انفعال دولت و هشدار درباره چالش تازه
فرارو/ متن پيش رو در فرارو منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست پس از آنکه مجلس شوراي اسلامي راي به برکناري دو وزير مهم اقتصاد و کار و رفاه داد انتظار اين بود که دولت و رييس جمهور به سرعت گزينههاي پيشنهادي خود را به مجلس ارائه کنند، اما به نظر ميرسد شخص رييس جمهور عجلهاي براي معرفي گزينههاي پيشنهادي خود براي اين دو وزارت خانه ندارد. از طرف ديگر مجلس شوراي اسلامي نيز به تعطيلات تابستاني رفته است. ۱۷ مرداد ماه در کوران بحران اقتصادي و افزايش شديد قيمت ارز علي ربيعي وزير تعاون، کار و رفاه اجتماعي در جلسهاي پرتنش با راي مجلس شوراي اسلامي بر کنار شد. دو هفته پس از آن مجلس شوراي اسلامي در استيضاحي ديگر راي به برکناري مسعود کرباسيان وزير اقتصاد داد. دو برکناري که واکنش مجلس به وضعيت نامساعد اقتصادي، افزايش نرخ ارز و بحران بيکاري در کشور تعبير شد. پس از اين اقدام مجلس حسن روحاني به سرعت دو سرپرست براي وزارتخانههاي بدون وزير تعيين کرد. انوشيروان محسني بندپي سرپرست وزارت کار شد و سيد رحمت الله اکرمي خزانه دار کل کشور به عنوان سرپرست وزارت اقتصاد منصوب شد. در اين شرايط انتظار ميرفت با توجه به وضعيت اقتصادي کشور و اهميت ويژه اين دو وزارتخانه رييس جمهور به سرعت درباره مديريت آنها تصميم بگيرد. اتفاقي که تاکنون رخ نداده است. هيچ نشانهاي هم از معرفي سريعتر گزينههاي رييس جمهور براي اين دو وزارتخانه حساس ديده نميشود. از طرف ديگر حسن روحاني چندي پيش عبدالناصر همتي سفير تازه منصوب شده ايران در چين را به کشور فراخواند به عنوان رييس کل بانک مرکزي منصوب کرد. حالا سفارت ايران در پکن در موقعيت حساس و پيچيده قبل از اعمال تحريمهاي آمريکا بدون سفير مانده است. ناگفته نماند که دولت پس از استعفاي محمد باقر نوبخت از سخنگويي در نهم مرداد ماه، هنوز سخنگو ندارد و واعظي رييس دفتر رييس جمهور سعي ميکند اين خلا را پر کند. در کنار اين موارد با ابلاغ قانون کنار رفتن مديران بازنشسته، به نظر ميرسد کشور با موجي از تغييرات در نهادهاي و سازمانهاي دولتي روبه رو خواهد شد. مديران بسياري بايد جاي خود را به جوانترها بدهند. البته در کنار اين سونامي تغييرات پيش بيني ميشود که سونامي تلاش براي ابقا نيز به راه بيافتد. گفته ميشود برخي مديران به دنبال افزايش ميزان جانبازي خودند و برخي ديگر در پي مستثني شدن از قانون. در اين وضعيت نگرانيهايي درباره احتمال بروز بحران اداري و مديريتي در کشور وجود دارد. اما هيچ عزم و پيش بيني براي رويارويي با آن ديده نميشود. در اين روزها دولت و رييس جمهور سرگرم بحث سفر به نيويورک است و مجلس هم در دور دوم تعطيلات تابستاني به سر ميبرد. در همين راستا روز دوشنبه دو روزنامه از دو منظر متفاوت از تعلل رييس جمهور معرفي همکاران خود انتقاد کرده اند. روزنامه اصولگراي کيهان در مطلبي عدم معرفي گزينههاي وزارت کار و اقتصاد را اينگونه تفسير کرد " گويا رئيسجمهور چندان علاقهاي به حل مشکلات معيشتي مردم و اقتصادي کشور ندارد." قضاوتي که به نظر ميرسد با واقعيت همخواني ندارد، اما انفعال رييس جمهور اين بهانه را به اين روزنامه منتقد دولت داده که اين قضاوت تند را مطرح کند. روزنامه کيهان همچنين درباره تعلل در معرفي وزير اقتصاد نوشت: «همين تعلل در انتخاب وزير و معرفي آن به مجلس را بايد دليل اصلي برخي از نابسامانيها بهخصوص در حوزه گمرکي دانست که سبب بروز کمبودهاي بسياري در واحدهاي توليدي بهدليل ترخيص نشدن مواد اوليه است. به بيان ديگر حال که دشمن جنگ اقتصادي را عليه کشور و مردم ايران شروع کرده، در جبهه داخلي، اقتصاد کشور بدون فرمانده اداره ميشود.» با وجود اين انتقاد روزنامه کيهان هيچ اشاره به تعطيل بودن مجلس نکرده است. حتي اگر رييس جمهور نيز گزينههاي خود را براي تصدي دو وزارتخانه را معرفي ميکرد بازهم مجلس تا مهر ماه تعطيل است و معرفي گزينههاي رييس جمهور هم عملا دردي دوا نميکرد. اما اين فقط کيهان نيست که از تعلل رييس جمهور در معرفي همکارانش انتقاد کرد. روزنامه اصلاح طلب شرق هم خواستار معرفي زودهنگام سخنگوي دولت شده است. شرق با بيان اينکه "دولت سه ماه است که يکي از بزرگترين ابزارهاي ارتباطي خود يعني سخنگويي دولت را از دست داده" نوشت: «خاليماندن سهماهه اين سمت اين شائبه را به ذهن ميآورد که گويي کارکرد اين پست آنچنان هم حياتي نبود که سه ماه عدم حضور سخنگو، نگرانياي براي کسي ايجاد نکرده است.» به نوشته اين روزنامه اصلاح طلب: «عرف بسياري از کشورها اين است که خبرنگاران بهراحتي به سخنگو دسترسي دارند و گاهي در هفته دو تا سه بار نشست برگزار ميکنند که در اينجا حالا حتي همان نشست سهشنبههاي سخنگوي دولت هم تعطيل شده است.» روزنامه شرق همچنين از انفعال رسانهاي رييس جمهور نيز انتقاد کرده و نوشته است: «مشکل، اما فقط تيم رسانهاي دولت نيست، شخص رئيسجمهوري که در دولت اول خود تقريبا بهصورت منظم نشست خبري برگزار ميکرد، آخرين بار در بهمن سال گذشته روبهروي خبرنگاران نشست تا به سؤالات آنان پاسخ بدهد. بعد از آن او هم ترجيح داد مانند وزراي خود که وقتي در حلقه خبرنگاران قرار ميگيرند، سعي ميکنند بيشتر روي خود را به سمت دوربينهاي صداوسيما بچرخانند، اين رسانه را بر ديگر خبرگزاريها و روزنامهها ترجيح دهد و در گفتوگوي تلويزيوني شرکت کند؛ آنهم در همان رسانهاي که اکثر دولتيها از نوع پوشش خبرهايشان گله دارند.» انفعال دولت در همين موارد نيست. وضعيت اقتصادي کشور همچنان بحراني است، از طرف ديگر به آغاز تحريمهاي نفتي آمريکا در آبان ماه نيز نزديک ميشويم در حالي که آمريکا و متحدانش از جمله عربستان و اسرائيل تلاشهاي وسيعي براي متقاعد کردن خريداران نفت ايران براي توقف همکاري با ايران انجام داده اند، اما تحرکات ديپلماتيک ايران در اين زمينه آنچنان جدي نبوده است. دولت روحاني همچنان به تصميم اروپا در قبال برجام چشم اميد دارد. تصميمي که حالا مشخص شده است حتي اگر به تداوم برجام بيانجامد نميتواند مانع کارشکنيهاي گسترده آمريکا شود. در همين حال در هفته گذشته رييس سازمان بازرسي کل کشور اعلام کرد که مديران بازنشسته دوماه فرصت دارند استعفا دهند به اين ترتيب احتمالا تعداد زيادي از پستهاي مهم مديريتي از معاون وزير گرفته تا شهردار و استاندار با خلاء مواجه خواهند شد. به نظر ميرسد در اين وضعيت پيچيده و پيش از آغاز تحريمهاي نفتي دولت هر چه سريعتر خود را براي رويارويي با شرايط سختتر آماده کند. تيم اقتصادي و اطلاع رساني خود را تکميل نموده و ترميمها لازم در کابينه را انجام دهد. در غير اينصورت به توجه به اجراي قانون جديد بازنشستگي مديران احتمالا در آستانه اعمال تحريمهاي نفتي دولت بايد با چالش مهم ديگري يعني "بحران مديريت" دست و پنجه نرم کند.