معمای آتشبس در افغانستان
همشهري/ متن پيش رو در همشهري منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست جواد نصرتي| اميدواري افغانها براي تجربه يک آتشبس ديگر با طالبان، تنها چند ساعت دوام آورد و نهتنها اشرف غني عملا از پيشنهاد مشروط خود يک گام به عقب بازگشت، که طالبان هم با گروگانگرفتن دهها غيرنظامي، پيام واضحي به دولت افغانستان فرستاد. به گزارش الجزيره، رئيسجمهور افغانستان، شامگاه يکشنبه در سخنراني به مناسبت نود و نهمين سالروز استقلال افغانستان در کاخ دارالامان، به مناسبت فرارسيدن عيد قربان پيشنهاد 3ماه آتشبس مشروط را که تا ولادت حضرت محمد(30آبان) برقرار خواهد بود، مطرح کرد. البته شرط او اين بود که طالبان بايد با اين آتشبس موافقت کند. طالبان، با وجود استقبال پاکستان و آمريکا از اين پيشنهاد، به آن واکنشي نشان نداد اما در بيانيهاي اعلام کرد که به مناسبت عيد قربان، صدها زنداني را آزاد خواهد کرد. غني در سخنراني خود به اين موضوع اشاره کرد که بعد از مشورتهاي گسترده با بخشهاي مختلف جامعه افغانستان و همينطور علماي اسلامي در سراسر دنيا اين تصميم را گرفته است. با اين حال اشرف غني، احتمالا در واکنش به انفعال طالبان درباره اين پيشنهاد، ساعاتي بعد از اعلام آتشبس، در جلسهاي در کابل با مقامهاي محلي و نظامي، به مقامات امنيتي دستور داد تا زماني که طالبان پيشنهاد آتشبس را قبول نکرده، به حملات خود عليه طالبان ادامه دهند. اين آتشبس تنها شامل طالبان ميشود و ديگر گروههاي تروريستي مانند داعش را دربرنميگيرد. احتمال موفقيت آتشبس پيشنهادي که برخي منابع مدعياند با فشار خارجي از سوي پاکستان و آمريکا مطرحشده، ديروز با گروگانگيري بزرگ نيروهاي طالبان ضربه سخت ديگري خورد. به گزارش بيبيسي، نيروهاي طالبان ديروز در مسير قندوز-تخار 3 اتوبوس با بيش از 100مسافر را ربودند و اعلام کردند که غيرنظاميان را آزاد خواهند کرد و همچنان نيروهاي نظامي را در گروگان خود نگه خواهند داشت. الجزيره ديروز عصر به نقل از سخنگوي والي قندوز درباره اين گروگانگيري نوشت: «نيروهاي امنيتي در يک عمليات نجات موفق شدند 149مسافر را آزاد کنند. مسافران، زماني که در مسير خود از استان تخار به کابل در حرکت بودند، گروگان گرفته شدند.» تحت فشار خارجي؟ پيشنهاد آتشبس 3ماهه به طالبان، هرچند با استقبال برخي شهروندان افغان مواجه شده، اما مخالفاني هم دارد. ديروز بيبيسي گزارش داد که صدها نفر از حاميان «روند سبز» در خيابانهاي کابل راهپيمايي کرده و با تجمع مقابل سفارت پاکستان، با اين آتشبس مخالفت کردند. دليل استقبال از اين آتشبس از سوي مردم، احتمالا تجربه شيرين آنها از مورد قبلي آتشبس است که به مناسبت عيد فطر برگزار شد. در مورد قبلي، دولت حدود 18روز آتشبس را رعايت کرد اما طالبان، تنها 3روز آتشبس را پذيرفت و پيشنهاد دولت براي تمديد آن را رد کرد. در آن آتشبس، نيروهاي طالبان بدون درگيري با نيروهاي امنيتي، با در دست گرفتن پرچم سفيد وارد شهرهاي بزرگ افغانستان ازجمله کابل شدند و تصاوير زيادي از حضور همزمان اين نيروها و شهروندان عادي در کنار هم در فضاي مجازي منتشر شد. پيشنهاد آتشبس به مناسبت عيد قربان، با وجود ترديد در سرانجام آن در داخل افغانستان، با استقبال گرم پاکستان و آمريکا مواجه شد. به گزارش الجزيره، سخنگوي وزارت خارجه پاکستان از «حمايت کامل» پاکستان از اين آتشبس خبر داد و گفت: «مردم افغانستان شايسته آن هستند. همزماني اعلام اين آتشبس با روز استقلال افغانستان، تأثير اعلام اين آتشبس را حتي بيشتر هم کرده است.» در آن سوي دنيا، مايک پمپئو، وزيرخارجه آمريکا هم با حرارت از اين پيشنهاد استقبال کرد و گفت: «ايالات متحده آمريکا از پيشنهاد دولت افغانستان براي آتشبسي مشروط به شرکت طالبان (در آن) استقبال ميکند.» به گزارش رويترز، همچنين پمپئو گفت که کشورش آماده برگزاري مذاکرات مستقيم ميان دولت افغانستان و طالبان است؛ «هيچ مانعي براي مذاکرات وجود ندارد. وقت صلح فرارسيده است.» پاکستان و آمريکا در حالي از اين آتشبس استقبال کردهاند که برخي منابع مدعي شدهاند اين دو کشور، اشرف غني را تحت فشار قرار دادهاند تا چنين پيشنهادي را ارائه دهد. پرستيوي در همين رابطه به نقل از سبحان ساکسنا، کارشناس مسائل سياسي نوشته است که اشرف غني، اين پيشنهاد را «تحت فشار شديد آمريکا و پاکستان مطرح کرده است.» آمريکا، چند هفته پيش مذاکرات مستقيم با طالبان را در دوحه قطر شروع کرده و رسانههاي آمريکايي گزارش دادهاند دولت افغانستان از اين مذاکرات بيرون گذاشته شده است. دولت آمريکا، بهشدت خواهان صلح با طالبان است و بعيد نيست در اين پروسه با فشار دولت افغانستان را با خود همراه کند. صلح در پي يک دوره خونين پيشنهاد غني، در شرايطي ارائه شده است که همچنان دهها خانواده افغان، عزادار از دست دادن عزيزان خود در حملات گسترده طالبان در سراسر کشور هستند. طالبان، در 15روز گذشته، در چندين حمله مرگبار در نقاط مختلف اين کشور، دهها نظامي و غيرنظامي را کشته است. اوج اين درگيريها که ميتوان آن را يکي از خونبارترين حملات طالبان در ماههاي اخير خواند، نبرد 5روزه در شهر غزني است. طالبان با حمله به مرکز ولايت غزني، براساس گزارش رسمي دولتي، 150نظامي و 95غيرنظامي را کشت و شوک عميقي به جامعه افغانستان وارد کرد. ميزان تلفات در غزني، به گزارش سازمانهاي بينالمللي بسيار بيشتر از آمار اعلام شده از سوي دولت است و يک منبع سازمان ملل در گفتوگو با الجزيره گفته است که نزديک به 200غيرنظامي در اين حمله جان خود را از دست دادند.