کارت سوخت، انتخاب بین بد و بدتر
همشهري
بروزرسانی
همشهري/ متن پيش رو در همشهري منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
احمد قلعه‌باني | رشد قاچاق سوخت و جست‌وجوي سازوکارهاي مقابله با اين پديده، استفاده از کارت هوشمند سوخت را ضروري کرده است. واقعيت آن است که استفاده از زيرساخت کارت هوشمند سوخت در شرايط کنوني بهترين راهکار براي مقابله با افزايش مصرف و قاچاق سوخت است.
اگرچه بايد اعتراف کنيم اين سامانه هيچ‌گاه نمي‌تواند به‌طور کامل از قاچاق سوخت جلوگيري کند اما با رصد ميزان مصرف خودروها، مي‌توانددست کم‌تأثيري 50درصدي بر کاهش قاچاق بنزين و گازوئيل داشته باشد و از هدرروي منابع ملي جلوگيري کند. در شرايطي که حداکثر مصرف واقعي روزانه بنزين در ايران بين 90تا 100ميليون ليتر است، تازه‌ترين آمارهاي پالايش و پخش از عرضه روزانه 120ميليون ليتر بنزين در سطح کشور حکايت دارد که اين خود گواهي بر افزايش حجم قاچاق اين فرآورده است. اين تحليل در مورد توليد و مصرف ساير فرآورده‌هاي نفتي مانند گازوئيل، نفت کوره، مازوت و نظاير آن نيز مصداق دارد.
به‌نظر مي‌رسد با اين روند روزانه حداقل 40ميليون ليتر سوخت به خارج از کشور قاچاق مي‌شود. رشد 3برابري نرخ ارز و افزايش شکاف قيمتي بين نرخ سوخت در ايران و کشورهاي همسايه عملا شرايطي را رقم زده که صرفه اقتصادي قاچاق فرآورده‌هاي نفتي تا 300درصد افزايش يافته و در مقابل قدرت تحمل ريسک تامين و انتقال سوخت قاچاق براي قاچاقچيان بيشتر شده است. در نتيجه قاچاق سوخت از مسيرهاي عجيب مثل تعبيه مخازن زيرزميني و انتقال از طريق لوله کشي به دريا، نصب باک‌هاي اضافي در کاميون‌ها، لنج‌ها و شناورهاي صيادي را شاهد هستيم.
در چنين شرايطي بايد هر چه سريع‌تر سامانه کارت هوشمند سوخت را فعال کنيم زيرا احياي کارت سوخت از يک سو زمينه فرهنگسازي در حوزه اصلاح الگوي مصرف را فراهم مي‌سازد و از سوي ديگر با استفاده از اين سامانه مي‌توانيم تعرفه‌ها و ماليات‌هاي تشويقي و تنبيهي را متناسب با ميزان مصرف سوخت و آلايندگي خودروها براي کم‌مصرف‌ها و پر مصرف‌ها لحاظ کنيم.
قرار گرفتن در شرايط جنگ اقتصادي ضرورت‌هاي مصرف بهينه و مقابله با قاچاق سوخت را دو چندان مي‌سازد.
واقعيت آن است که اکنون سود بالاي قاچاق سوخت، اتخاذ روش‌هاي مختلف براي انجام اين تخلف را به صرفه ساخته است. اگرچه نمي‌توان تالي فاسد عرضه سوخت در چارچوب سهميه‌بندي و کارت هوشمند را ناديده گرفت اما مي‌توان با مکانيسم‌هاي کنترلي آثار زيانبار آن را کاهش داد، با وجود اين در مقايسه با حجم قاچاق سوخت، احياي کارت هوشمند سوخت منطقي‌تر است زيرا ناگزير به انتخاب بين بد و بدتر هستيم.
هرچند آزادسازي قيمت سوخت راه مناسب‌تري براي مقابله با قاچاق و ساير مفاسد عرضه سوخت تلقي مي‌شود اما با توجه به شرايط فعلي اقتصاد ايران، افزايش نرخ سود، بر قيمت اغلب کالاها و خدمات اثرگذار است و تبعات اقتصادي و اجتماعي زيادي را به‌دنبال خواهد داشت. البته اگر قيمت سوخت طي سال‌هاي گذشته به مرور افزايش يافته و به قيمت تمام‌شده نزديک شده بود، اکنون مي‌توانستيم سوخت را به قيمت تمام‌شده عرضه کنيم. اما آزادسازي يا افزايش قيمت بنزين و گازوئيل در شرايط کنوني اقتصاد ايران آثار رواني زيادي را به‌دنبال دارد و موجب تشديد انتظارات تورمي خواهد شد. در نتيجه وضع کنوني اقتصاد کشور، اجازه واقعي‌سازي قيمت سوخت براي مقابله با قاچاق و ساير مفاسد ناشي از تفاوت قيمت عرضه آن در بازار مصرف داخلي و بازارهاي کشورهاي همسايه را نمي‌دهد و تنها راه منطقي و قابل اجرا احياي سامانه کارت سوخت است.
اخبار بیشتر درباره
اخبار بیشتر درباره
پس از این بخوانید
آخرین سفیر؛ کارنامه دیپلماتیک اردشیر زاهدی
جلوگیری از تنش در منطقه بخشی از مذاکرات مسقط است
چه کسی اجازه پرواز بالگرد رییس جمهور را صادر کرد؟
احتمال فروپاشی کابینه نتانیاهو
حمله «کیهان» به مقاله «هم میهن»: وارونهنویسی روزنامه غربگرا درباره خودکفایی گندم
بیبیسی: دولت و ارتش اسرائیل مسئولیت شکست را گردن هم میاندازند
کشورهای عربی نمیخواهند سپر بلای اسرائیل در مقابل ایران باشند
اظهارات یک کوهنورد از وضعیت منطقه سانحه
