معاون منتقد؛ جهانگیری بر سر دوراهی تعیینکننده
مثلث/ متن پيش رو در مثلث منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست مصطفي آراني| به نظر ميرسد معاون اول رئيسجمهور راهي به جز باقيماندن در دولت و اعلام غيررسمي اعتراض خود به سياستهاي دولت ندارد. پيشنياز تحليل نحوه کنش اسحاق جهانگيري در دولت دوازدهم، بررسي جايگاه او در دولت يازدهم است. جهانگيري در دولت يازدهم يک مدير ارشد بود که احتمالا سه چيز باعث شده بود که به عنوان معاون اول روحاني منصوب شود: نخست تجربه اداري بالا به خصوص که از ابتداي دهه 70 (به جز 8 سال رياستجمهوري محمود احمدينژاد) در سطح استاندار و وزارت بود. دوم، ارتباط وثيق با هاشميرفسنجاني به خصوص از بستر حزب کارگزاران سازندگي و سوم ارتباط خوب با رئيس دولت اصلاحات که جهانگيري، هشت سال وزيرش بوده است. با اين حال جهانگيري براي همهکارهشدن در دولت يک چيز کم داشت: او در حلقه اول حسن روحاني نبود. حسن روحاني نشان داده که معتمدانش را از ميان همکارانش انتخاب ميکند. فرقي نميکند اين افراد مثل علي جنتي در شوراي سرپرستي سازمان صداوسيما و قرارگاه خاتمالانبيا در دهه شصت با او باشند يا مثل نوبخت از مجلس چهارم به او پيوسته باشند. مهم اين است که حلقه اول حسن روحاني، بايد سابقه همکاري با او را داشته باشند و خب جهانگيري هيچوقت در اين سالها، به جز سالها هم مجلسي بودن در مجلس دوم و سوم رابطه مستقيم کاري با روحاني نداشته است. در همان مجالس هم ظاهرا جهانگيري هم گعده روحاني نبوده و مثلا خبري از عضويت او در مجمع عقلا که براي مديريت سياسي جنگ تحميلي به رياست روحاني به راه افتاده بود، نيست. با اين حال نقش جهانگيري در آستانه انتخابات سال 1396 به سرعت تغيير ميکند. او از يک مدير ارشد اجرايي به يک فعال سياسي تبديل ميشود و از يک تکنوکرات آرام به يک مرد خروشان تبديل ميشود که قرار است خطآتش حسن روحاني در مناظرهها باشد. به جز اينها او بايد فداکاري سياسي خود را با يک کنارهگيري هم کامل کند. جهانگيري پروژه را به خوبي به پايان ميرساند ولي بعد از انتخابات با دو بحران مهم روبهرو ميشود. نخست اينکه حاکميت، ديگر اعتماد سابق را به او ندارد و از اين رو پرونده برادرش را با جديت پيگيري ميکند، در مقابل اظهارات او در خصوص مسکن مهر، واکنش تندي نشان داده ميشود و خودش در يک مصاحبه ميگويند که ماههاست نتوانسته به ديدار رهبر انقلاب برود. اين در حالي است که او پيش از اين و در قامت همان مدير اجرايي، يکي از معدود مديران دولت روحاني بود که مورد تعريف و تمجيد رهبري قرار گرفت. مطلب دوم هم اين بود که روحاني، در دولت دوازدهم، هر روز بيشتر از ديروز، در حلقه ياران وفادار خود قرار گرفت. محوريت ماجرا ظاهرا با محمود واعظي بود ولي به هر حال، افراد ديگري چون نهاونديان و نوبخت هم هستند که ظاهرا رابطه بهتري با جهانگيري دارند. اما سوال مهم اين است که روحاني چرا چنين کنشي انجام داد؟ به نظر ميرسد که مساله حسن روحاني، بيش از هر چيز اوضاع و احوال بعد از رياست جمهوري است. شايد روحاني خواسته مقداري از وزن جهانگيري بکاهد تا او نتواند از سرمايه بهار 96 براي انتخابات بعدي استفاده کند يا شايد هم خواسته حلقه ياران خود را براي پسارياست جمهوري آماده کند اما اين حلقه چنان بسته و تنگ است که جهانگيري به صورت طبيعي، خارج از آن ديده ميشود. با اين وجود کسي هنوز هم نميتواند ترديدي در موقعيت اجرايي و اداري جهانگيري داشته باشد. روزي که قرار است ارز تکنرخي شود، او به مقابل دوربين ميآيد، روزي که قرار است از ادغام سه وزارتخانه دفاع شود او به مجلس فرستاده ميشود و هنوز هم اوست که رئيس مهمترين شوراهاي اقتصادي کشور است اما همين مساله هم نشان از اين دارد که ارادهاي در دولت ميخواهد جهانگيري را در همان محدوده مديريت اداري و اجرايي، ولو در سطح کلان کنترل کند. حالا سوال اين است که جهانگيري کدام يک را انتخاب خواهد کرد؟ آيا او تلاش خواهد کرد که موقعيت کنوني را حفظ کند و کارگزار ارشد دولت باشد يا اينکه از دولت بيرون بيايد و به يک نيروي منتقد اما همراه تبديل شود؟ هر يک از اين انتخابها ميتواند تاثيراتي روي برند سياسي او داشته باشد. حضور کم رنگ در دولت ميتواند برند او را ضعيفتر کند و مخصوصا همراهياش با سياستهاي اصولگرايانه دولت در حوزه سياسي و فرهنگي، حتي او را از چشم اصلاح طلبان هم بيندازد و استعفا از دولت در اين شرايط، ممکن است حتي بدنه همدل با جهانگيري را هم به منتقد او تبديل کند. اينگونه است که جهانگيري بايد به فاز دوم فداکاري خود بينديشد. فداکاري براي ماندن در دولت. با اين حال ظاهرا تيم رسانهاي او بازي را خوب بلدند و از اين رو، جهانگيري امروز با وجود اينکه در دولت باقي مانده و ارشدترين مدير آن است؛ اما به چشم يک نيروي معترض هم نگريسته ميشود. در اين شرايط است که شايد او بتواند برند خود را براي انتخابات آينده بازسازي کند البته به شرط اينکه دولت روحاني بتواند از بحران اقتصادي اين روزها به سلامت خارج شود. همراهان عزيز، آخرين خبر را بر روي بسترهاي زير دنبال کنيد: آخرين خبر در سروش http://sapp.ir/akharinkhabar آخرين خبر در ايتا https://eitaa.com/joinchat/88211456C878f9966e5 آخرين خبر در بله https://bale.ai/invite/#/join/MTIwZmMyZT آخرين خبر در گپ https://gap.im/akharinkhabar