«سوییس خاورمیانه» به دنبال تقویت روابط با ایران
ديپلماسي ايراني/ متن پيش رو در ديپلماسي ايراني منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست هيلي زارمبا-اويل پرايس| عمان به دليل تدابير ديپلماسي متمرکز بر صلح و تمايل به بي طرفي و ميانجي گري، از ديرباز به «سوئيس خاورميانه» مشهور بوده است. به رغم اينکه از نظر جغرافيايي با درگيري و آشفتگي هاي سياسي محاصره شده، اما عمان در چند دهه گذشته همواره به دور از مسائل منطقه اي مانده و توانسته است به عنوان يک ميانجي بين همسايگان متخاصم ايفاي نقش کند. مسقط همچنين موفق شده روابط خوب خود را هم با تهران و هم با واشنگتن حفظ کند که قطعا کار ساده اي نبوده است. عمان در پي کمک هاي ايران به حل مشکلات داخلي اش در دهه 1970 با اين کشور و در پي توافق هاي تجارت آزاد، همکاري در مبارزه با تروريسم، حق پايگاه داشتن ايالات متحده در آنجا و ديگر تدابير ديپلماتيک توانسته است روابط خود را با آمريکا حسنه نگه دارد. اکنون براي اولين مرتبه در طي سال هاي طولاني، سياست بي طرفي عمان به دليل اعمال فشار فزاينده بر ايران از سوي ايالات متحده و همچنين عربستان سعودي و امارات متحده عربي، به چالش کشيده شده است. در مرکز اين آشفتگي هم پيشنهاد ساخت خط لوله گاز طبيعي بين ايران و عمان قرار دارد. پس از بيش از يک دهه مناقشه، چراغ سبز خط لوله گاز ايران-عمان سال گذشته داده و در ماه جولاي يک کميته مشترک براي نهايي سازي قرارداد تشکيل شد. به گزارش شرکت ملي گاز ايران، اين پروژه بزرگ انرژي و مهندسي حدود 1.2 ميليارد دلار هزينه خواهد داشت و روزانه 28 ميليون متر مکعب گاز طبيعي از بندر جنوبي کوه مبارک به بندر سحار در عمان منتقل مي کند. اين گاز طبيعي پس از ورود به عمان، براي صادرات يا نگهداري در عمان تغليظ مي شود. در پي کاهش توليدات گاز و در نتيجه کمبود گاز، به علاوه مسائل ديگري همچون مشکلات اقتصادي، عمان در چند سال گذشته در صدد ايجاد تنوع در اقتصاد خود برآمده است. ساخت اين خط لوله ارتباطي با ايران نيز بخشي از همين تلاش ها به شمار مي رود. انتظار مي رود ايران در سال هاي آتي خط لوله هاي بسياري را به زيرساخت هاي خاورميانه اضافه کند و پيش بيني مي شود طول اين خط لوله ها در مجموع تا سال 2022 به 12698 کيلومتر برسد. طبق آمارها و ارقام ارائه شده توسط «گلوبال ديتا»، ايران به تنهايي براي ساخت بيش از 50 درصد اين خط لوله ها برنامه ريزي کرده و پس از آن هم عراق قرار مي گيرد که قصد دارد تا سال 2022 مبلغي نزديک به 29.6 ميليارد دلار آمريکا براي 5105 کيلومتر خط لوله نفتي و گازي سرمايه گذاري کند. ترکيه، سومين کشور در اين فهرست است که مي خواهد حدود 2030 کيلومتر لوله را با سرمايه اي حدود 5.8 ميليارد دلار بسازد. اما همه اين برنامه ريزي ها به زودي در پي تحريم هاي شديد ايالات متحده عليه صنعت انرژي ايران به چالش کشيده مي شوند. دولت ترامپ اعلام کرده است که نفت، فرآورده هاي نفتي و محصولات پتروشيمي و همه معاملات با شرکت ملي نفت ايران را از 5 نوامبر تحريم مي کند. تنش ها بين ايالات متحده و ايران از زمان کمپين هاي انتخابات رياست جمهوري آمريکا تشديد شد که ترامپ شروع به تهديد به عقب نشيني از توافق هسته اي حاصل شده در دوران باراک اوباما کرد. در حال حاضر عمان هم مانند بسياري از ديگر کشورها که نمي خواهند از بين دو قدرت اقتصادي و سياسي يعني ايالات متحده و ايران يکي را انتخاب کنند، در ميانه اين تنش ها گرفتار شده است. اگر دولت ترامپ همچنان برنامه خود براي اعمال مجدد تحريم ها عليه ايران از ماه آتي ميلادي را پيش ببرد، مشکالت زيادي در اجراي برنامه خط لوله گاز طبيعي ايران - عمان به وجود خواهد آمد. تنگه هرمز هم که منطقه اي مهم براي اجراي برنامه خط لوله ها در منطقه به شمار مي رفته، به يکي از موضوعات درگيري بين ايالات متحده و ايران تبديل شده است. در ماه آگوست هر دو کشور تقريبا به طور همزمان اعلام کردند که اين مسير مهم عبور محموله هاي نفتي و گازي را کاملا تحت کنترل دارند و آمريکا تهديد کرد اگر ايران تصميم به بستن مسير يا ايجاد اختلال در عبور محموله ها کند، به زور متوسل خواهد شد. به رغم نگراني ها درباره منطقه سياسي تنگه هرمز و شک و ترديدهاي اقتصادي، عمان به طور رسمي و علني اعلام کرده قصد دارد پروژه خط لوله را پيش ببرد، اما احتمالا براي اجراي تمام و کمال آنچه پيشتر بر سر آن معامله کرده بود، دچار مشکلاتي خواهد شد. ترجمه طلا تسليمي