرژي اسرائيل به راديو ارتش اسرائيل گفت: «ما با بسياري از کشورهاي عرب و مسلمان روابطي داريم که در واقع تا حدي مخفيانه است، و معمولا اين ما نيستيم که از اين روابط شرمنده ايم.» او افزود: «طرف مقابل است که علاقه دارد اين روابط بي سر و صدا بماند. از نظر ما معمولا مشکلي نيست، اما ما به خواست طرف ديگر احترام ميگذاريم، چه عربستان سعودي باشد يا ديگر کشورهاي عرب و اسلامي. بيشتر از اين هم هست اما ما آن را محرمانه نگه ميداريم.» چهار روز پيش، گادي آيزنکوت، رئيس ستاد کل ارتش اسرائيل در مصاحبهاي کمسابقه با روزنامه اينترنتي ايلاف عربستان سعودي، ايران را "بزرگترين تهديد براي منطقه" خوانده و گفته بود اسرائيل و عربستان سعودي در باره نيات ايران در منطقه اتفاقنظر دارند. او همچنين گفته بود اسرائيل آماده است براي مقابله با نفوذ ايران در منطقه، با عربستان سعودي و "ساير کشورهاي ميانهروي عربي" تبادل اطلاعات کند. اين اولين بار بود که رئيس ستاد کل ارتش اسرائيل با رسانهاي عربستاني گفتگو ميکرد. تاکنون مقامات عربستاني به هيچ کدام از اين اظهار نظرها واکنشي نشان نداده اند. عربستان سعودي و اسراييل هيچگاه با يکديگر رابطه ديپلماتيک نداشته اند. بزرگترين موضوع مورد تنش بين اسراييل و عربستان سرزمين فلسطين و حقوق فلسطينيان در دهه هاي اخير بوده است. در تحولي ديگر و براي نخستين بار اسرائيل از سوي عربستان سعودي مورد حمايت قرار گرفته است تا در شوراي حقوق بشر سازمان ملل قطعنامه اي عليه سوريه تصويب شود. همچنين وزير ارتباطات اسرائيل از مفتي اعظم عربستان سعودي دعوت گرمي براي ديدار از اسرائيل بعمل آورده است. بحران خاورميانه و تنشها ميان دولت خودگردان فلسطين و مقامات اسراييل يکي از مواردي است که رييس جمهوري ايالات متحده، دونالد ترامپ همواره اعلام کرده است که مي خواهد قاطعانه به آن پايان ببخشد و عامل برقراري صلح در منطقه باشد. او برخلاف رويه باراک اوباما، از زمان به قدرت رسيدن حمايت گسترده خود از عربستان سعودي را پنهان نکرده و اولين سفر رسمي خود به خاورميانه را با حضور در اين کشور آغازکرد. همچنين، نماينده دونالد ترامپ در موضوع صلح خاورميانه در ماههاي اخير بارها به عربستان سعودي و اسراييل سفر کرده است. گمان مي رود که عربستان سعودي در دوران رياست جمهوري ترامپ بدل به مهمترين شريک کاخ سفيد براي حل بحران خاورميانه شده و جاي کشورهايي مانند اردن و مصر را گرفته است. حالا سوال اين است که آيا عربستان مي تواند با اسرائيل روابط ديپلماتيک برقرار کند و يک تابو ديگر را بشکند؟ حرکت عربستان و اسرائيل به سوي هم دکتر عبدالرضا فرجي راد سفير پيشين ايران در نروژ و مجارستان، کارشناس مسائل بين الملل و مدير گروه جغرافيا و استاد ژئوپليتيک واحد علوم و تحقيقات دانشگاه آزاد اسلامي درباره تماس مخفيانه اسرائيل با عربستان و اخبار ديگر در اين زمينه به فرارو گفت: «اخباري که در رابطه با ارتباط اسرائيل و عربستان مطرح مي شود، از هر کدام از طرفين قطعا هماهنگ شده است. سعودي ها و اسرائيلي ها ذره ذره جلو مي روند چراکه جامعه عرب آمادگي اين را ندارد يک دفعه رابطه با اسرائيل را بپذيرد، لذا تلاش مي کنند ابتدا قبح ماجرا را آرام آرام از بين ببرند.» او افزود: «احتمالا اين سياست و روش جواب مي دهد. مسئله ارتباط با اسرائيل در حال جا افتادن است. اين يک طرح برنامه ريزي شده است، فعاليت عربستان و اسرائيل بسيار گسترده است. دو دولتي که کار امنيتي نزديک به هم مي کنند بايد خيلي فعاليت گسترده اي داشته باشند تا به سطح فعاليت امنيتي برسند. دولت ها براي برقرار ارتباط ابتدا فعاليت هاي فرهنگي، اجتماعي و سياسي خود را توسعه مي دهند و پس از آن به فعاليت هاي امنيتي مي رسند. قاعدتا اين فعاليت ها به صورت پنهاني در گذشته بين عربستان و اسرائيل شروع شده است، حالا دارد علني مي شود.» اين استاد دانشگاه گفت: «سعودي ها با تغيير استراتژي به ارتباط با رژيم اسرائيل نياز دارند. آنها همه تخم مرغ هاي خود را در سبد ترامپ قراتر داده اند. سعودي ها به دنبال جذب اطمينان ترامپ، ايالات متحده و لابي يهود در آمريکا هستند. در حال حاضر لابي عرب و لابي يهود آمريکا به هم نزديک شده اند. اين دو که بهم نزديک شوند و با هم فعاليت کنند مي تواند از لحاظ سياسي اثر گذاري گسترده اي داشته باشند. تا چندسال پيش اين لابي ها در مقابل هم قرار داشتند حالا حداقل دو مورد از آنها که با نفوذترين ها هم هستند با يکديگر همکاري مي کنند.» فرجي راد با بيان اينکه "عربستان در تلاش است آمريکا را پشت خودش نگه دارد"، افزود: «عربستان به اين نتيجه رسيده است که بايد در مقابل ايران بياستد. اين کشور استراتژي اش را تغيير داده است، سعودي ها يک برنامه چند دهه اي براي توسعه کشور، بدون نفت طراحي کرده اند، که براي رسيدن به آن برنامه نياز به تکنولوژي دارند. اين برنامه همان برنامه امارات عربي متحده در طول چند دهه گذشته است. بنابراين عربستان به سمتي حرکت مي کند که قبح ارتباط با اسرائيل ريخته شود، تا راحت تر بتواند با همکاري امريکا و کشورهاي غربي برنامه اش را پيگيري کند.» او با بيان اينکه "البته تصور نمي کنم ايجاد ارتباط ديپلماتيک ميان اسرائيل و عربستان در ماه هاي آينده اتفاق بيافتد"، گفت: «احتمال دارد در آينده نزديک وزرايي بين عربستان و رژيم اسرائيل رفت و آمد کنند و ظرفيت جامعه عرب را تست کنند، اگر به اين نتيجه رسيدند که جامعه عرب مي تواند ارتباط ديپلماتيک را بپذيرد آرام آرام ابتدا دفتر ايجاد مي کنند و پس از آن هم به ارتباط ديپلماتيک مي رسند.» به گفته اين تحليلگر روابط بين الملل "برخي کشورهاي عربي مثل مصر، اردن با اسرائيل رابطه دارند و آنها از برقراري رابطه ديپلماتيک حمايت مي کنند. عربستان طوري حرکت مي کند که بتواند به صورت حداکثري بقيه کشورهاي عربي را هم با خود همراه کند. مطمئنا به گونه اي اقدام نخواهد کرد که به تنهايي وارد اين ميدان شود. بسياري از کشورهاي کوچک عربي هم نشان داده اند که مطيع عربستان هستند. بنابراين به نظر مي رسد اين اتفاق رخ خواهد داد." فرجي راد در ادامه با اشاره به اينکه عربستان به دنبال نقش آفريني تازه در خاورميانه است، گفت: «سعودي ها به دنبال آن هستند همراه با آمريکا در بحث هاي "صلح خاورميانه" بين اسرائيل و فلسطين نقش مهمي بازي کند. عربستان مي خواهد با استفاده از نقش آفريني در اين برنامه از خودش يک کشور مثبت و سازنده به نمايش بگذارد. در چند روز گذشته هم عربستان محمود عباس رييس تشکيلات خودگردان فلسطين را به رياض احضار کرد و از او خواست که طرح صلح آمريکا را بپذيرد.» اين ديپلمات پيشين وزارت خارجه معتقد است: «عربستان مي خواهد با به نتيجه رساندن بحث صلح خاورميانه، مسئله فلسطين را به مسئله دوم منطقه تبديل کند و همه نگاه ها را به سمت ايران جلب نمايد. چرا که در حال حاضر افکار عمومي جهان عرب اسرائيل را به عنوان دشمن بزرگ خود مي شناسند چرا که بخشي از سرزمين هاي عربي را اشغال کرده و ملت فلسطين را تحت ظلم قرار داده است. به اين ترتيب عربستان مي خواهد با حل مسئله، اول اسرائيل را با خود همراه کند، دوم در مسئله فلسطين به عنوان يک قهرمان صلح طلب شناخته شود و هر طور شده آن را حل کند و سوم ايران را به عنوان مشکل اصلي در افکار عمومي جهان عرب جا بياندازد.» فرجي راد درباره اين که چقدر در جهان عرب آمادگي ارتباط با اسرائيل وجود دارد، گفت: «اين آمادگي نسبتا وجود دارد، کشورهايي مثل مراکش، تونس، جيبوتي، سودان، امارات و بحرين اين آمادگي را دارند پس از ورود عربستان به رابطه با اسرائيل آنها نيز وارد اين ميدان شوند.» او افزود: «برخي کشورهاي ديگر هم که به شکل سنتي مخالف ارتباط با اسرائيل بوده اند مثل سوريه و ليبي، آنقدر درگير مسائل داخلي خود هستند که اصلا به فکر فلسطين نيستند. عراق هم مشغول به کار خودش است و خيلي در اين مسائل دخالت نمي کند. در افکار عمومي و رسانه ها هم سعودي ها در يک دهه اخير بر آن تسلط پيدا کردند. با افزايش قيمت نفت پول مازاد صرف تبليغات شده است. به نظر نمي رسد در جهان عرب به هم ريخته از ليبي تا يمن و بحرين کسي بيايد تظاهراتي راه بياندازد که چرا عربستان و چند کشور ديگر با اسرائيل دفتر کنسولي باز کرده اند. بنابراين اخباري که اخيرا در ارتباط با اسرائيل و عربستان مطرح مي شود بي حساب و کتاب نيست و قطعا برنامه ريزي شده است.» اين استاد دانشگاه درباره احتمال مخالفت در داخل عربستان با اين طرح گفت: «در داخل عربستان برنامه با ديکتاتوري پيش مي رود. در همين اتفاقات اخير قبل از بازداشت نظاميان و شاهزاده ها، تعدادي از علماي طراز اول وهابي تغيير کردند و تعدادي هم بازداشت شدند. از طرف ديگر اين برخوردها در عربستان که تحت عنوان مبارزه با فساد انجام مي شود، براي آن است که عده اي ديگر هم بترسند و بدانند که حاکمان سعودي با کسي شوخي ندارد. لذا مخالفان احتمالي ارتباط عربستان و اسرائيل هم حواسشان جمع خواهد شد.» با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد