راستگرایان مسیحی پشت تصمیم ترامپ
دنياي اقتصاد/ متن پيش رو در دنياي اقتصاد منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست. بهدنبال تصميم ترامپ براي انتقال سفارت آمريکا به قدس و اعلام اين شهر به پايتختي اسرائيل، قرار شده ماه جاري «مايک پنس» به منطقه سفر کند؛ سفري که در آن وي ظاهرا مورد استقبال کشورهاي منطقه قرار نخواهد گرفت. در اين ديدار، عباس و ساير مقامهاي فلسطيني از ديدار با او خودداري خواهند کرد. «محمد عبدالله» و «نزال المقربي»، گزارشگران رويترز در گزارش ۹ دسامبر خود مينويسند دايره استقبال نکردن از معاون ترامپ که قرار است نيمه دوم دسامبر جاري به منطقه سفر کند، در اعتراض به تصميم رئيسجمهوري آمريکا گسترش يافته است. پنس، معاون ترامپ، قرار است در جريان اين سفر در کنست (پارلمان اسرائيل) سخنراني کند. مقامهاي تشکيلات خودگردان فلسطين اعلام کردند که از وي در رامالله استقبال نميکنند. پيشتر «احمد الطيب»، شيخ الازهر و «تئودوروس دوم»، رهبر قبطيهاي ارتدوکس مصر نيز ديدار با مايک پنس را بهدليل تصميم اخير واشنگتن درباره قدس و انتقال سفارت آمريکا به اين منطقه رد کردند. کاخ سفيد به فلسطينيها هشدار داد که لغو ديدار عباس و پنس «نتايج معکوسي» بهدنبال خواهد داشت. بهدنبال اين تصميم درگيريها در سرزمينهاي اشغالي افزايش يافته و حملات هوايي اسرائيل نيز شدت گرفته است. روز جمعه از سوي فلسطينيان «روز خشم» نام گرفت. «عبدالله- المقربي» مينويسند وزراي خارجه کشورهاي عرب نيز از آمريکا خواستند تا اين تصميم را به تعويق اندازد زيرا موجب تشديد خشونت در منطقه خواهد شد. اتحاديه عرب نيز در نشست خود تصميم ترامپ را «تخلف خطرناک از قانون بينالمللي» خطاب کرد. آنها مينويسند اسرائيل کل بيتالمقدس را پايتخت خود ميداند درحاليکه فلسطينيها بخش غربي را متعلق به اسرائيل و بخش شرقي را متعلق به خود ميدانند. بسياري از کشورها بيتالمقدس شرقي را که اسرائيل در جنگ ۱۹۶۷ به خود منضم کرد «سرزمينهاي اشغالي» مينامند و معتقدند وضعيت اين شهر بايد در مذاکرات ميان فلسطين و اسرائيل مشخص شود. رياض مالکي، وزير خارجه فلسطين، اعلام کرد که فلسطين از ميان برادران عرب و ساير کشورها بهدنبال ميانجيگري جديد است. اما وضعيت قدس اکنون چگونه است؟ مساله چيست؟ مسالهاي به نام قدس چرا ترامپ بيتالمقدس و پايتخت ناميدن آن براي اسرائيل را يک «معامله بزرگ» ناميد؟ چرا برخي کارشناسان نسبت به وقوع خشونت يا پايان دادن به فرآيند صلح هشدار ميدهند؟ مناقشه بر سر بيتالمقدس در مورد چيست؟ «مکس فيشر»، يکي از روزنامهنگاران ارشد آمريکايي در نيويورک تايمز در تحليل ۹ دسامبر خود در اين روزنامه، مينويسد: اسرائيل و فلسطين هر دو بيتالمقدس را پايتخت سياسي خود و يک شهر مقدس ميپندارند. اسرائيل بر کل اين شهر کنترل دارد. هر گونه معامله صلحي نيازمند حل اين مساله است. جايگاه اين شهر لااقل از جنگ اعراب و اسرائيل در سال ۱۹۴۸ به اين سو همواره محل مناقشه بوده است. پيش از آن، سازمان ملل اين شهر را يک «منطقه بينالمللي ويژه» اعلام کرده بود. اسرائيل طي جنگ بخش غربي را گرفت و در جنگ بعدي اعراب- اسرائيل در سال ۱۹۶۷ بخش شرقي را هم ضميمه بخش غربي کرد. بسياري از تحليلها بر اين است که بخش شرقي بايد به فلسطينيها برسد و بخش غربي به اسرائيل. سنت مالوف در آمريکا اين بود که در مورد اين قضيه به گونهاي رفتار شود که سرنوشت و جايگاه اين شهر در مذاکرات دوجانبه اسرائيلي- فلسطيني تعيين شود. ترامپ اما اين سنت بيطرفي را بر هم زد. فيشر ميافزايد: اکنون موضع اسرائيل با قبل تفاوت فاحشي کرده است. قبل از ۱۹۸۰ گفته ميشد که فلان بخش متعلق به اسرائيل باشد اما قانوني که در سال ۱۹۸۰ («قانون قدس» در ۳۰ جولاي ۱۹۸۰ در کنست تصويب شد) به تصويب رسيد اعلام کرد که بيتالمقدس «پايتخت ابدي و غيرقابل تقسيم» اسرائيل است. اين قانون به منزله «الحاق دوفاکتوي بخش شرقي به غربي تلقي شد.» موضع ترامپ موضعي مبهم است و باعث شده هر کسي برداشت خود از سخنان او را داشته باشد. با اين حال، موضع او بيانگر اين است که آمريکا بهشدت مدافع موضع اسرائيل است – الحاق کامل دو بخش به اسرائيل- اگرچه اين موضع بيترديد فرآيند صلح را از ميان خواهد برد. چرا جانبداري آمريکا از يکي از طرفين مناقشه مهم است؟ ايالاتمتحده دههها است خود را در جامه ميانجيگر اصلي ميان دو طرف معرفي کرده است. بيطرفي به اين کشور اجازه ميداد تا «داوري معتبر» تلقي شود و هر دو طرف را در ميز مذاکرات نگه دارد. ديپلماتهاي آمريکايي اين سياست بيطرفي را سنگ بنا يا ستون فقرات صلح دانسته و موضع ترامپ را گسست از اين سياست دانسته و نسبت به آن هشدار دادهاند. اما از دهه ۸۰ به بعد سياست بيطرفي در عرصه داخلي آمريکا و ظهور «مسيحيان آوانجليک راست به منزله يک نيروي سياسي» به مسالهاي پر مناقشه تبديل شد. مواضع اسرائيل محور آنها- يعني حمايت قدرتمند از کنترل اسرائيل بر بيتالمقدس- ريشه در الهيات هزارهاي و سياستهاي هويتي دارد (هنوز، تعدادي از فلسطينيان مسيحي هستند و رهبران مسيحي بيتالمقدس با حرکت ترامپ مخالفند). مسيحيان آوانجليک به زيرمجموعهاي از يهوديان آمريکايي و ديگران در سوي راست سياسي پيوستهاند و استدلال ميکنند که آمريکا بايد آشکارا در نزاعها به حمايت از اسرائيل روي آورد. اين رويکرد در انتفاضه دوم (سال ۲۰۰۰) بيشتر تقويت شد. اگرچه روساي جمهور تا قبل از حضور در کاخ سفيد از انتقال سفارت آمريکا به قدس سخن ميگفتند اما در عمل ميگفتند «بايد به صلح فرصت داد» و از اين کار شانه خالي ميکردند. در نتيجه، اقدام ترامپ نوعي گسست از سنت بيطرفي و ايستادن در کنار اسرائيل محسوب ميشود و جايگاه بيطرفي را در راستاي حمايت از اسرائيل از دست داد. آيا آمريکا واقعا «بيطرف» بوده است؟ لااقل در اروپا و خاورميانه چنين برداشتي مطرح نبوده است. در بسياري از نقاط جهان آمريکا بازيگري «غيرسازنده» و «تبعيض کار» تلقي ميشود که همواره دفاع از منافع اسرائيل را ترجيح ميدهد. اين تا حدي بهدليل عدم توازن قدرت ميان اسرائيل و فلسطين است. از آنجا که اسرائيل «اشغالگر» تلقي ميشود و آمريکا هم در اين نزاع جانبداري ميکند، آمريکاييها متهم هستند به اينکه مقصر اين عدم توازن هستند. تا حدي هم بهدليل سياستهاي داخلي آمريکاست که باعث شده رهبران اين کشور حامي اسرائيل تلقي شوند و سياست بيطرفي را کنار بگذارند. با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد