گزینه‌های روحانی کلاسیک

فرهيختگان/ متن پيش رو در فرهيختگان منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست. ترامپ مي‌خواست ارتش آمريکا را وادار به حمله نظامي به ايران کند. اين را سرلشکر محمد باقري، رئيس ستادکل نيروهاي مسلح مي‌گويد. به گفته باقري، رفتار دشمن قابل پيش‌بيني نيست و هرچند دولت فعلي آمريکا در ظاهر حرفي از تهديد نظامي نمي‌زند، اما اطلاعات متقني وجود دارد که در همين يک و نيم سال اخير تلاش بر اين داشتند ارتش آمريکا را وادار به تهاجماتي کنند. اين خبري است که سرلشکر باقري مي‌گويد تاکنون دو بار مقامات نظامي آمريکا آن را بيان کرده‌اند. رئيس ستادکل نيروهاي مسلح اضافه مي‌کند قابل پيش‌بيني نيست که حوادث آينده به چه سمت و سويي خواهد رفت، بنابراين بايد به دفاع از کشور اهميت داد. غيرقابل پيش‌بيني بودن رفتار آمريکايي‌ها البته شايد در يک سال و نيم اخير تا حد زيادي حادتر از قبل هم شده باشد، چراکه حالا فردي در رأس ساختار سياسي اين کشور قرار گرفته که اقداماتش در اين مدت از مناقشات با کوبا گرفته تا جنگ اقتصادي با چين و برداشتن سر ناسازگاري با اتحاديه اروپا و... همگي بيانگر آن است که هر چيزي در آينده مي‌تواند محتمل باشد. اين گمانه البته در مورد جمهوري اسلامي ايران قابل‌توجه به نظر مي‌رسد. ترامپ از بدو آغاز به کار، برجام را نشانه رفت و براي نابودي توافق هسته‌اي از هيچ اقدامي فروگذار نکرد. متعاقب آن، تحريم‌هاي ثانويه نيز تا روزهاي آينده به جريان خواهد افتاد و اروپا را سخت به تکاپو انداخته تا حتي به قيمت به خطر افتادن توافق هسته‌اي، از زير بار تبعات آن شانه خالي کند. قرينه ديگر اين برداشت، تجهيز همسايگان ايران در حاشيه خليج‌فارس است که انعقاد قراردادهاي تسليحاتي کم‌سابقه با عربستان و امارات نمونه بارز آن است. به فهرست اين تحرکات مي‌توان تلاش براي توليد ناآرامي‌هاي داخلي با محوريت منافقين را هم اضافه کرد. مناقشات ميان جمهوري اسلامي ايران و ايالات متحده در سوريه اما داستان متفاوتي دارد. به‌ويژه در شرايطي که نفس گروه‌هاي تروريستي در اين کشور به شماره افتاده و معادلات استراتژيست‌هاي مشغول در کاخ سفيد را بدجور در هم ريخته است. نقطه‌عطف درگيري‌هاي ميداني در اين حوزه را مي‌توان منطقه درعا دانست؛ جايي که آمريکايي‌ها به‌نوعي آن را خط قرمز خود تصوير کرده و اعلام کرده بودند در صورت ورود نيروهاي مقاومت به اين منطقه، اين نيروها بايد منتظر حمله مستقيم نيروهاي آمريکايي در منطقه باشند؛ حمله‌اي که گفته مي‌شد به منافع تهران در منطقه يا به خاک ايران صورت خواهد گرفت. نيروهاي مقاومت، درعا را آزاد کردند و تهديدهاي آمريکايي‌ها درباره هدف قرار دادن منافع ايران در منطقه هم هيچ‌وقت رنگ واقعيت به خود نگرفت. به‌ويژه بعد از آنکه حسن روحاني، رئيس‌جمهور در سفر به سوئيس تصريح کرد معني ندارد که نفت ايران صادر نشود و نفت منطقه صادر شود؛ اظهاراتي که خيلي‌ها آن را نوعي تهديد به بستن تنگه هرمز تلقي کردند. «فرهيختگان» اما همان روز‌ها در گزارشي محدود دانستن اين تهديد به تنگه هرمز را نوعي خطاي تحليل و تقليل دادن بار رواني آن ارزيابي کرد و نوشت اين موضوع بيش از هر چيز ناظر به مسدود‌سازي تنگه باب‌المندب است. براساس اين گزارش، در صورت بسته شدن تنگه هرمز و با علم به محدوديت‌هاي خطوط لوله انتقال نفت امارات و عربستان جهت انتقال نفت منطقه، انسداد تنگه هرمز در وهله اول مي‌تواند ايده بهره‌گيري از تنگه باب‌المندب را به‌عنوان مسيري جايگزين به ذهن متبادر سازد؛ تنگه‌اي که در ميان تنگه‌هاي بين‌المللي بعد از تنگه هرمز جزء تنگه‌هاي بسيار مهم محسوب مي‌شود و موقعيتي ژئوپليتيک دارد. اين تنگه اگرچه مي‌تواند بخشي از نياز‌هاي کشورهاي اروپايي و آمريکا را پوشش دهد، لکن قرار‌گيري آن در مرزهاي جنوبي کشور يمن، جايي که در تيررس مستقيم نيروهاي مقاومت يمني قرار دارد، کار را تا حد زيادي دشوار کرده و آنها را مجبور خواهد کرد براي انتقال نفت منطقه، آفريقا را دور بزنند و به تنگه جبل‌الطارق متوسل شوند؛ اقدامي که به واسطه طولاني بودن مسير، اساسا مقرون‌به‌صرفه نبوده و زمان اين انتقال را نيز به دو تا سه برابر افزايش مي‌دهد. موضع مقتدرانه رئيس‌جمهور در سوئيس به‌عنوان پايتخت صلح دنيا، حمايت کم‌نظير سردار سليماني، فرمانده قدس سپاه پاسداران را به همراه داشت؛ حمايتي که بسياري از رسانه‌ها و سياسيون را تا حد زيادي غافلگير کرد. اين حمايت‌ها البته در روزهاي بعد بسيار پررنگ‌تر شد و رهبر انقلاب نيز با تاکيداتي چندباره از اين موضع رئيس‌جمهور تقدير و آن را موضع اصولي نظام قلمداد کردند. روحاني حالا با اتکا به اين قبيل مواضع بار ديگر براي آمريکايي‌ها خط و نشان کشيده و اين بار در اشاراتي صريح‌تر تاکيد کرده که ما تنگه‌هاي زيادي داريم که تنگه هرمز فقط يکي از آنهاست. او همچنين خطاب به رئيس‌جمهور آمريکا توصيه کرده که با دم شير بازي نکند، چراکه عواقب آن پشيمان‌کننده خواهد بود. اين اظهارات را اگر در کنار خبر موثق سردار باقري مبني‌بر تلاش رئيس‌جمهور آمريکا جهت متقاعد کردن فرماندهان ارتش اين کشور جهت حمله به خاک ايران قرار دهيم، مي‌توان اين‌طور برداشت کرد که همه چيز از آنچه به نظر مي‌رسد، متفاوت است. پيام تهديد رئيس‌جمهور به ممانعت از صدور نفت منطقه و موضع‌گيري سردار سليماني در اين‌باره را از همين زاويه مي‌توان تحليل کرد. محقق کردن تهديدها درباره تنگه‌هاي مورد اشاره روحاني و اقدام عملي درباره آنها شايد بيش از هر چيز و هرکس به حوزه وظايف نيروي دريايي سپاه و ارتش مربوط باشد. با اين وصف به ميدان آمدن فرمانده نيروي قدس سپاه پاسداران، احتمالا حامل پيام روشني در اين رابطه است؛ پيامي که توجه‌ها را به متحدان استراتژيک و بازوهاي عملياتي جمهوري اسلامي ايران در منطقه سوق مي‌دهد. گذشته از آن با اين خط و نشان‌ها حالا يک سناريوي ديگر هم روي ميز است. فارغ از تنگه هرمز و باب‌المندب و حتي کانال سوئز که هريک به نوعي مي‌توانند زمينه‌هايي براي عملياتي کردن برنامه‌هاي ايران در شرايط قطع صادرات نفت ايران باشند، ممکن است اساسا نفتي توليد نشود که بتوان به صادرات آن از تنگه‌هاي يادشده فکر کرد. حمله پهپادي يمني‌ها به پالايشگاه آرامکو عربستان به‌عنوان باارزش‌ترين شرکت حال حاضر جهان تنها يک پرده از اين سناريو است؛ سناريويي که مي‌تواند ابعاد بسيار گسترده‌تري هم داشته باشد. «فرهيختگان» در گفت‌وگو با کارشناسان اين موضوعات را بررسي کرده است. همراهان عزيز، آخرين خبر را بر روي بسترهاي زير دنبال کنيد: آخرين خبر در سروش http://sapp.ir/akharinkhabar آخرين خبر در ايتا https://eitaa.com/joinchat/88211456C878f9966e5 آخرين خبر در بله https://bale.ai/invite/#/join/MTIwZmMyZT آخرين خبر در گپ https://gap.im/akharinkhabar