هوش مصنوعی از فرصت تا وحشت
همشهري/ متن پيش رو در همشهري منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست همزمان شدن خبر سرمايهگذاري يک ميليارد دلاري دانشگاه MIT روي هوش مصنوعي با انتشار رسمي آخرين ديدگاههاي استفن هاوکينگ، فيزيکدان برجسته که جهان آينده را متاثر از اين پديده نوظهور دنياي تکنولوژي ميداند، باعث شده بحثها در ميان کارشناسان فناوري درباره قدرت ذهن ديجيتال بالا بگيرد. هرچند پيشتر سرمايهگذاريهاي گستردهاي درباره هوش مصنوعي يا آنطور که مشهور است، Arti ficial Inteligence صورت گرفته اما اين انستيتوي علمي بزرگترين سرمايهگذاري تاريخ دانشگاههاي آمريکا را در حوزه «هوش مصنوعي و محاسبات» انجام داده است. بهجز اين، برنامهريزي پژوهشي اين انستيتوي مشهور نيز تغييرات چشمگيري داشته تا بيشتر روي هوش مصنوعي تمرکز کند. بزرگترين سرمايهگذاري تاريخ به گزارش فايننشال تايمز، ساخت دانشکده جديدي که صرفا روي حوزه هوش مصنوعي متمرکز باشد، جزو برنامههاي مهم MIT است که قرار است تا سال2022 به نتيجه برسد. مؤسسهاي جديد با 50دانشکده ساخته ميشود که تخمين زده ميشود بزرگترين مرکز تحقيقاتي هوش مصنوعي جهان را شکل خواهد داد. هوش مصنوعي همين امروز که در آغاز راه قرار دارد نيز تأثير گستردهاي بر دنياي فناوري گذاشته است؛ از مباحث اقتصادي گرفته تا محاسبات پيشرفته، مطالعات شهري، حفاظت از منابع طبيعي و ميراث فرهنگي و... . امايتي با اطلاع از اين موضوع بزرگترين سرمايهگذاري تاريخ دانشگاههاي آمريکا را انجام داده است. دانشمندان طرفدار هوشمصنوعي اين فناوري را آينده جهان ميدانند و آن را عامل زندگي راحتتر روي زمين ميشناسند. هوش مصنوعي امروز در همه حوزهها از روباتيک گرفته تا پزشکي حضور چشمگيري دارد. به عنوان نمونه سوفيا يکي از مشهورترين و ملموسترين ابزارهايي است که با استفاده از هوش مصنوعي ساخته شده است. اين روبات انساننما ميتواند حرف بزند، محاسبات پيچيده انجام داده و واکنشهاي مناسبي به حرکات اطرافيان نشان بدهد. همچنين مجموعهاي به هم پيوسته از پهپادها، ابزارهاي مکانياب و برچسبهاي شناسايي ديجيتال(RFID) که توسط الگوريتمهاي هوش مصنوعي کنترل ميشود، ميتواند روند حفاظت از پلنگهاي رو به انقراض و درختهاي جنگل را با سرعت و دقت بيشتري دنبال کند. وحشت از شورش عليه بشر يکي از جديترين نگرانيهاي مخالفان هوش مصنوعي، اين است که با رونق گرفتن بساط روباتهاي هوشمند، نيروي کار انساني کنار گذاشته شود. اما واقعيت اين است که هنوز هم هوش مصنوعي و تمام ابزارهايش به بشر نياز دارند. تمام سامانههايي که به هوش مصنوعي مجهز هستند، با الگوريتمهايي کار ميکنند که به کمک انساني نياز جدي دارند. مثلا براي شناختن لبخند انسان بايد چند نمونه لبخند در الگوريتم قرار بگيرد. اين بخش از کار، هنوز در اختيار انسان است. يکي از شرکتهاي حوزه حفاظت منابع در هند با درک همين ويژگي، تعدادي اپراتور استخدام کرده که با سادهترين شيوههاي ممکن به پيشرفت الگوريتم روباتها کمک ميکنند. آنها ميگويند، روباتها هميشه به بشر نياز خواهند داشت و امکان ندارد بتوانند جاي او را بگيرند. روباتهاي قاتل يکي ديگر از مهمترين دغدغههاي مخالفان AI هستند. آيلان ماسک، يکي از جسورترين مديران حوزه فناوري که براي فرستادن بشر به کره مريخ برنامههايي دارد و پروژههاي بلندپروازانه ديگري را نيز تا به حال اجرا کرده، از مخالفان سرسخت استفاده بيحد و حصر از روباتها در جنگ است و ميگويد، اجراي اين برنامهها در نهايت بر ضد بشر تمام ميشود. استفن هاوکينگ: هوش مصنوعي را کنترل کنيد تازهترين کتاب از گفتههاي استفن هاوکينگ، فيزيکدان و کيهانشناس انگليسي حاکي از آن است که او پيشبينيهاي جالبي درباره زندگي آينده در کره زمين دارد. کتاب «پاسخهايي کوتاه به پرسشهاي بزرگ» که 24مهر منتشر شده، درباره اهميت کنترل هوش مصنوعي هشدار ميدهد: «هوش مصنوعي ميتواند در آينده اراده خود را گسترش بدهد؛ ارادهاي که با خواست ما در تضاد باشد.» او مينويسد: ظهور هوشمصنوعي فراگير يا بهترين رويداد براي بشر خواهد بود يا بدترين. هاوکينگ معتقد است خطر واقعي نه در جنبه بد هوش مصنوعي، بلکه در رقابت تسليحاتي احتمالي است که با توسعه آن بهوجود ميآيد. او درباره اشکال هوشمند حيات و قدرت گرفتن ابرانسانها نيز پيشبينيهاي مفصلي کرده است.