نگاهی به سیاست خارجی ایران در سوریه در سال ۹۶
مهر/ متن پيش رو در مهر منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست سال ۹۶ براي اهداف سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران و محور مقاومت در منطقه و به ويژه کشور سوريه، سال همراه با پيروزي و دستيابي به بخش بزرگي از اهداف از پيش تعيين شده بود. امير حسين رجبي معمار| سال ۹۶ براي اهداف سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران و محور مقاومت در منطقه و به ويژه کشور سوريه، سال همراه با پيروزي و دستيابي به بخش بزرگي از اهداف از پيش تعيين شده بود. مي توان از سه هدف اصلي و مهم نام برد که همواره و پس از شکل گيري بحران داخلي در سوريه وجهه ي همت دستگاه سياست خارجي ايران و جبهه ي مقاومت در اين کشور بوده است. اين سه عبارتند از حمايت همه جانبه از دولت مستقر و قانوني سوريه، پيکار بي امان با گروه هاي گوناگون تروريستي در خاک سوريه و پرهيز از تقسيم آن ها به خوب و بد و سرانجام تاکيد هميشگي بر گفتگوهاي سوري-سوري و حق تعيين سرنوشت ملت سوريه که در برگزاري پيوسته ي نشست هاي آستانه و پيگيري اجراي تصميمات آن تبلور يافته است. در ادامه تلاش مي کنيم تا با واکاوي بيشتر اين سه هدف، دريابيم که جمهوري اسلامي ايران در محقق کردن آن ها تا چه پايه توفيق داشته است. پشتيباني از دولت قانوني سوريه آنچه از نخستين روزهاي پديداري اعتراضات در سوريه و در پي آن شروع بحران و جنگ داخلي در اين کشور مورد توجه مخالفان منطقه اي و فرامنطقه اي دولت سوريه بوده است، اصرار آن ها بر سرنگوني حکومت دمشق و در راس آن برکناري شخص بشار اسد بوده است. اين سياست تا به امروز و البته با فراز و فرود هايي همواره توسط دشمنان دولت و ملت سوريه پيگيري شده است. آنچه در اين ميان اهميت بنيادين دارد اين که همان هايي که پيوسته سقوط دولت را پيش شرط هرگونه دگرگوني مثبت در سوريه قرار داده اند، هيچ برنامه ي مدون و گام به گامي که عملي هم باشد براي آينده ي سوريه ارايه نمي دهند. در واقع آن ها در تمام اين سال ها تنها مي گويند که اسد برود ولي اينکه پس از رفتن وي چه بر سر مردم سوريه خواهد آمد چندان محل بحث نيست. جمهوري اسلامي ايران درست با توجه به همين نکته ي مهم همواره تلاش کرده تا از دولت قانوني سوريه که با راي مردم اين کشور زمام امور را در دست دارد پشتيباني کرده و در کنار آن با درک کمبود ها و ضعف هاي سيستم حکومتي سوريه کوشيده است تا در راستاي اصلاح خطاهاي گذشته و بهبود زندگي سوري ها در کنار دولت اين کشور اقداماتي انجام دهد. فراهم آوردن بسترهاي گفتگو ميان دمشق و مخالفان سوري غيرمسلح و قانونگرا و همچنين مشاوره به دولت سوريه در جهت اصلاحات حکومتي بخشي از اقدامات دستگاه سياست خارجي ايران است که امسال نيز مانند سال هاي گذشته انجام شده است. نبرد با گروه هاي تروريستي تکفيري مهم ترين راهکار براي دستيابي به هدف نخست يعني حمايت از دولت سوريه، نبرد بي امان با همه ي گروه هاي تروريستي فعال در خاک اين کشور است. امسال ارتش سوريه و هم پيمانانش پيروزي هاي بزرگي در عرصه ي ميداني به دست آورده و توان دمشق را در چانه زني هاي سياسي و ديپلماتيک ارتقا بخشيدند. بارزترين پيروزي محور مقاومت به رهبري ايران شکست داعش در سوريه و عراق و پايان بخشيدن به فعاليت چندين ساله ي اين گروه در اين دو کشور بود. دست دادن نيروهاي سوري و عراقي در مرزهاي مشترک دو کشور و آزادي شهر مرزي البوکمال، آزادي ديرالزور و الميادين و همچنين شهر نفت خيز السخنه، پيشروي هايي در ادلب و هم اکنون هم عمليات پاکسازي غوطه ي شرقي دمشق همه و همه بسترهاي تامين اهداف سياست خارجي کشورمان در منطقه است. سياست اصولي جمهوري اسلامي ايران در سوريه عدم کاربرد استانداردهاي دوگانه يا تقسيم گروه هاي تروريستي به خوب و بد يا تندرو و ميانه رو بوده است. روشن است که آينده ي بهتر دولت و ملت سوريه بيش از هر چيز در گروي تامين امنيت پايدار در اين کشور است. هر بحث و گفتگويي پيرامون آينده ي سوريه جز با برقراري آرامش و امنيت نسبي ممکن نخواهد بود. تاکيد بر گفتگوهاي سوري-سوري و پيشبرد روند آستانه يکي از نکاتي که همواره سياست خارجي ايران در نظر و عمل بدان پايبندي داشته است حق تعيين سرنوشت مردم سوريه و جلوگيري از دخالت هاي قدرت هاي خارجي در ترسيم آينده ي اين کشور است. از ديدگاه جمهوري اسلامي ايران هيچ قدرتي اجازه ي تصميم گيري در مورد حکومت آينده ي سوريه را نداشته و تمام تلاش هاي محور مقاومت در سال هاي اخير و نبرد با تروريسم در سوريه در راستاي فراهم آوردن بستري مناسب براي سوري هاست تا خود بتوانند براي آينده شان در امنيت و آرامش تصميم بگيرند. راه اندازي نشست هاي دوره اي آستانه با همراهي روسيه و ترکيه که نهمين دور آن نيز به تازگي برگزار شد، درست به دليل دستيابي به هدف پيش گفته انجام شد. برقراري توافقاتي پيرامون مناطق کاهش تنش، آتش بس هاي محدود، کمک هاي بشردوستانه، رسيدگي به وضعيت مفقودالاثر ها و اقداماتي از اين دست که رهاورد نشست هاي آستانه است همگي به روند حل اساسي بحران سوريه ياري مي رساند. برگزاري گفتگوهاي ملي سوريه در سوچي روسيه و برداشتن گام هايي براي تدوين قانون اساسي آينده ي اين کشور به دست خود سوري ها و گفتگوهاي مستقيم ميان دولت و مخالفان، نويدبخش حرکت به سوي پايان جنگ داخلي ويرانگر سوريه است. ايران و محور مقاومت به درستي مي دانند که هيچ نيرويي به اندازه ي گفتگو و فهم و درک متقابل نمي تواند در آينده ي سوريه راهگشا باشد و اگر همچنان نبرد زميني براي پاکسازي خاک سوريه از وجود تروريست ها ادامه دارد نه براي ادامه ي جنگ که براي هر چه زودتر پايان دادن به رنج و درد مردم اين کشور و گشودن روزنه هاي اميد به روي آنان است. نتيجه گيري در سياست نمي توان به شيوه ي صفر يا صد به اهداف نگريست و تحقق يا عدم تحقق آن ها را مطلق دانست. با در نظر گرفتن اين گزاره بايد گفت سياست خارجي ايران در سوريه تا حد زيادي موفق عمل کرده و توانسته به بخش مهمي از اهدافش طي سالي که به آخرين روزهايش نزديک مي شويم، برسد. صحنه ي بازي در سوريه بسيار پيچيده است، سرشار است از متغيرهاي گوناگون امنيتي، ژئوپليتيک، اقتصادي و ده ها فاکتور ديگر که با سياليت خاص خود عرصه را براي تصميم گيري بازيگران دخيل در آن دشوار مي کند. در چنين شرايطي پيگيري يک سياست اصولي و منطقي با ملزومات خود از آن گونه که جمهوري اسلامي ايران پيش گرفته است هر چند دشوار اما با استفاده از همه ي امکانات در دسترس، امکان پذير شده است و امروز پس از چندين سال بسياري از تحليلگران و ناظران مخالف دولت سوريه نيز راهبرد محور مقاومت در قبال بحران سوريه را درست ترين راهبرد تلقي مي کنند که جلوي بسياري از رخدادهاي ناگوار و دهشتناکي که مي توانست پيش آيد را گرفت. به هر روي با توجه به شکست هاي سنگين تروريست ها در نقاط مختلف سوريه و پيشرفت گفتگوها ميان طيف هايي از مخالفان و دولت، سال آينده مي تواند براي دمشق و ديگر بازيگران منطقه اي و فرامنطقه اي دخيل در بحران سرنوشت ساز باشد. آنچه در اين شرايط بسيار حياتي خواهد بود هوشمندي بيش از پيش دستگاه سياست خارجي کشورمان در راستاي چيدن ميوه هاي پيروزي در سوريه و تامين هر چه بيشتر منافع ملي جمهوري اسلامي ايران است. همراهان عزيز، آخرين خبر را بر روي بسترهاي زير دنبال کنيد: آخرين خبر در تلگرام https://t.me/akharinkhabar آخرين خبر در ويسپي http://wispi.me/channel/akharinkhabar آخرين خبر در سروش http://sapp.ir/akharinkhabar آخرين خبر در گپ https://gap.im/akharinkhabar