چرا جیمز متیس در برابر تهران تغییر موضع داد؟
دنياي اقتصاد/ متن پيش رو در دنياي اقتصاد منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست.
ژنرال جيمز متيس فرمانده ارشد دولت باراک اوباما در خاورميانه، از حاميان سرسخت حمله نظامي به ايران بود. اما اکنون که او وزير دفاع دولت دونالد ترامپ است مواضع خود را در قبال ايران ملايمتر کرده است. در اين باره جيمز متيس يکي از اصليترين صداهاي سياستهاي اعتدالگرايانه مربوط به تهران در کاخ سفيد است. البته از آنجا که جنگ عليه داعش به تقابل متحدان آمريکا و ايران براي تصاحب قدرت در عراق تغيير شکل داده است، به نظر نميرسد مواضع متيس چندان ماندگار باشد. به گزارش نشريه آمريکايي «پليتيکو»، در حال حاضر اما اين تغييري بزرگ براي فرمانده نظامي دولت سابق آمريکا که از مخالفان سرسخت روش ديپلماتيک باراک اوباما بود محسوب ميشود، کسي که سه تهديد بزرگ خاورميانه را اينگونه توصيف کرده بود: «ايران، ايران و ايران.»
ژنرال همه را شگفتزده کرد!
در يک سال گذشته، جيمز متيس با تاييد توافقي که دولت اوباما به آن دست يافت، آشکارا با دونالد ترامپ در موضوع «برجام» مخالفت ميکرد. او معتقد است «برجام» توافقي است که رئيسجمهور ترامپ بايد در آن باقي بماند. از آنجا که نيروهاي نظامي ايران و آمريکا در مجاورت يکديگر در عراق و سوريه مستقر هستند، اما متيس تاکنون از گزينه رويارويي نظامي براي مقابله با گسترش نفوذ ايران و نايبان او در منطقه صرفنظر کرده است. اين تغيير موضع ژنرال آمريکايي بسياري از همکاران او را نيز شگفتزده کرده است. به گفته مقامات رسمي سابق و کنوني واشنگتن که تجربه سياستگذاري مربوط به ايران را دارند و به خوبي متيس را ميشناسند، يکي از دلايل اين تغيير موضع اين است که بهعنوان رهبر پنتاگون – در مقايسه با زماني که او در سالهاي ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۳ رياست فرماندهي مرکزي نظامي آمريکا را بر عهده داشت – متيس بايد فهرست بسيار طولانيتري از چالشهاي جهاني آمريکا را متعادلسازي کند.
يکي از دلايل ديگر تغيير مواضع متيس، مربوط به تغيير روساي جمهور آمريکا است. او که فرمانده نظامي رئيسجمهوري بود که در مقابل ايران کوتاه ميآمد، اکنون در دولتي مسووليت دارد که خواهان جنگ با ايران است. جيمز جفري، سفير دولت اوباما در عراق زماني که متيس، رئيس فرماندهي مرکزي آمريکا بود، در اين باره ميگويد: «او (جيمز متيس) بايد درخصوص اينکه رئيسجمهور کجا است بسيار حساس باشد. در زمان دولت باراک اوباما، او رئيسجمهوري داشت که در قبال گزينه نظامي عليه ايران بسيار محتاط بود. بنابراين مواضع جنگطلبانه متيس از اين موضع ناشي ميشد، عاملي که به احتمال زياد به رابطه او و اوباما صدمه زده بود. اکنون اما او در دولتي مسووليت دارد که رئيسجمهور آن مواضع بسيار شديدي عليه ايران دارد. بنابراين او بايد محتاط باشد.»
به گزارش «پليتيکو» مواضع ترامپ عليه ايران بسيار جنگطلبانه بوده است، به خصوص زماني که موضوع «برجام» مطرح باشد. در دوران رقابتهاي انتخاباتي نيز او «برجام» را «بدترين توافق تاريخ» ناميده بود. او عقيده داشت توافق هستهاي ايران يکطرفهترين توافقي بوده که آمريکا تاکنون وارد آن شده است و قول داد اين توافق را از بين خواهد برد. پاييز سال گذشته، دولت ترامپ تحريمهاي جديدي را عليه برنامههاي موشکي ايران وضع کرد. در هفتههاي اخير نيز دونالد ترامپ از تظاهراتي که در شهرهاي ايران در جريان بود حمايت کرد و قول داد حمايتهاي بزرگي از معترضان توسط دولت آمريکا در زمان مناسب صورت خواهد گرفت. جيمز متيس اما بهدنبال راهي براي حداقل کردن احتمال رويارويي آمريکا با ايران و متحدان اين کشور در منطقه است. يکي از جاهايي که اين اتفاق صورت گرفته، مقابله با گروه تروريستي داعش در عراق و سوريه بوده است. بسياري از تحليلگران معتقدند اين جنگها به گسترش قدرت منطقهاي ايران کمک کرده است. در حال حاضر آمريکاييها نگران ايجاد پل ارتباطي از ايران تا سوريه هستند. پس از سقوط رقه، پايتخت داعش، در پاييز ۲۰۱۷، نيروهاي تحت حمايت ايران خط مرزي در مرز عراق و سوريه تشکيل دادند، اتفاقي که بسياري آن را قدم نهايي ايجاد پل ارتباطي قلمرو جديد شيعه ميدانند. جيمز متيس اما در آخرين کنفرانس مطبوعاتي خود چنين نگرانيهايي را بياهميت خواند. او در اين باره گفت: «فکر نميکنم در حال حاضر چنين پلي وجود داشته باشد.» به گفته او نيروهاي تحت حمايت ايران دسترسي بيقيد و شرط به مرزها ندارند.
پس از پايان يافتن جنگ عليه داعش، پنتاگون مسووليتهاي جديدي براي نيروهاي آمريکايي در عراق و سوريه تعيين کرده است که ميتواند منجر به محدود ساختن نفوذ ايران در منطقه شود. با توجه به شرايط کنوني، ممکن است جيمز متيس به مواضع جنگطلبانه سالهاي گذشته خود در قبال ايران بازگردد. به ادعاي يک مقام رسمي کاخ سفيد، با وجود تکذيب علني متيس، او نگران دسترسيهاي ايران به خاک سوريه است: «او از فرماندهي مرکزي آمريکا» موسوم به «سنتکام» خواسته است درخصوص قطع دسترسيهاي منطقهاي ايران اطمينان يابند. گرچه داعش شکست خورده است اما بازهم نيروهاي نظامي آمريکا در منطقه حضور خواهند داشت.» آندره اگزوم، يکي از کارمندان حوزه خاورميانه پنتاگون در زمان دولت اوباما نيز موافق اين موضوع است که مواضع ملايم نخستين سال وزارت جيمز متيس، در سال دوم خصمانهتر خواهد شد: «در سال ۲۰۱۷ تمرکز متيس بر جنگ با داعش بود. امسال اما دولت ترامپ به موضوعات ديگري که حل نشده باقي ماندهاند، نظير نفوذ منطقهاي ايران، رسيدگي خواهد کرد.»
استقرار هزاران نيروي نظامي آمريکا و ائتلاف به رهبري اين کشور در عراق – کشوري که وجود شبهنظاميان تحت حمايت ايران در آن،تهديدي جدي براي نظاميان آمريکا محسوب ميشوند – خطر هر نوع واکنش نظامي آمريکا براي مقابله با برتريهاي ايران در سوريه را افزايش داده است. به گفته جيمز جفري اما اين گزينه براي وزير دفاع آمريکا که همچنان ايران را بهعنوان بزرگترين تهديد منطقه ميبيند چندان جذاب نيست: «تصور کنيد نيروهاي نظامي آمريکا از عراق خارج شوند و روسيه و ايران پيروزي را در سوريه جشن بگيرند. اين شکستي بزرگ براي آمريکا خواهد بود.»
همراهان عزيز، آخرين خبر را بر روي بسترهاي زير دنبال کنيد:
آخرين خبر در تلگرام
https://t.me/akharinkhabar
آخرين خبر در ويسپي
http://wispi.me/channel/akharinkhabar
آخرين خبر در سروش
http://sapp.ir/akharinkhabar
آخرين خبر در گپ
https://gap.im/akharinkhabar