برگزیده

فارن پالیسی: آیا ائتلاف آمریکا و اروپا رو به نابودی است؟

جماران

بروزرسانی 1397/02/29 - 22:13

فارن پالیسی: آیا ائتلاف آمریکا و اروپا رو به نابودی است؟

جماران/ متن پيش رو در جماران منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست تصميم رئيس جمهور آمريکا مبني بر خروج از توافق هسته اي ايران و افزايش تعرفه هاي واردات چنان ضربه اي به ائتلاف واشنگتن و بروکسل وارد کرده که مي تواند براي دهه ها ثبات در غرب را به خطر بيندازد. 15 سال پيش، اين جنگ عراق بود که ميان اروپا و آمريکا اختلاف ايجاد کرد. 5 سال پيش مسئله شنود تلفن همراه صدراعظم آلمان اختلاف آفرين شد. اين دو قدرت (آمريکا و آلمان) به عنوان ستون هاي نظم جهاني پس از جنگ، هميشه در سياست ها و ديدگاه ها هم عقيده نيستند. اما تصميم دونالد ترامپ رئيس جمهور آمريکا مبني بر خروج از توافق هسته اي ايران و افزايش تعرفه هاي واردات چنان ضربه اي به ائتلاف آنها وارد کرده که مي تواند براي دهه ها ثبات و رفاه در غرب را به خطر بيندازد و براي دو قدرت جهاني ديگر يعني روسيه و چين منفعت به بار آورد. اقدامات کاخ سفيد چيزي فراتر از گسستگي روابط است. دو طرف حتي در اصول اساسي هم با هم اختلاف نظر دارند و اين مسئله، ارزش هاي مشترک و رويکرد جهان در قبال روابط اروپا و واشنگتن از دهه 1940 را زير سوال مي برد. «چارلز کوپچان» مشاور سياست اروپا در شوراي امنيت ملي در دولت اوباما گفت: «در اختلافات قبلي، آمريکا و اروپا شرکت ها را از اختلافات خود دور نگاه مي داشتند. اما اين نخستين بار است که آنها شرکت ها را هم درگير جنگ هاي خود مي کنند.» رهبران اروپايي از همان روزهاي ابتدايي کانديداتوري ترامپ براي حراز پست رياست جمهوري که او ائتلاف ناتو و آنچه را که «تجارت ناعادلانه» با کشورهاي اروپايي خواند، را زير سوال برد، متوجه تنش هاي پيش رو شدند. اما بعدها کمي احساس آرامش کردند و دريافتند که حرف و عمل ترامپ با هم همخواني ندارد. اين احساس بعدها با کمک پيام هاي مقامات ارشد دولت ترامپ مانند «مايک پنس» معاون رئيس جمهور و «جيمز ماتيس» وزير دفاع، همراه با دو تن از مقامات سابق - «رکس تيلرسون» وزير خارجه و «هربرت مک مستر» مشاور امنيت ملي تقويت شد. اما با رفتن تيلرسون و مک مستر، موضع دولت تهاجمي تر شده است. متحدان اروپاييِ آمريکا که براي حل و فصل معاهده هسته اي ايران تلاش مي کنند، مي گويند زماني که ترامپ ناگهان از اين توافق خارج شد و اين ماه تحريم هاي شديد اقتصادي عليه تهران را بازگرداند، آنها غافلگير شدند. «دونالد تاسک» رئيس شوراي اروپا در توييتي غيرمعمول در مورد آمريکا نوشت: «با دوستاني اين چنيني، چه کسي به دشمن نياز دارد.» «جوليان اسميت» که به عنوان معاون مشاور امنيت ملي براي «جو بايدن» معاون رئيس جمهور سابق کار مي کرد و اکنون عضو ارشد مرکز «امنيت نيو امريکا» است، مي گويد متحدان اروپايي عصباني هستند و برخي آخرين هشدارها را در مورد روابطشان با آمريکا داده اند. در روز پنج شنبه، رهبران انگليس، آلمان و فرانسه تعهد خود را نسبت به توافق با ايران تکرار کردند و قول دادند با طرف هاي باقيمانده همکاري کنند تا تلاش کنند توافق را زنده نگه دارند. اين تاکيد بر تعهد پس از يک نشست اتحاديه اروپا صورت گرفت که در آن تلاش شد راه هايي براي محافظت از اين توافق حتي پس از خروج آمريکا از آن يافته شود. اروپا به نظر مي رسد آمادگي دارد تا روش هاي جنجالي تري را عليه اقدام يکجانبه آمريکا عليه برجام پيش بگيرد. «ژان کلود يونکر» رئيس کميسيون اروپايي گفت که اروپا «مقررات بازندارنده» براي مقابله با تحريم هاي يک جانبه آمريکا را از روز جمعه آغاز خواهد کرد. اين مقررات در دهه 1990 در واکنش به تحريم هاي آمريکا عليه کوبا و ساير کشورها تهيه شده بود اما هرگز مورد استفاده قرار نگرفت. يونکر همچنين گفت که بانک سرمايه گذاري اروپا به عنوان بازوي اتحاديه اروپا براي تامين مالي سرمايه گذاري اروپا در ايران در دسترس خواهد بود. تنش بر سر توافق هسته اي در حالي رخ داده که در عرض چند هفته اروپا و آمريکا با يک جنگ تجاري احتمالي مواجه مي شوند. اين موضوع دو سال پس از مذاکرات فشرده واشنگتن و بروکسل در مورد توافق تجارت آزاد مطرح مي شود که اکنون در حال مرگ است. رئيس جمهور و ديگر مقامات دولتي بارها و بارها فعاليت هاي تجاري اروپا را هدف قرار داده و تهديد به اعمال تعرفه هاي مختلف بر محصولات متنوع اروپايي کرده اند. بهار امسال دولت ترامپ، تعرفه هاي سنگيني را براي صادرات فولاد و آلومينيوم از کشورهاي عضو، از جمله چندين متحد ناتو، اعمال کرد. از ديرباز دو بلوک اقتصادي بزرگ جهان دلايل مشترکي براي آزادسازي بازار و تقويت تجارت جهاني داشتند. اما اکنون دولت ترامپ هم اروپا و هم چين را هدف هجمه قرار داده است. به گفته اسميت، هم تجارت با ايران و هم تعرفه آلومينيوم وارداتي روابط آمريکا و اروپا را که بيش از 70 سال بر پايه بنا نهادن و حمايت از نظم بين المللي بوده است، تضعيف مي کند. او مي گويد: باراک اوباما زماني که در کاخ سفيد بود نخستين تماس ها در مورد هر بحراني را با پاريس، لندن و برلين مي گرفت. اين کار حتي در روزهاي تاريک حمله آمريکا به عراق هم صورت گرفت. اما اکنون در دولت ترامپ ورق برگشته است. مقامات سابق آمريکا و ديپلمات هاي غربي مي گويند اگر اين اتحاد قديمي به حاشيه کشيده شود، چين و روسيه برنده خواهند بود. با تنش ميان واشنگتن و برکسل، مسکو و پکن فرصت بيشتري براي تحت کنترل درآوردن نظم کنوني خواهند داشت.

چارلز کوپچان مي گويد: «و مشخص نيست که آيا رئيس جمهور بعدي آمريکا خواهند توانست اين آسيب را جبران کند يا خير. جريان هاي پوپوليستي در هر دو سوي اقيانوس اطلس وجود دارد که اهداف ائتلاف آمريکا- اروپا را مختل مي کند.»