انعکاسی از انزوای واشنگتن؛ نگاه "دویچه وله" به سخنرانی ترامپ
ايسنا/ متن پيش رو در ايسنا منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست "دونالد ترامپ، رئيس جمهور آمريکا در سخنراني روز گذشته خود در نشست مجمع عمومي سازمان ملل کليت جامعه جهاني را مورد حمله قرار داد. اين سخنراني از لحن خودکامانهاي برخوردار بود که درخور رئيس جمهور آمريکا نبوده و منزوي شدن واشنگتن را منعکس کرد."
شبکه دويچهوله در گزارشي تحليلي درباره سخنان ترامپ در مجمع عمومي سازمان ملل نوشته است: دونالد ترامپ، رئيس جمهور آمريکا در اولين سخنراني خود در مجمع عمومي سازمان ملل در سال گذشته و در زماني که تازه کارش را به عنوان رئيس جمهور آمريکا آغاز کرده بود تهديد به نابودي يک کشور عضو سازمان ملل يعني کره شمالي کرد. امسال با اين حال ترامپ در دومين سخنرانياش در مجمع عمومي سازمان ملل در روز سه شنبه کشور عضو ديگري در سازمان ملل را تهديد به حمله نکرد. ترامپ به جاي آن در يک سخنراني آزار دهنده که يادآور سخنراني سياه تاريخياش در هنگام مراسم تحليف بود، کليت جامعه بينالمللي و اصول زير بنايي آن براي چند جانبه گرايي و همکاري را مورد حمله قرار داد.
ترامپ در اين سخنراني خود همچون سخنرانياش در زمان آغاز رياست جمهوري خود، آمريکا را که قدرتمندترين کشور جهان است، همچون يک قرباني نشان داد که مورد سوء استفاده عاملان خارجي نابکار قرار گرفته و او اکنون منجي اين قرباني است. به گفته ترامپ يکي از اين نيروهاي مخرب تهديد کننده حق حاکميت و موقعيت خوب آمريکا، حاکميت جهاني است.
ملي گرايي به جاي جهاني سازي
پاسخ ترامپ به انتخاب غلط ميان حق حاکميت و چند جانبه گرايي و تصاحب قريبالوقوع موهوم آمريکا از سوي امثال سازمان ملل ساده است و البته چيز جديدي نيست؛ جواب او ملي گرايي ناپختهاي است که در شعارهاي انتخاباتياش نظير "آمريکا را دوباره عظمت ميبخشيم" و " اول آمريکا " نهفته است.
با اين حال هر چند که اين موضوع باعث پيروزي او در انتخابات رياست جمهوري آمريکا شد اما در عين حال با پيش رويهاي خزنده طرفداران جهاني سازي نيز وارد تقابل شد. بنا به گفته ترامپ: " آمريکا تحت حاکميت آمريکاييها است. ما ايدئولوژي جهانيگرايي را رد ميکنيم. "
با وجود اين که مانور روي حاکميت آمريکاييها بر آمريکا و رد آنچه که وي جهاني گرايي خواند، براي ترامپ در تجمعات انتخاباتي محبوبيت به ارمغان ميآورد اما قرار نيست براي او نزد رهبران جهان که در منهتن گرد هم آمدهاند، محبوبيت ايجاد کند. همين مساله درباره جملات آغازين نادرست سخنراني او مبني بر اين که دولت او بيشتر از هر دولت ديگري در تاريخ آمريکا دستاورد داشته، مصداق دارد. اين صحبتهاي ترامپ در نشست مجمع عمومي سازمان ملل به درستي با مخلوطي از خنده شرم آور و ناباوري مواجه شد. واکنش مشابهي نيز از سوي هيات آلمان بعد از اين که ترامپ مدعي شد برلين در صورت عدم کنار گذاشتن يک خط لوله انتقال نفت و گاز مناقشه برانگيز وابستگي کامل به انرژي روسيه پيدا ميکند، ارائه شد.
روسيهاي که از حملات آمريکا مصون ماند
اين جمله مربوط به آلمان تنها موردي بود که در آن ترامپ هر چند به صورت غير مستقيم از روسيه انتقاد کرد اما اقدامات اين کشور در سوريه، مداخله اين کشور در فرايند انتخاباتي آمريکا، مناقشه مربوط به مسموم کردن يک مامور اطلاعاتي سابق روس در بريتانيا و حملات عليه فعالان حقوق بشري و عليه خبرنگاران در روسيه هيچ کدام در سخنراني ترامپ مورد استناد قرار نگرفتند. با اين حال ترامپ کليت جامعه بينالمللي و همچنين شرکاي تجاري سنتي واشنگتن و گروه کشورهاي عضو سازمان اوپک را نيز مورد هجمه قرار داد. او به طور مشخص چين و ايران را براي انتقادهاي تند خود ذکر کرد. اما روسيه به طرز عجيبي از انتقادها مصون ماند. به اين ترتيب ميتوان روسيه را آشکارا برنده اين سخنراني ترامپ به همراه رهبران خودکامه جهان در نظر گرفت زيرا رئيس جمهور آمريکا با اين سخنانش در سازمان ملل چراغ سبز را به رهبران برخوردار از ذهنيت خودکامه و مستنبدان به منظور پيگيري هر آنچه که در چارچوب منافع ملي خود تلقي کنند، نشان داد و همينطور اين که آنها نبايد نسبت به مداخلههاي کم اهميت سازمان ملل و ديگر ماموران آزار دهنده جهاني گرايي نگراني پيدا کنند.
ترامپ بعد از اين که آمريکا را از معاهدات بينالمللي مهم نظير توافق برجام و توافق آب و هوايي پاريس و همينطور نهادهاي سازمان ملل نظير يونسکو و شوراي حقوق بشر سازمان ملل خارج کرد، اکنون خود را تحت لواي حمايت از حق حاکميت به عنوان يک شبه الگو براي ديگر رهبران جهان نشان داده است تا آنها از او در اين مسير پيروي کنند.
کنار گذاشتن شرافت
سخنراني ترامپ نشان داد که دولت او نسبت به کناره گيري آمريکا از نقشش به عنوان حامي ارشد چند جانبه گرايي و به جايش در پيش گرفتن مسير احساسات صرفا ملي گرايانه، جديت دارد.
ترامپ تاکيد کرد که در آينده کمکهاي خارجي آمريکا نصيب کشورهاي دوست با آمريکا خواهد شد و هيچ چيز بهتر از اين نميتواند ذهنيت مبتني بر برد و باخت ترامپ را که در بطن هر آنچه که او گفته و انجام داده، قرار داشته، نشان دهد. اين نه تنها يک اقدام به لحاظ سياسي کوته بينانه است که جايگاه جهاني واشنگتن و نقش رهبري آن را تضعيف ميکند بلکه همچنين به مثابه کنار گذاشتن شرافت انساني است.
اگر و صرفا اگر يک چيز مثبت از اين سخنراني ترامپ حاصل شده باشد آن اين است که ديگر اعضاي دموکراتيک جامعه بينالمللي اکنون بايد فهميده باشند که تا زماني که اين رئيس جمهور کاخ سفيد را ترک نکرده بايد به فکر پر کردن خلاء بر جاي مانده از بابت عقب نشيني آمريکا باشند.
شايد اين يک لقمه بزرگتر از دهان باشد اما امکان پذير است چون ترامپ کشورش را در سطح بينالمللي منزوي ساخته است.
اين رئيس جمهور و سياستهايش در بخشهاي زيادي از جهان منفور هستند. اين حقيقت را ميتوان در نحوه واکنش مستمعين سخنراني ترامپ در روز سه شنبه مشاهده کرد. اما دوست نداشتن ترامپ کافي نيست، اگر جامعه بينالمللي به صورت دسته جمعي نميخواهد که در يک نظم جهاني تنها قدرتمندترين کشورها تصميم بگيرند بايد از نهادهاي بينالمللي مثل سازمان ملل محافظت کند.