درباره بورس آدرس غلط ندهید
فرهيختگان/ متن پيش رو در فرهيختگان منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست. شاخصها نشان ميدهد اوضاع بورس تهران فوقالعاده است. شاخص در حال رکورد زدن است، حتي ميگويند رکورد 50 ساله را هم شکسته است. شاخص بورس تهران در روزهاي اخير نشان ميدهد در روز نخست کانال 102 هزار تايي فتح شد و در دو روز کاري ديگر کانالهاي 104 و 106 هزار تايي. حالا سوال اين است که آيا اين رکوردشکني با توجه به وضعيت نهچندان مطلوب اقتصادي کشور و زيانهاي انباشته برخي بانکها، شرکتهاي بزرگ خودورسازي، داروسازي و... روند طبيعي بازار سرمايه و دماسنج واقعي اقتصاد ايران است يا مانند تحولات بازار مسکن، نرخ ارز، سکه و طلا، بازار سرمايه نيز گرفتار موجسواري صيادان پولهاي سرگردان است. بررسي برخي نماگرهاي بازار سرمايه نشان ميدهد، درحالي که برخي محافل خبري با برجستهسازي «شاخص کل» از رکورد تاريخي بورس سخن ميگويند، اين مقياس اندازه واقعي همه شرکتهاي حاضر در بورس نبوده و نميتواند واقعيتهاي بازار سرمايه ايران را نشان دهد. براي مثال سرمايه برخي شرکتهاي بورسي از جمع سرمايه 300 شرکت بيشتر بوده که اين شرکتهاي بزرگ ميتواند شاخص را بهطور قابل توجهي جابهجا کنند و اگر به شاخص کل اکتفا کنيم، افکار عمومي به اشتباه خواهند افتاد. چنان که در معاملات روز گذشته، شرکتهاي ملي صنايع مس ايران با 894 واحد، فولاد مبارکه با 211 واحد و تاپيکو با 141 واحد افزايش بيشترين تاثير مثبت را بر شاخص کل بورس گذاشتهاند، در مقابل، سهام معاملاتي شرکتهاي ايرانخودرو با 29 واحد، مخابرات ايران با 27 واحد و پارس خودرو با 14 واحد کاهش بيشترين افت را داشتهاند که اين روند منفي در شرکتهاي بسياري تجربه شد. بر اين اساس براي درک بهتر وضعيت بورس، بايد به شاخص «هموزن قيمت يا شاخص کل هموزن» مراجعه کرد که وزن تمامي شرکتهاي بورسي را بهطور مساوي نشان ميدهد. اين ميزان در حال حاضر با کاهش پنج واحدي، عدد 18 هزار و 345 واحد را در پايان روز سهشنبه 29 خرداد نشان ميدهد، عددي که طي پنج ماه اخير تنها با رشد 345 واحد از 18هزار واحد در دي 96 به 18هزار و 345 واحد فعلي رسيده است. همچنين زيان انباشته سنگين هفت بانک، چندين شرکت داروسازي، چند شرکت خودروسازي و شرکتهاي وابسته به آنها، برخي شرکتهاي نساجي و... نيز نشان ميدهد رکورد فعلي بورس بيش از آنکه دماسنج اقتصاد ايران باشد، بخشي از آن بهواسطه رشد ارزش سهام شرکتهاي بزرگ و بخشي ديگري نيز ماحصل مهندسي مالي بادکنکي صيادان حرفهاي سرمايههاي سرگردان است. مهندسي مالي که قصد دارد با حبابسازي، زمينه هجوم سهامداران غيرمطلع را به بازار سرمايه فراهم کرده و پس از فروش سهام حبابي به افراد ناآگاه، زيانهاي ناخواستهاي را به آنان تحميل کند. افزايش شاخص بورس يا موجسواري روي پولهاي سرگردان؟ آمارهاي اقتصادي نشان ميدهد بخشي از تحولات فعلي بورس نشانگر روند طبيعي اقتصاد نيست و ماحصل موجهايي است که نقدينگي هزار و 500 هزار ميليارد توماني به راه انداخته است. بر اين اساس اين ميزان نقدينگي با توجه به اينکه به سمت توليد هدايت نشده است، پس از درنورديدن بازار مسکن، طلا، سکه و ارز حالا سراغ بازار بورس آمده است. لذا از آنجا که به ميزان نقدينگي سرگردان در کشور ارز وجود ندارد، اين موجها يکي پس از ديگري رخ داده و درنهايت هم خاموش خواهند شد. در واقع نقدينگي هزار و 500 هزار ميليارد توماني اين ابتکار عمل را به دست کساني داده است که با خريد سهام با شناوري اندک با معاملات صوري و درون گروهي قيمت آن را نجومي کرده و در بياطلاعي مردم صف خريد ايجاد ميکنند، آنگاه يک مسابقه براي خريد اين سهام در برخي افراد ناآگاه ايجاد ميشود و پس از فروش آرام سهم طراحان بازي، آن سهم بهشدت سقوط ميکند. گفته ميشود راهکار نجومي کردن ارزش سهام انتشار اخبار خوب درخصوص سهام برخي شرکتهاي بزرگ در رسانههاست که در صورتهاي مالي آنها اتفاق خاصي نيفتاده است. درنهايت اين نوع مهندسي مالي بادکنکي با خروج حرفهايها و پايان انتشار اخبار خوب رو به کاهش نهاده و در اين بين افراد ناآگاه به شرايط مالي شرکتها، ضرر سنگيني ميبينند. بر اين اساس توصيه کارشناسي اين است که خريداران سهام با مراجعه به کارشناسان از شرايط صورتهاي مالي شرکتها آگاه شده و روند فعاليت چند سال اخير اين شرکتها را مرور و درنهايت تصميم به خريد سهام بگيرند. «شاخص هموزن» واقعيت بازار سرمايه است نه شاخص کل آنچه در رسانهها از آن بهعنوان وضعيت بازار سرمايه ياد ميشود، عمدتا مربوط به شاخص کل بورس است که مثبت يا منفي بودن آن به معناي مثبت يا منفي بودن کل بورس نيست. به عبارت ديگر تغيير اين شاخص ممکن است ماحصل عملکرد چند شرکت بزرگ باشد که وزن زيادي به لحاظ سرمايه و ارزش بازار در بورس دارند و چه بسا شرکتيهاي زيادي رشد منفي را تجربه کنند که به لحاظ ارزش سرمايه در شاخص کل ديده نشوند. براي مثال در معاملات سهشنبه 29 خرداد 97 شرکتهاي ملي صنايع مس ايران با 894 واحد، فولاد مبارکه با 211 واحد و تاپيکو با 141 واحد افزايش بيشترين تاثير مثبت را بر شاخص کل بورس گذاشتهاند که فقط سرمايه شرکت فولاد مبارکه از جمع سرمايه 300 شرکت بورسي نيز بيشتر است. لذا آنچه اتفاق افتاده است، حاصل رشد ارزش در چند شرکت بسيار بزرگ (به لحاظ سرمايه و ارزش بازار) بوده و گوياي وضعيت مطلوب کل اقتصاد ايران نيست. بر اين اساس از سال 1393 براي درک بهتر وضعيت بورس و ارائه تصوير واقعي نسبت به ورود و خروج نقدينگي به بازار سرمايه، شاخص «هموزن قيمت يا شاخص کل هموزن» با پايه 10هزار واحد محاسبه ميشود که بر اساس آن، وزن تمامي شرکتهاي بورسي مساوي در نظر گرفته شده و ديگر شرکتهاي بزرگ نميتوانند شاخص را به واسطه سرمايه زيادشان تحت تاثير قرار دهند. اين ميزان در حال حاضر با کاهش پنج واحدي نسبت به دوشنبه 28 خرداد، عدد 18 هزار و 345 واحد را در پايان سهشنبه 29 خرداد ثبت کرده است، عددي که طي پنج ماه اخير تنها 345 واحد رشد کرده و از 18هزار واحد در سوم دي 96 به 18 هزار و 345 واحد در 29 خرداد رسيده است. حال نبايد رشد قابل توجه ارزش سهام برخي شرکتهاي بزرگ را به نام کل بورس ثبت کرده و افکار عمومي را به اشتباه انداخت تا عدهاي با مهندسي مالي و مهندسي اخبار رسانهها، پولهاي سرگردان را بدون مطالعه و آگاهي کافي نسبت به شاخصها و مقياسهاي مالي شرکتهاي بورسي، در بورس به چنگ آورده و درنهايت ضرر سنگيني را به افراد ناآگاه از تحولات بازار سرمايه تحميل کنند. حکايت زيان انباشته بانکها و شرکتهاي بزرگ بررسي دادههاي اقتصادي نشان ميدهد زيان انباشته هفت بانک بزرگ کشور در بورس به بيش از 20 هزار ميليارد تومان رسيده است. اين هفت بانک که در ردهبندي 500 شرکت برتر کشور نيز داراي بالاترين ميزان دارايي هستند (بيش از 500 هزار ميليارد تومان)، اما طي سالهاي اخير با زيانهاي انباشته سنگين مواجه شدهاند. اين هفت بانک که شامل بانک تجارت، صادرات، سرمايه، پارسيان، گردشگري، دي و ايران زمين هستند، طي سالهاي اخير زيان مالي انباشته سنگيني دارند که بدون درک اين واقعيتها، تعميم شاخص کل بورس بهعنوان دماسنج اقتصاد ايران امري غلط است. بر اين اساس همانطور که گفته شد اين هفت بانک که در ردهبندي 500 شرکت برتر کشور نيز داراي بالاترين ميزان دارايي هستند اما اين داراييها چندان نقدشونده نيستند و در شرايط نيمهرکود کنوني، اقتصاد ايران توانايي اين داراييهاي کلان را نداشته و عملا زيان انباشته بانکهاي مذکور در شرايط فعلي ادامه خواهد داشت.قطعا بدون در نظرگرفتن اين واقعيتها، سخن گفتن از رکورد تاريخي بازي رسانهاي در قالب اخبار خوب است و بايد اجازه داد خريداران با تنفس و روند معمولي وارد بازار سرمايه شوند. تجربه سال 92 را فراموش نکنيم يکي از دلايل ديگر نيز که براي گرفتار نشدن در جو رواني اخبار بازار سرمايه حائز تجربه خوبي است، رکورد دي سال 92 است که در بدترين شرايط رکود تورمي، شاخص بورس رکورد تاريخي 89 هزار و 500 واحدي را ثبت کرد. بر اين اساس در همان زمان نيز جز روند صعودي سهام شرکتهاي بزرگ فلزي، معدني و پالايشي، ساير شرکتها رشد مثبت را تجربه نکردهاند و اين ميزان تا آذر سال 94 به 61 هزار واحد کاهش يافته و مجددا پس از دو سال در آذر سال 96 به کانال 90 هزار و 102 واحد قدم گذاشت. حال در شرايطي که اتفاق مثبتي در توليد رخ نداده است، نقدينگي سرگردان هزار و 500 هزار ميليارد توماني هر روز يک بخش از اقتصاد را مورد نوازش قرار ميدهد، در اين بين بايد دولت به جاي سپردن فضاي اقتصادي به دست صيادان حرفهاي سرمايههاي سرگردان و مهندسان تحولات بادکنکي، خود هدايت اين فضا را به دست گرفته و اجازه ندهند مهندسي مالي بادکنکي بار ديگر ضرر سنگيني را به مردمي که دنبال سود بيشتري هستند، بزند. ثبت رکورد در بورس کشور ونزوئلا که در شرايط فعلي گرفتار شديدترين بحران مالي است، نيز ميتواند نمونه ديگري از مهندسي مالي بادکنکي در بورس باشد لذا در اين شرايط تصميم براي خريد سهام بدون تحقيق در صورتهاي مالي شرکتهاي بازار سرمايه، قطعا امري مخاطرهآميز است. همراهان عزيز، آخرين خبر را بر روي بسترهاي زير دنبال کنيد: آخرين خبر در سروش http://sapp.ir/akharinkhabar آخرين خبر در ايتا https://eitaa.com/joinchat/88211456C878f9966e5 آخرين خبر در آي گپ https://igap.net/akharinkhabar آخرين خبر در ويسپي http://wispi.me/channel/akharinkhabar آخرين خبر در بله https://bale.ai/invite/#/join/MTIwZmMyZT آخرين خبر در گپ https://gap.im/akharinkhabar