لوبلاگ: اروپا نباید وارد تحریم ایران شود
ديپلماسي ايراني/ متن پيش رو در ديپلماسي ايراني منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست.
در پايان ماه نوامبر، هيئتي از قانونگذاران ارشد اروپايي از ايران بازديد کردند. اين ديدار در تهران صورت گرفت و ديدار اين نمايندگان با افراد تراز بالاي ايران مانند جواد ظريف و عبدالرضا رحماني فضلي، به ترتيب وزراي امور خارجه و کشور، و همچنين علي لاريجاني، رئيس مجلس نشان دهنده علاقه هر دو طرف به تقويت روابط بود.
هيئت پارلمان اروپا، اعلام کرد که ايران درک فزاينده اي در خصوص ماهيت چند جانبه سياست خارجي اتحاديه اروپا دارد. ايران به وضوح از تلاش هاي سازماني پارلمان اروپا و به ويژه فدريکا موگريني، نماينده عالي آن در سياست خارجي و امنيتي، براي حفظ قرارداد هسته اي ايران قدرداني کرد. در عين حال، نگرشي انتقادي نسبت به نقش سه کشور فرانسه، انگلستان و آلمان در اتحاديه اروپا وجود داشت.
به طور خاص، پيشنهاد امانوئل مکرون رئيس جمهور فرانسوي مبني بر اينکه برنامه موشکي بالستيک ايران، بايد مورد مذاکره قرار گيرد، نارضايتي هاي زيادي را به وجود آورد. اين حرکت به طور گسترده اي به عنوان هزينه اي که بايد براي متعهد نگاه داشتن آمريکا به برجام پرداخت کرد، تعبير شد. اما در زمان به امضا رسيدن برجام، تنها تحريم هاي هسته اي تعليق شد و ديگر موارد مانند آن دسته از تحريم هايي که مربوط به حمايت از تروريسم و نقض حقوق بشر از سوي ايران بود، دست نخورده باقي ماند. همچنين تحريم تسليحاتي ايران همچنان برقرار است. در حقيقت ايران خواستار برداشته شدن اين تحريم ها نيست بلکه تنها از تمام طرف هاي قرارداد مي خواهد که کاملا به قرارداد پايبند بمانند.
يکي ديگر از دلايل اصلي براي آماده نبودن ايران براي مذاکره کردن در خصوص برنامه موشکي خود، آن است که ايران برنامه موشکي را عاملي مهم در دفاع از کشور قلمداد مي کند. آيت الله خامنه اي، رهبر ايران، حداکثر برد موشک ها را تا 2000 کيلومتر تعيين کرده است؛ يعني تا جايي که رقباي ايران از جمله پايگاه هاي ايالات متحده قرار گرفته اند. برد اين موشک ها به اروپا و خود آمريکا نمي رسد. ايران، اروپا را تهديدي براي خود به حساب نمي آورد.
با اين حال، اوضاع در حال تحول منطقه، مي تواند اين فرضيه ها را به چالش بکشد.
نخست، جديداً عربستان سعودي تمايل شديدي براي به چالش کشيدن ايران دارد.
دوم، اتحاد بين عربستان و امارات متحده عربي اين تهديد را افزايش مي دهد. رياض و ابوظبي در مورد نقش ايران در منطقه هم عقيده هستند. برخي از تحليلگران دفاعي ايران نگران سطح همکاري نظامي اين دو کشور هستند.
سوم، تصور موجود آن است که دولت ترامپ، با عمل نکردن به صحبت هاي مشاوران با تجربه خود که البته از موافقان ايران نيستند، باعث تحريک عربستان و امارات به اعمال "سياست هاي بي پروايانه" شده و خطر "آتش افروزي در منطقه" را بالا برده است.
اين در حالي است که ايران نه تنها تمايلي به دادن امتياز به آمريکا در خصوص موشک هاي خود ندارد، بلکه احساس مي کند غرب، از جمله اتحاديه اروپا، از طريق فروش گسترده سلاح به عربستان سعودي و امارات، امنيت ايران را به خطر مي اندازد. اگر چه تجارت اسلحه مدت هاست وجود دارد، اما تاکنون ايران در اين خصوص واکنش تندي نشان نداده بود چرا که عربستان سعودي و امارات متحده را تهديد نظامي مستقيم در نظر نمي گرفت.
اليته يکي از گزينه هاي موجود که مکرون به آن اشاره کرده، وادار کردن ايران به مذاکره طريق تحريم هاي بيشتر است. اما اگر از برجام درسي گرفته باشيم، آن است که ايران، با اين تحريم ها از پا در نمي آيد، بلکه به احتمال زياد، روند فني موشک هاي خود را افزايش مي دهند تا جايي که در نهايت بتوانند از موضع قدرتمندتري پاي ميز مذاکره بنشينند.
گرچه چنين گامي احتمالا موجب بحراني تازه بين اتحاديه اروپا و ايران مي شود، اما نياز به برقراري روابط خوب با اروپا، ايران را از گرفتن تصميم هايي که براي دفاع از خود حياتي مي داند، منحرف نمي کند.
با اين وجود، راهي براي جلوگيري از وقوع بحران وجود دارد. پارلمان اروپا از موگريني درخواست کرده است براي توقف از فروش سلاح به عربستان سعودي، ابتکار عمل را به دست بگيرد. اولين محرک در اين زمينه، نقض قوانين حقوق بشر بين المللي از سوي اين کشور در يمن بود.
اتحاديه اروپا مي تواند از روابط خود با تمام بازيگران منطقه استفاده کرده و به کم کردن تنش ها در منطقه کمک کند. از آنجايي که اعتبار ايالات متحده تا حدود زيادي از بين رفته است، اکنون اروپا مي تواند نقش بزرگتري ايفا کند. از اين ديدگاه، ديدار هيئت نمايندگان، گامي مفيد براي درک موضع ايران و اروپا بود.
*الدار ممدوف
با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد