قانون: هیچ؛ سهم ایران از بازار شام!
قانون/ متن پيش رو در قانون منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست.
قراردادهاي بازسازي سوريه بعد از هزينههاي فراواني که جمهوري اسلامي در اين کشور متحمل شد به نفع پوتين ثبت ميشود هر چند شهيد حججي و ساير شهداي مدافع حرم با اهداف عاليه و فرازميني وارد ميدان شدند و جان خود را فدا کردند ولي نبايد اجازه داد تا بشار اسد و هرکس ديگري که تلاش ميکند دست ايران را از دوران بازسازي و پساداعش کوتاه کند به هدف خود برسد
بازي سياست در اين روزگار که هر کشوري به دنبال منافع ملي خود ميگردد، اندکي پيچيده شدهاست و به راحتي نبايد در زمين آنهايي که امتحان خود را در تاريخ پس دادهاند، بازي کرد. ايران کشوري است که در هميشه تاريخ تلاش کرده تا تمام ملل به خوبي در کنار يکديگر زيست داشته باشند ولي به نظر در اين بين بايد به فکر منافع ملي نيز بود؛ منافعي که تعريف مشخصي در قاموس کشورهاي جهان دارد. جهان معترف است که ايران براي سرپا نگهداشتن بشاراسد و سوريه تلاشهاي گستردهاي داشت و هزينههاي فراواني کرد. از شهادت بهترين جوانان اين مرز وبوم تا هزينههاي لجستيکي همه از هزينههايي بود که کشورمان براي راهبردهاي خود در منطقه صرف کرد ولي گويي امروز که با تلاشها و ايثارگريهاي مجاهدان راه حق، دست اهريمن داعشي از سوريه کوتاه شده، قرار نيست از سفره بازارشام سهمي به اين حامي دولت اسد برسد.
فرياد ضد سياستهاي خاص
اين موضوع از نگاه ايرانيها پنهان نمانده و سبب اعتراضاتي نيز شدهاست. در همين راستا، سايت تابناک از وابستگان رسانهاي به محسنرضايي در مطلبي با عنوان« روس ها ايران را در سوريه بدجور دور زده اند» به سياستهاي ياورهاي استراتژيک جمهوري اسلامي انتقاد کردهاست. اين رسانه در ابتداي گزارش خود با لحني خاص مينويسد:«اين روزها تلاش ميکنيم که خبر خوب منتشر کنيم؛ اما از گوشه و کنار، خبري از خبر خوب نيست. ما حتي وقتي روسوفيلهاي وطني(طرفداران سياستروسيه)، تريبون برنامه جهان آراي شبکه افق را در اختيار روسها ميگذارند، مي خواهيم خبر خوب منتشر کنيم، ولي همان روز مي شنويم، که روس ها کامل دست ايران را از بازسازي سوريه کوتاه کرده اند و قلممان منجمد مي شود». تابناک ادامه ميدهد:« بنا بر توافق صورت گرفته بين دولتهاي روسيه و سوريه، تاحدودي ايران و شرکت هاي ايراني از فرايند بازسازي و سرمايهگذاري در اين کشور کنار گذاشته شده اند و حتي در بخشهايي کنسرسيومي بين دولت روسيه و سوريه تشکيل شده است و اگر ايران بخواهد در فرايند بازسازي سوريه شرکت کند، بايد با روس ها وارد مذاکره شود؛ اينها گمانهزني رسانه اي نيست، بلکه موضوعي است که در دولت مطرح شده و دولت ايران را به شدت نگران کرده است». اين رسانه در ادامه به نکتهاي اشاره ميکند که سالهاست رسانههاي مستقل آن را فرياد ميزنند ولي به همگرايي با آمريکا و غرب متهم ميشوند؛ تابناک مينويسد:«روسوفيلهاي وطني تلويزيون تمايل ندارند در کشور درباره پيمانشکني روسها و ضرباتي که آنان بر پيکر منافع ملي ايرانيان وارد کرده اند، سخني بگويند. روسهايي که در قطعنامه هاي ملل متحد، پشت ما را خالي کردند، در هنگام نياز سامانه هاي دفاعي را به ما ندادند و در حال درو کردن زحمات ايرانيان در سوريه هستند و در يمن هم پا به پاي عربستان پيش مي روند». تابناک اشارهاي نيز به مطالب روزنامه جوان ميکند و به نقل از اين رسانه که نيازي به معرفي آن نيست، مينويسد:«جوان چندي پيش نوشته بود که در يکصد سال گذشته مردم ايران فراموش نکردهاند که غائلهسازي روسها در تبريز و تباني با انگليس براي اشغال و غارت ايران و ناديده گرفتن عرف ديپلماتيک و سياسي و تعيين «سيکو» براي ارتباط با سازمان منافقين و گسترش لانههاي جاسوسي در سراسر ايران و به ويژه مناطق کردي و آذري هم مرز با روسيه ژست دوستي با ايران و فروختن ارزان اين دوستي به غرب براي کسب سهمالغارت در نظام بينالملل با آمريکا، بخشي از شخصيت رهبران روسيه و اتحاد شوروي است. ما هنوز فراموش نکردهايم در جنگ هشت ساله چگونه از صدام حمايت لجستيکي و تسليحاتي ميکرديد و چگونه هواپيماهاي صدام را که پس از بمباران و کشتار مردم شهرهاي ايران به فضاي شما پناه ميبردند، «اورهال» و آماده عملياتهاي بعدي ميکرديد».
انتحار عليه سياستهاي روسوفيلها
تابناک با استعانت از خيانتهاي تاريخي برخي در ايران و بازي در زمين روسيه گزارش خود را به پايان برد ولي آيا اين رسانه که براي انتشار هر خبر خود بايد اجازههاي لازم را دريافت کند، بدون هدف و راهبرد تصميم به اين نوع انتحار زده است؟! بيشک اينگونه نيست و گردانندگان اين رسانه نيز متوجه هشدارهاي اين سالهاي رسانههاي مستقل شدهاند که اگر آمريکا شيطان بزرگ است، روسيه پيشينهاي پر از خيانت به ايران و ايراني دارد و غش کردن در آغوش اين کشور که فقط منافع خود را در نظر دارد، هزينهساز است.
بيمعرفتي اسد
البته اگر پاي سخنان مسئولان روسي بنشينيد، اظهاراتي را بيان ميکنند که براي خود آنها مقدس است و بيشک از منافع ملي کشورشان سخن به ميان ميآورند ولي موضوعي که در اين بين بيش از اقدام روسها قابل نقد است، رويکرد دولت بشاراسد است. همگان به خاطر داريم همان روزگاري که به حرمت خون شهداي ايران وافغان داعش از سوريه و عراق فرار ميکرد، برخي سخن از سهم کشورمان در بازار پساداعش به ميان آوردند. شايد اولين اظهارات را بتوان به محسنرفيقدوست الصاق کرد.هفتم آذر سال جاري بود که وزير سپاه دوران جنگ در اظهاراتي بيان داشت:« ما در کشورهاي عراق و سوريه حضور داريم و در بازسازي با آنها همکاري خواهيم داشت». البته قبل از آن و در اسفند 95 يکي از سرداران سپاه پاسداران که رييس بسيج سازندگي نيز محسوب ميشود در اظهاراتي گفته بود:« الان برنامه اي براي اينکه کسي به عنوان نيروي جهادي به خارج از کشور اعزام شود نداريم و همانگونه که در بحث دفاع نيازي به کمک نيروي ايراني ندارند در بحث سازندگي هم همين طور است. نعمان غلامي با بيان اينکه در حوزه بازسازي ويراني هايي که در سوريه به بار آمده است استفاده از دستاوردهاي جمهوري اسلامي تنها راه خروج از اين وضعيت است، اظهار داشت: ساختن اين همه خرابي ها نيازمند ورود مردم و جوان هاي جهادي است و اين جهت گيري در کشورهاي ديگر انتشار يافته و کشورهايي مثل عراق،سوريه،يمن و جاهايي که دانشجويان و طلبههاي آنها در ايران هستند همه ساله در اردوهاي جهادي ما شرکت مي کنند و سوريه نيز با تشکيل جهاد البنان توسط جوانان سوري دستاورد ساختن کشورشان با استفاده از تجربيات جمهوري اسلامي را رقم زدند».
خوش بيني به سوريها
شهريور امسال و زماني که هنوز داعشيها در منطقه جنايت ميکردند، محمدجواد ظريف وزير امور خارجه کشورمان که گويي به سياستهاي اسد اعتماد کرده بود در اظهاراتي بيان ميکند:«جمهوري اسلامي ايران که همواره کنار مردم سوريه بوده و در مسير کمکرساني در حوزه انساندوستانه هم تلاشهاي بسياري داشته است، در حوزه بازسازي اين کشور نيز کنار مردم خواهد بود. ظريف که در آن زمان در نيويورک به سر ميبرد، پس از نشست بينالمللي سوريه که بهابتکار اتحاديه اروپا و در سطح وزيران امور خارجه در نيويورک برگزار شد، با بيان اينکه درباره کمکهاي انساني به سوريه و بازسازي سوريه صحبت شد، گفت: اين ميتواند يک حرکت مثبت باشد بهخصوص با توجه به پيروزي مقاومت در برابر گروههاي تکفيري و داعش و اينکه بيشتر شهرهاي سوريه آزاد شده و تعداد زيادي از آوارگان به خانه و کاشانه خود بازميگردند».
احساس خطر روحاني
البته به نظر ميرسد چند هفته قبل که به گفته برخي فاتحه داعش خوانده شد، روحاني از دست رفتن بازار سوريه را حس کرده بود. زيرا در تماسي تلفني با بشاراسد به موضوع بازسازي اين کشور اشاره کرد. حسن روحاني که به بهانه تبريک پيروزيهاي اخير مردم و دولت سوريه و حاميان آنان بر تروريست ها و فروريختن پايگاههاي اصلي گروهک تروريستي داعش در عراق و سوريه، تماس گرفته بود، گفت:جمهوري اسلامي ايران آماده مشارکت فعال در روند بازسازي سوريه است. رييس جمهور با اشاره به اينکه هر گام پيروزي که در سوريه عليه تروريسم برداشته مي شود، ملت و دولت ايران همانند ملت و دولت سوريه خوشحال مي شوند، گفت: روابط راهبردي ايران و سوريه ادامه مي يابد و به نفع دو ملت و ملت هاي منطقه، مسير درست را با يکديگر ادامه خواهيم داد. روحاني با تاکيد بر اينکه آينده سوريه را ملت بزرگ سوريه بايد بدون دخالت بيگانگان تعيين کند، افزود: آنهايي که فکر مي کنند در خلأ قدرت در سوريه مي توان براي آينده سوريه فکر کرد، سخن غير عملي مي گويند و براي برداشتن گامهاي بعدي، بايد حاکميت دمشق قوي تر از هميشه باشد تا بتواند اين مرحله گذار را به خوبي طي کند. بعد از اين همه سخنراني روحاني، اسد نيز درپايان خواهان مشارکت فعال ايران و شرکتهاي بخش خصوصي کشورمان در روند بازسازي کشورش شد. بلافاصله بعد از اين گفتوگو، فرمانده قرارگاه سازندگي خاتمالانبيا(ص) سپاه نيز درباره آمادگي اين قرارگاه براي شرکت در بازسازي کشور سوريه گفت:« چنانچه تدبير دولت بر اين امر قرار بگيرد، قرارگاه خاتم(ص) به عنوان يک مجموعه پيشگام براي بازسازي در سوريه آمادگي اين کار را دارد». اين نوع وعدهها در گذشته نيز به ايران داده شده بود. زماني که علاالدين بروجردي، رييس کميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس شوراي اسلامي و هيات همراه در سفر سال گذشته خود به سوريه با اسد ديدار و گفتوگو کرده بودند، بشار اسد با قدرداني از مواضع جمهوري اسلامي ايران و رهنمودهاي مقام معظم رهبري در حمايت از سوريه در جريان بحران شش ساله اين کشور گفته بود:« در دوران بعد از جنگ و مرحله بازسازي سوريه نيز جمهوري اسلامي ايران بزرگترين شريک اقتصادي ما خواهد بود». اما گويي اين سخنان در حد وعده است و خبر خاصي نيست.
دستي کوتاه از پساداعش
در اين زمينه روزنامه مردم سالاري در مقالهاي با عنوان«بازار بازسازي سوريه» به قلم مجيد سليميبروجني به لزوم حضور ايران در بازسازي سوريه اشاره کرده و نوشته بود:«بايد بپذيريم که از بين رفتن زيرساختها، شهرها، روستاها، آوارگي جمعيت و انهدام ساختارهاي اقتصادي، فرهنگي و اجتماعي موضوعي نيست که با يک توافق و آتشبس بتوانيم اميدوار باشيم که به روزهاي قبل از جنگ بازگردد. طبق ردهبندي سازمان توسعه تجارت، سوريه در اولويت اول در بازار هدف تجارت ايران قرار دارد. قبل از آغاز جنگ داخلي اين کشور و در سال ١٣٨٩، ميزان مبادلات تجاري ايران و سوريه به رکورد ٥٤٥ ميليون دلار رسيد که نزديک به ٥١٦ ميليون دلار آن صادرات ايران به سوريه بود. با اين حال، آغاز جنگ داخلي اين کشور و مشکلات امنيتي و بحرانهاي به وجودآمده، مبادلات دو کشور را در سال ١٣٩٣ به حدود صد ميليون دلار کاهش داد. هرچند در سال ١٣٩٤، سطح مبادلات دو کشور اندکي بهبود يافت و به مرز ١٥٧ ميليون دلار رسيد. اما هنوز فاصله بسياري تا آمار و ارقام سال ١٣٨٩ وجود دارد.
هرچند سهم سوريه از تجارت ايران رقم کوچکي است، اما ايران همواره يکي از شرکاي اصلي اقتصاد سوريه بوده است. به اين دليل پيشبيني ميشود با توجه به ايجاد زيرساختهاي مناسب روابط اقتصادي و تجاري از قبل از وقوع بحران و حضور شرکتهاي ايراني در بازار اين کشور اين شرکتها بتوانند در زمينه نهايي کردن پروژههاي قبلي و همچنين مشارکت در بازسازي اين کشور نقش داشته باشند؛ البته با توجه به عدم توانايي مالي کافي اين کشور سعي شده است با توافق دولتهاي دوطرف از طريق اختصاص خط اعتباري، زمينه براي ورود شرکتهاي ايراني و مشارکت در بازسازي اين کشور فراهم شود. چند سال پيش از جنگ داخلي سوريه، شرکتهاي ايراني مختلفي در سوريه فعاليت داشتهاند. به نظر ميرسد اکثر اين شرکتها در صورت استقرار امنيت و ثبات در سوريه، آمادگي حضور دوباره در آن بازار را دارند. با اين حال در حال بررسي زمينهها، راهکارها و ارزيابي مشکلات و موانع موجود هستند. تجربه نشان داده شرکتها خود مراقب شرايط و اهدافشان هستند و بيگدار به آب نميزنند. بخش دولتي سوريه آمادگي و علاقهمندي بالايي براي همکاري با ايران در همه زمينهها دارد. چنان که گفته شد در گذشته همکاري ايران در زمينههاي توليد خودرو، کارخانه سيمان، نيروگاه برق، آب رساني، سد، تونل و... بوده است. در حوزه صادرات کالا نيز عمده صادرات، در زمينههايي مانند آرد گندم، روغنهاي سبک، شيرخشک، اوره، شيرآلات بهداشتي و... بوده است. در آينده پيشرو نيز فرصتهاي زيادي از جمله تامين نيازهاي غذايي، دارويي و صنعتي و همچنين مشارکت در بازسازي سوريه براي ايران وجود خواهد داشت. حضور پرقدرت ايران در بازار سوريه ميتواند به يک مانور قدرت در منطقه بدل شود.در جهان امروزي وابستگي امنيتي و اقتصادي ميتواند وارد عرصه سياسي و ديپلماتيک نيز شود و اين موضوعي نيست که بتوان به راحتي بر آن چشم بست. قدرت در دنياي امروزي تنها از طريق جنگ و اسلحه و کشتار نيست، بلکه ثبات، امنيت، رفاه اقتصادي و در کنار آن رضايت مردم از ديگر مولفههاي قدرت براي دولتهاست که بيشتر مورد توجه قرار خواهد گرفت. به نظر ميرسد ترکيه، چين و روسيه از رقباي جدي ايران در بازار سوريه خواهند بود. پس هر گونه غفلت باعث ازدست دادن اين بازار بزرگ و آماده خواهد شد».
چشم طمع چشمباداميها
البته همانگونه که در بالا اشاره شد، چين نيز سعي دارد از اين سفره لقمهاي بردارد زيرا مقامات پکن از آمادگي براي شرکت فعال در بازسازي سوريه خبر دادهاند که به عقيده کارشناسان، آنها ميخواهند سرمايههاي ازدست رفته خود در نتيجه جنگ در سوريه را بازگردانده و بر اين کشور نفوذ اقتصادي پيدا کنند.در همين راستا به گفته تسنيم، روزنامه «نيزاويسيمايا گازيتا» در تحليلي مينويسد:«يکبار ديگر اخباري در مورد قصد چين براي اعزام نيروي زميني به سوريه به گوش رسيده است. نشريه عربي «New Khaleej» خبر داده که مقامات پکن حاضر هستند تا نيروهاي ويژه نظامي براي دفاع از بشار اسد به سوريه اعزام کنند. کارشناسان يادآور شده اند که چنين اخباري براي نخستين بار نيست که شنيده مي شود، ولي اين خبر تکذيب نشده و مي تواند گوياي آن باشد که «چشم باداميها» به دوره بعد از جنگ در سوريه چشم طمع دوخته اند. البته حقيقت آن است که صحبت نه بر سر کنترل نظامي، بلکه نفوذ اقتصادي در اين کشور خاورميانهاي است. بر اساس خبر «New Khaleej»، پکن روي اعزام دو گروه نيروي ويژه نظامي براي حمايت از بشار اسد حساب باز کرده و انگيزه اين تصميم هم به عقيده اين نشريه، آن است که اعضاي گروه تروريستي «حزب اسلامي ترکستان» که در چين تهديد جدي تلقي مي شود، در خاک سوريه و در جبهه داعشيها مي جنگند و تعداد آنها به بيش از هزار نفر مي رسد.
اين خبر در شرايطي منتشر شده که مقامات رسمي چين هم از آمادگي اين کشور براي کمک به بازسازي سوريه بعد از پايان جنگ خبر داده اند. وانايي، وزير امور خارجه چين در پکن با بثينه شعباني، مشاور رييس جمهوري سوريه در روابط اجتماعي ديدار و مذاکره کرد.
در جريان اين نشست، مقام بلندپايه چيني سه اصل لازم را براي عادي سازي اوضاع در سوريه نام برد. به عقيده وان ايي، لازم است آخرين عناصر تروريستي در سوريه، قاطعانه نابود شوند، مذاکرت سياسي براي حل و فصل اوضاع انجام شده و نقشآفرينان اصلي اقدامات لازم براي بازسازي اقتصاد سوريه را آغاز کنند. ناگفته نماند در اين بين ترکيه که در ميانه راه و آن زمان که متوجه شد کار از دست تروريستها خارج شده است، تغيير موضع و مسير داد نيز مدعي است و تلاش ميکند تا گوشهاي از بازار را در اختيار بگيرد.
عراق نيز مانند سوريه
همين روند در رابطه با بازسازي عراق نيز وجود دارد. چندي پيش صمد نجيب، عضو کميته سرپرستي صندوق بازسازي مناطق آسيب ديده عراق اعلام کرد، تاکنون 60 کشور براي کمک به عراق اعلام آمادگي کرده اند.صمد نجيب عضو کميته سرپرستي صندوق بازسازي مناطق آسيب ديده عراق اظهار داشت: به زودي کميته اي با سفر به موصل تلاش خواهد کرد، ارزيابي دقيقي از ميزان خسارات وارده به اين مناطق جهت عرضه به کنفرانس کسب کند.وي بدون اشاره به نام کشورهاي شرکت کننده، افزود: تاکنون 60کشور براي کمک به عراق آمادگي کرده اند.اين مقام عراق تاکيد کرد، صندوق بازسازي مناطق آسيب ديده عراق از سوي صندوق بين المللي پول حمايت ميشود، اين نهاد مالي بين المللي نيز به همين منظور 350 ميليون دلار با سود بسيار کم در اختيار عراق قرار داده تا در مدت15 سال بازگردانده شود.وي همچنين به کنفرانسي اشاره کرد که در واشنگتن با مشارکت 35 کشور تحت عنوان «بازسازي مناطق آزاد شده از چنگال داعش» برگزار خواهد شد.
نياز به سرمايه نجومي براي بازسازي
البته براي بازسازي اين کشور راه سادهاي نيز در پيش نيست و طرفين بايد با قدرت وارد ميدان ميشدند. زيرا به گفته قاسم محبعلي، مديرکل پيشين خاورميانه وزارت امورخارجه که با اعتماد گفتوگو کرده بود، الان وضعيت حکومت اسد در سوريه آنچنان تغيير بنياديني نکرده است. اسد با توجه به حضور روسيه توانسته است حکومت خودش را حفظ کند و بخشي از سرزمينهاي تحت تسلطش را گسترش دهد. الان با کمک روسيه و ايران توانسته است حدود50درصد از سرزمينها را کنترل کند، اما بحران سوريه پابرجاست و حکومت مرکزي بدون حمايت ايران و روسيه ممکن است حتي براي چند هفته هم نتواند موقعيت خودش را حفظ کند. بايد توجه کرد که در وضعيت سوريه، بين 500 ميليارد تا 1000 ميليارد دلار فقط براي بازسازي اين کشور سرمايهگذاري مورد نياز است. اين نکته را نيز بايد اشاره کنيم که اگر توانستيم در پيکار با رقبا، بازاري از سوريه را به دست بياوريم لازم است به بهترين وجه ممکن عمل کرده و نگذاريم همانگونه که بازار افغانستان و برخي کشورهاي منطقه و همسايه از دست رفتند،کار در اين بازار نيز خراب شود.
حق گرفتني است
هرچند روسوفيلها تلاش ميکنند تا اين پشتپا زدن را از افکار عمومي پنهان کنند و با انتشار اخباري مانند«بازسازي سوريه با قرارداد برقي ايران کليد خورد» و امثال اين موضوعات توجه مردم را از آنچه در جهان ميگذرد دور کنند، ولي مردم ايران آگاهند و در آينده اي نزديک درمييابند که پشت اين دلبستگي برخي به روسيه چه افکاري پنهان شدهاست. مسئولان کشور و دلسوزان نظام بيشک تمام تلاش خود را در راستاي ارتقاي جايگاه نظام اسلامي در دستور کار دارند ولي همواره هستند کساني که براي رسيدن به اهداف خود منافع ملي را قرباني ميکنند. منافع ملي و عزتي که با خون شهداي بسياري به دست آمده است نبايد هزينه نامردي عدهاي خودپرست شود. هر چند که شهيد حججي و ساير شهداي مدافع حرم با اهداف عاليه و فرازميني وارد ميدان شدند و جان خود را فدا کردند، ولي نبايد اجازه داد تا بشار اسد و هرکس ديگري که تلاش ميکند دست ايران را از دوران بازسازي و پساداعش کوتاه کند به هدف خود برسد. زيرا بخشي از منافع ملي با اقتصاد و مسائل مادي گره خورده است و اينکه هزينههاي مبارزه را عدهاي بپردازند و بعد از پايان غائله عده ديگري سر سفره بنشينند، اقدام مناسب و شرافتمندانهاي نيست.بنابراين بايد همانگونه که در مسائل مختلف از گرفتن حق سخن به ميان ميآوريم در اين موضوع نيز حق خود را بگيريم زيرا حق دادني نيست و نبايد از آن چشمپوشي کرد و همه مردم ايران از اين پيروزي سهمي دارند.
همراهان عزيز، آخرين خبر را بر روي بسترهاي زير دنبال کنيد:
آخرين خبر در تلگرام
https://t.me/akharinkhabar
آخرين خبر در ويسپي
http://wispi.me/channel/akharinkhabar
آخرين خبر در سروش
http://sapp.ir/akharinkhabar
آخرين خبر در گپ
https://gap.im/akharinkhabar