سرمقاله مردم سالاری/ اهمیت بهرهبرداری از منابع دریای خزر
مردم سالاري/ « اهميت بهرهبرداري از منابع درياي خزر » عنوان سرمقاله روزنامه مردم سالاري به قلم حميدرضا شکوهي است که ميتوانيد آن را در ادامه بخوانيد: از همان يکشنبه 21 مرداد که کنوانسيون رژيم حقوقي درياي خزر به امضاي روساي جمهوري ۵ کشور ساحلي خزر از جمله ايران رسيد، شايعات فراواني در فضاي مجازي منتشر شد مبني بر اينکه سهم ايران را بردند و حق ايران را ضايع کردند و... اما دو نکته در اين وانفسا کمتر مورد توجه قرار گرفته است: اول اينکه آنچه در اين کنوانسيون امضا شد اصلا درباره تقسيم خزر نبود. کل کنوانسيون را هم که بخوانيد، هيچ جمله اي درباره تقسيم درياي خزر ندارد. اما از همان زمان فضاي مجازي پر شده از مطالبي در نقد سهم ايران از درياي خزر. درباره اين که سهم ايران در خزر بايد چه ميزان باشد، من نميتوانم نظر بدهم و طبعا اين در تخصص کارشناسان حوزه ژئوپلتيک قرار دارد و بهتر است به نظرات شخصي نپردازيم. هرچند کساني که روي سهم 50 درصدي ايران تاکيد دارند بايد اين نکته را در نظر داشته باشند که تقسيمبندي بايد به گونهاي باشد که ساير کشورهاي همسايه خزر هم آن را بپذيرند. نميتوان سهمي را در نظر گرفت که نه از منظر ساير کشورها و نه از لحاظ شکل درياي خزر، عملياتي نباشد. هرچند از آن سو، نبايد ذرهاي از حق مالکيت منطقي ايران بر درياي خزر هم عقبنشيني کرد. نهايت اينکه کنوانسيون امضا شده درباره خزر، تقسيمبندي درياي خزر را مشخص نکرده و هرآنچه درباره درصد سهم کشورها گفته ميشود صرفا يا گمانه زني است يا آنچه در مذاکرات سالهاي گذشته مطرح شده. نکته دوم اما مهمتر است. درياي خزر از منابع غني نفت و گاز برخوردار است و کشورهاي ساحلي خزر به جز ايران در حال برداشت از اين منابع هستند. در واقع بدون آنکه تقسيمبندي خاصي در درياي خزر انجام شود، هر کدام از کشورهاي همسايه خزر، براي تامين منافع اقتصادي خود در حال برداشت از منابع خزر هستند اما ايران تاکنون گام موثري در اين حوزه برنداشته است. يک دليلش عمق بسيار زياد خزر در بخش نزديک به ايران است که حفاري و استخراج نفت و گاز در خزر را نيازمند فناوريهاي پيشرفته و سرمايه گذاري کلان کرده است. دو اهرمي که کشورهايي همچون ترکمنستان و جمهوري آذربايجان با بهره گيري از آن در حال برداشت از خزر هستند. اما ما به دليل تحريمها و همچنين در اولويت قرار نداشتن خزر، قدمهاي چندان موثري در اين حوزه برنداشتهايم. هرچند که با اين وجود دو اتفاق مثبت در اين حوزه رخ داده است. اولي مطالعات اکتشافي در ميدان گازي سردار جنگل و کشف نفت و گاز در اين ميدان با کمک سکوي نيمه شناور اميرکبير بود و دومي که از اهميت بيشتري برخوردار است، امضاي سند همکاري نفتي بين ايران و جمهوري آذربايجان در سفر حسن روحاني به باکو در فروردين امسال بود که پس از پيگيريهاي محسن دلاويز مديرعامل وقت شرکت نفت خزر و نشستهاي نمايندگان اين شرکت و شرکت ملي نفت ايران با شرکت ملي نفت آذربايجان (سوکار) حاصل شد. اهميت اين قرارداد اين است که در آن بدون آنکه در مورد مرزهاي آبي دو کشور سخني به ميان بيايد، هر دو طرف، بر همکاري مشترک تاکيد کرده و سند همکاري مربوطه به امضاي روساي جمهوري دو کشور رسيده است. اين را گفتم تا به اينجا برسم که اهميت خزر، در مرزبندي و تقسيم بندي نيست بلکه در بهرهبرداري حداکثري از منابع خزر است. اين که جمهوري آذربايجان که بر خلاف ايران در حال برداشت از منابع هيدروکربوري خزر است، حاضر ميشود با ايران توافقنامه همکاري امضا کند، آن هم در نقطه اي که به دليل عدم تقسيم خزر هنوز مشخص نيست در مرز آبي کدام کشور قرار دارد، نشان ميدهد کشورهاي ساحلي خزر به جاي عدد و رقم در پي تامين منافع حداکثري خود از بستر دريا هستند. اگر 50 درصد خزر هم سهم ما شود اما برخلاف ساير کشورهاي ساحلي خزر نتوانيم از منابع آن استفاده کنيم – کمااينکه تا امروز به دلايل متعدد اينچنين بوده – کوچکترين فايده اي به حال ما ندارد. در حالي که با توسعه فعاليتهاي اکتشاف و توليد در خزر و طراحي روشهاي جذابتر قراردادي، ميتوانستيم دست بالاتر را در مذاکرات داشته باشيم و مرزهاي خود را نه بر مبناي عدد و رقم، بلکه بر اساس ذخاير نفتي و گازي، حتي در مناطق اختلاف برانگيز مرزي طراحي کنيم. تجربه توافقنامه همکاري نفتي با آذربايجان نشان ميدهد، براي کشورهاي ديگر ساحلي هم، اصل بر بهرهگيري از منابع درياست و نه صرفا مرزهاي عددي. اگر نتوانيم از منابع خزر استفاده کنيم، فرقي نخواهد داشت سهم ما 50 درصد است يا 20 درصد و 11 درصد! همراهان عزيز، آخرين خبر را بر روي بسترهاي زير دنبال کنيد: آخرين خبر در سروش http://sapp.ir/akharinkhabar آخرين خبر در ايتا https://eitaa.com/joinchat/88211456C878f9966e5 آخرين خبر در بله https://bale.ai/invite/#/join/MTIwZmMyZT آخرين خبر در گپ https://gap.im/akharinkhabar