چه چیزی ارمنی‌ها را به خیابان‌ها کشاند؟

آفتاب نيوز/ متن پيش رو در آفتاب نيوز منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست. غيرقابل تصور بود که پس از واکنش خشونت‌آميز روسيه نسبت به انقلاب رنگي در اوکراين در سال ۲۰۱۴ ميلادي، ارمنستان کشوري کوچک که دوستي گسترده‌اي با مسکو دارد با انقلاب مشابه اوکراين مواجه شود. تا اين که پس از گذشت بيش از يک هفته تظاهرات، «سرژ سرکيسيان» مجبور به استعفا و کناره گيري از سمت نخست‌وزيري شد. به گزارش آفتاب‎نيوز؛ شبکه خبري «بلومبرگ» درباره اين رويداد مي نويسد: «بعيد است که روسيه بخواهد مداخله‌اي کند. انگيزه تظاهرات‌کنندگان از تظاهرات عموما مسائل داخلي بوده است. براي مدت زمان ده سال سرکيسيان رييس جمهوري ارمنستان بود. او يکي از اهالي قره باغ بود؛ منطقه اي مورد اختلاف ارضي ميان ارمنستان و جمهوري اذربايجان. او در دهه ۹۰ ميلادي به عنوان وزير دفاع انتخاب شد. مسئله قره باغ براي بسياري از ارمني ها اهميت دارد. اين موضوع او را در انتخابات رياست جمهوري ۲۰۰۸ ميلادي برنده ساخت. به عنوان رييس جمهوري او بازي پيچيده اي را انجام داد. او اجازه داد روسيه حضور نظامي خود را در ارمنستام گسترش دهد و همزمان با ناتو نيز همکاري کرد و پروژه پيوستن ارمنستان به اتحاديه اقتصادي اوراسيا را دنبال کرد و با اتحاديه اروپا نيز توافقنامه همکاري امضا کرد. برخلاف رهبران گرجستان و اوکراين که در ميانه تقسيم بين روسيه و غرب يک اردوگاه را انتخاب کردند، سرکيسيان بسيار ظريف خرکت مي کرد و بين اين دو بلوک در حرکت بود. سرکيسيان خوشحال بود که با تمام کشورها به جز جمهوري آذربايجان کار مي کند. عليرغم اين سياست موفق براي کشور کوچکي چون ارمنستان، سرکيسيان از نظر اقتصادي دستاورد مثبتي نداشت. پس از کاهش ۱۴ درصدي توليد در ارمنستان در سال هاي گذشته، وضعيت آن کشور در سال هاي بعد بهبود نيافت. روابط اقتصادي قوي با روسيه يکي از دلايل عملکرد اقتصادي کند ارمنستان بود. رشد اقتصادي ارمنستان در سال ۲۰۱۶ ميلادي تقريبا صفر بود. از اواخر همان سال اقتصاد ارمنستان با کسري بودجه مواجه شد. نرخ بيکاري نيز به بيش از ۱۶ درصد رسيد. ارمنستان کشوري فقير محسوب مي‎شود که ۱۱.۶ درصد از جمعيت آن زير خط فقر رسمي هستند و با ۲.۳۰ دلار در روز زندگي مي کنند و بخش قابل توجهي از جمعيت آن کشور ترجيح داده اند براي زندگي بهتر از ارمنستان مهاجرت کنند. براساس امار سال ۲۰۱۷ ميلادي سازمان ملل متحد تقريبا ۹۰۰ هزار نفر از متولدين در ارمنستان در خارج از آن کشور زندگي مي کنند در حالي که تنها سه ميليون نفر هنوز در ارمنستان سکونت دارند. کل جمعيت ارمنستان پيش از استقلال آن کشور ۸ ميليون نفر بود. پول هاي ارسالي از سوي مهاجران تقريبا ۱۴ درصد از توليد ناخالص ارمنستان را تشکيل مي دهد. همين فقر سبب تحکيم قدرت سرکيسيان و انحصار او بر تمام امور شد. سازمان امنيت و همکاري اروپا که بر تمام انتخابات ارمنستان نظارت داشته است؛ گزارش هايي را از خريد راي، تهديد و فشار طرفداران سرکيسيان عليه اپوزيسيون منتشر کرده بود. سرکيسيان همچنين براي مقابله با فساد فراگير در ارمنستان کار خاصي انجام نداد. «بلومبرگ» در ادامه مي‎نويسد: «قانون اساسي ارمنستان تنها اجازه دو دوره رياست جمهوري را به يک رييس جمهوري مي دهد. سرکيسيان اما در سال ۲۰۱۵ ميلادي قانون اساسي را تغيير داد و نظام از رياستي به پارلماني تغيير يافت تا او بتواند اين بار در مقام نخست وزير سکان امور را در ارمنستان در دست گيرد. در آن زمان، سرکيسيان مدعي شد که نمي خواهد نخست وزير شود اما در سال ۲۰۱۷ ميلادي، حزب جمهوريخواه او را به عنوان نامزد معرفي کرد و هفته گذشته او پس از پايان دوره رياست جمهوري به عنوان نخست وزير انتخاب شد. در اعتراض به اين موضوع بيش از ۱۰۰ هزار ارمني در خيابان هاي ايروان جمع شدند که بزرگترين تظاهرات در ۲۰ سال گذشته بود. هزاران نفر در شهرهاي ديگر نيز از تظاهرات حمايت کردند. دستکم ۲۰ درصد از جمعيت آن کشور در نظاهرات شرکت کردند. رهبري اپوزيسيون را«نيکول پاشينيان» يک روزنامه نگار که قانونگذار شده بود برعهده داشت. او تنها ۹ درصد از کرسي‌هاي پارلمان را تحت کنترل داشت. جوانان موتور محرکه اصلي اين جنبش بودند؛ آنان در دو راهي مهاجرت و يا تلاش براي تغيير و بهبود وضعيت در داخل ارمنستان قرار داشتند. دانش‌آموزان و دانشجويان گزينه دوم را انتخاب کردند. پس از ديدار روز يکشنبه پاشينيان و سرکيسيان، پاشينيان گفت که صرفا خواستار استعفاي سرکيسيان از مقام نخست‎وزيري است. سرکيسيان با عصبانيت سه دقيقه بعد جلسه را ترک کرد. روز دوشنبه اعضاي ارتش نيز به معترضان پيوستند. در نهايت جنگجوي قره باغي از نخست وزيري استعفا داد. به نظر نمي‌رسد روسيه برخورد خشني که با اوکراين داشت را اين بار در قبال ارمنستان داشته باشد. «ماريا زاخارووا» سخنگوي وزارت خارجه روسيه در واکنش به اعتراضات ارمنستان در تاريخ ۱۹ آوريل گفته بود که روابط دوستانه ارمنستان و روسيه حفظ خواهد شد و مسائل ارمنستان به صورت قانوني و دموکراتيک حل خواهند شد. «بلومبرگ» مي‎نويسد: در ارمنستان امروز نه اثري از کودتا وجود دارد و نه مداخله غرب. معترضان از سوي رهبران خارجي مورد حمايت قرار نگرفتند اگرچه پاشينيان از اطاعت ارمنستان از مسکو گلايه کرده بود با اين حال، او خواستارا قطع و يا تخريب روابط ميان ارمنستان و روسيه نيست؛ بدان خاطر که ارمنستان کشور بسيار کوچکتري در مقايسه با اوکراين است. اين شبکه خبري در ادامه مي نويسد: «پوتين دليلي براي دخالت مستقيم در امور ارمنستان در شرايط کنوني نمي‌بيند با اين حال، او بايد به انتهاي بازي سياسي خود به عنوان رييس جمهوري فکر کند. طبق قانون اساسي روسيه او تا سال ۲۰۲۴ ميلادي رييس جمهوري خواهد ماند. او در سال ۲۰۰۸ ميلادي با شيوه مشابه سرکيسيان نخست وزير شد و مدودف دوست‌اش را به رياست جمهوري رساند. روس‌ها اما اکنون مي بينند که ارمني ها چگونه به موضوع تغيير قانون اساسي براي استمرار قدرت يک رهبر اعتراض کردند. اگر روس ها در سال هاي آينده اعتراضات مشابهي داشته باشند چه خواهد شد؟ اگر پوتين متوسل به زور و خشونت شود چه مي شود؟ اکنون صداي اعتراضات گسترده در روسيه به گوش نمي رسد اما شش سال زمان باقي است. با توجه به فقدان رويکرد اقتصادي مثبت از سوي پوتين و فساد عميق در آن کشور نمي توان احتمال بروز اعتراضات مشابه ارمنستان را در روسيه در سال هاي آينده رد کرد و ناديده گرفت. روزنامه «واشنگتن پست» در سرمقاله خود از انقلاب مسالمت اميز مردم ارمنستان به عنوان ضربه اي بر مدل سياسي پوتين ياد کرده و مي‌نويسد: «سرژ سرکيسيان» از سال ۲۰۰۸ ميلادي تا اين ماه رييس جمهوري ارمنستان بود. او مشتري وفادار پوتين رييس جمهوري روسيه بود. در سال ۲۰۱۳ ميلادي پس از ديدار با رييس جمهوري روسه او به طور ناگهاني مذاکرات با اتحاديه اروپا را قطع کرد و به جاي آن خواستار عضويت در سازمان اقتصادي و امنيتي تحت رهبري مسکو شد. چندين سال پس از آن در جريان ديداري از واشنگتن او رک و پوست کنده به امريکايي ها گفت که ارمنستان کشور کوچک ۳ ميليون نفري انتخاب محدودي داشته است؛ ارمني هايي که در روسيه کار مي کنند يک پنجم از توليد ناخالص آن کشور را تامين مي کنند و شرکت‌هاي روسي نيز به طور انحصاري تامين کننده منابع انرژي ارمنستان هستند. او به کنايه گفت که کنياک ارمنستان را نمي تواند در پاريس بفروشد يعني آن که به روس ها نياز دارد. با اين حال، سرکيسيان شهروندان خود را دستکم گرفته بود زماني که تلاش کرد تا در مانوري کلاسيک از پوتين تقليد کند و مدل او را در ارمنستان اجرا کند. او قانون اساسي را تغيير داد تا بتواند از مقام رييس جمهوري به نخست وزير تبديل شود. نتيجه اما برخلاف خواسته او بود. در نتيجه، ۱۱ روز تجمع مردم، سرکيسيان مجبور به ترک مقام خود شد. او گفت من اشتباه کردم. مشخص نيست که پس از ترک قدرت توسط سرکيسيان تغييري واقعي در ارمنستان ايجاد شود؛ تغيير موضعي آشکار نسبت به کرملين. با توجه به انتخابات دستکاري شده، حزب حاکم در پارلمان اکثريت قاطع را دارد؛ حزبي که حامي سرکيسيان بود در حالي که رهبر مخالفان نيکول پاشينيان تنها ۹ کرسي از ۱۰۵ کرسي پارلمان را در دست دارد. شورش هاي مردمي اما ضربه اي بزرگ بر مدل سياسي اقتدارگرايانه ترويج شده توسط پوتين بود. اين مدل اکنون در ترکيه نيز در جريان است و اردوغان اميدوار است با تغيير نظام پارلماني بتواند قدرت خود را تثبيت و تحکيم کند. بدون شک پوتين اشتباهات اش را نخواهد پذيرفت. به طور سنتي حاکمان روسيه زماني که با مردم خشگين مواجه شده اند حاضر به پذيرش اشتباهات خود نبوده اند. آنان همواره بر اين باور بوده اند که توطئه غرب عليه آنان جريان دارد. پوتين، سيا و ساير سازمان هاي اطلاعاتي را عامل قيام در اوکراين يا گرجستان مي دانست. هزاران نفر از روس ها به تقلب در انتخابات روسيه اعتراض کردند او اما در سال ۲۰۱۲ ميلادي هيلاري کلينتون را شخصا مسئول دامن زدن به اعتراضات روسيه معرفي کرد. روزنامه «واشنگتن پست» در ادامه مي نويسد: مي توان گفت که دولت ترامپ هيچ ارتباطي با رويدادهاي اخير در ارمنستان ندارد. تنها واکنش امريکا بيانيه اي ضعيف از سفارتخانه امريکا در ايروان بود که از دولت ارمنستان خواست تا شکيبايي به خرج دهد و از معترضان خواست از تشديد تنش ها خودداري کنند. آنچه ارمني ها را به خيابان ها کشاند تحريک خارجي نبود بلکه شرط بندي سرکيسيان روي مدل شکست خورده روسيه بود. در طول چندين سال کار سرکيسيان، او کارنامه اقتصادي موفقي نداشت و ارمنستان گرفتار رکود اقتصادي شد. حدود۱۰ درصد از ارمني ها کشورشان را ترک کرده اند در حالي که ۳۰ درصد باقي مانده زير خط فقر زندگي مي کنند. «واشنگتن پست» در پايان مي نويسد «انتظار مي رود پوتين هر شخصي که جانشين سرکيسيان شود را با اهرم هاي اقتصادي در دست خود تحت فشار قرار داهد. روسيه پايگاه نظامي خود را در ارمنستان حفظ خواهد کرد. با اين حال، به احتمال زياد، وضعيت اقتصادي ارمني ها در کوتاه مدت بهبود نخواهد يافت. به احتمال زياد مقاومت آنان در برابر فساد اداري افزايش مي يابد؛ قيام اخير شکست مدل پوتينيسم را نشان داد. رهبر مخالفان ارمنستان کيست؟ «نيکول پاشينيان» سياستمدار و روزنامه‌نگار سابق ارمني است. او از اعضاي کنگره ملي ارمنستان جنبش اپوزيسيون تحت رهبري «لئون تر پطروسيان» رييس جمهوري سابق ارمنستان بود. او ويراستار روزنامه ليبرال «هايکاکان ژاماناک» از پرفروش‌ترين روزنامه ارمنستان بود که از دولت‌هاي تحت رهبري روبرت کوچاريان و سرکيسيان به شدت انتقاد مي کرد. او از سال ۱۹۹۹ ميلادي با حضور در آن روزنامه با نقشي که ايفا کرد توانست گفتمان جنبش هاي مخالف را گسترش دهد. او تحت تعقيب مدام پليس به اتهام تحريک به بي نظمي در جامعه قرار داشت. او در مصاحبه اي راديويي در اکتبر سال ۲۰۰۸ ميلادي گفته بود که انقلاب دموکراتيک تنها راه براي تغيير در ارمنستان است. او گفت که سرکيسيان هيچ کاري براي متقاعد کردن مخالفان اش انجام نداده است. پاشينيان در مصاحبه اي تلويزيوني در دسامبر ۲۰۱۵ ميلادي گفت که هرگز ارمنستان را ترک نکرده و وقت عمده اش را صرف پنهان شدن در ايروان کرده است. او گفت که اين موضوعي «شرم آور» براي سرويس امنيت ملي ارمنستان است. او در سال ۲۰۱۱ ميلادي خواستار انتخابات مجدد شده بود و آن را تنها راه براي بازگرداندن اعتماد مردم ارمنستان به دولت‌شان دانست. تلاش‌هايي براي ترور او انجام شد؛ از جمله در نوامبر ۲۰۰۴ ميلادي در مقابل خودروي پاشينيان در مقابل دفتر روزنامه انفجاري روي داد. پاشينيان مي گويد او اتفاقي زنده ماند چرا که آن روز به طور غيرمعمول بيش از ساعت اداري کار کرده بود. پليس در آن زمان انکار کرد که تلاشي براي ترور پاشينيان در جريان بوده و علت انفجار را قطع سيم باتري خودرو اعلام کرد. همراهان عزيز، آخرين خبر را بر روي بسترهاي زير دنبال کنيد: آخرين خبر در سروش http://sapp.ir/akharinkhabar آخرين خبر در ايتا https://eitaa.com/joinchat/88211456C878f9966e5 آخرين خبر در آي گپ https://igap.net/akharinkhabar آخرين خبر در ويسپي http://wispi.me/channel/akharinkhabar آخرين خبر در بله https://bale.ai/invite/#/join/MTIwZmMyZT آخرين خبر در گپ https://gap.im/akharinkhabar