دیپلماتهای ایرانی اسیر SPV ؟
وطن امروز/ متن پيش رو در وطن امروز منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
بهزاد مهرکش| بيش از 3 ماه از بازداشت غيرقانوني آقاي اسدالله اسدي، ديپلمات مظلوم ايراني در اروپا ميگذرد. اگرچه وزارت امور خارجه در ظاهر هيچ اقدام موثري براي آزادي وي نکرده و به چند تذکر و احضار آن هم به روايت رسانهها! اکتفا کرده است اما شايد بتوان گفت تنها اتفاق مثبتي که طي ماههاي اخير در پي مطالبه گسترده افکار عمومي و رسانههاي انقلابي در اين زمينه افتاده، اذعان و اعتراف صريح دستگاه ديپلماسي به مصونيت ديپلماتيک آقاي اسدي بوده است؛ موضوعي که پيش از اين سخنگوي وزارت امور خارجه در گفتوگو با «وطنامروز» به آن اعتقاد نداشت و گفته بود ديپلمات بازداشت شده ايراني تنها در وين مصونيت ديپلماتيک داشته است. در حقيقت بعد از انتشار اين گفتوگو بود که با فشار گسترده رسانهاي، کاربران شبکههاي اجتماعي و به احتمال زياد مسؤولان ارشد دولتي، آقاي بهرام قاسمي تصميم گرفت اظهارات خود را در گفتوگو با يک خبرگزاري دولتي اصلاح و بر مصونيت کامل آقاي اسدالله اسدي تاکيد کند. اکنون با اذعان وزارت امور خارجه مبني بر غيرقانوني بودن بازداشت اين ديپلمات مظلوم ايراني، بايد منتظر اقدامات دولت براي آزادي بدون قيد و شرط وي باشيم. اما سوالات و ابهامات مهمي در اينباره مطرح است که لازم است وزارت امور خارجه نسبت به آن پاسخگو باشد؛ همانطور که اشاره شد آقاي قاسمي در گفتوگو با يک خبرگزاري دولتي تاکيد کرده است که ديپلمات بازداشت شده ايراني از مصونيت کامل برخوردار بوده و در حقيقت گفتوگوي پيشين خود با «وطنامروز» را اصلاح کرده است.
سخنگوي وزارت امور خارجه در اينباره گفته است: «ايشان در مسير عزيمت و رفت و برگشت به محل ماموريت نيز داراي مصونيت بودهاند». وي در ادامه تاکيد کرده است: «بر اساس ماده ٤٠ کنوانسيون وين وي از مصونيت کامل برخوردار است و نميتوان گفت فاقد مصونيت بوده است». اکنون با استناد به همين موضع سخنگوي وزارت امور خارجه، ميتوان نتيجه گرفت که دستگاه ديپلماسي طي 3 ماه گذشته نيز معتقد بوده است که ديپلمات بازداشتشده ايراني بر اساس کنوانسيون حقوق ديپلماتيک وين داراي مصونيت بوده و اقدام اروپاييها بويژه کشور آلمان در قبال اين ديپلمات کشورمان کاملا برخلاف قوانين بينالمللي بوده است، چراکه طبق مواد ۲۹ و ۳۱ کنوانسيون ۱۹۶۱ حقوق ديپلماتيک، به هيچوجه نميتوان ديپلماتها را توقيف يا بازداشت کرد و حتي براي اداي شهادت نيز نميتوان آنها يا حتي اعضاي خانوادهشان را به دادگاه فراخواند. اين يعني يک ديپلمات و خانواده او حتي در صورت انجام اعمالي که در کشور پذيرنده جرم تلقي ميشود، از هر نوع پيگرد معاف هستند. بنابراين اکنون اين سوال مطرح شود که وزارت امور خارجه با اعتقاد به مصونيت کامل آقاي اسدي و اقدامات خلاف قانون اروپاييها در تمام 3 ماه گذشته، چه اقدام عملي براي آزادي اين ديپلمات ايراني کرده است؟ اگر به همه اقداماتي که از سوي دولت و دستگاه ديپلماسي از روز بازداشت ديپلمات کشورمان آقاي اسدي تا امروز نگاهي بيندازيم، هيچ خبري از اقدام موثر و متقابل که قابل مشاهده باشد نيست و تنها موضوع احضار و تذکر آن هم صرفا به روايت رسانهاي، بدون اينکه در عمل اتفاق خاصي در وضعيت ديپلمات کشورمان بيفتد، مطرح بوده است. انتقادها از انفعال وزارت امور خارجه در قبال ديپلمات ايراني در حالي است که برخي اتفاقات در حوزه دستگاه ديپلماسي نيز نگرانکننده است. به عنوان مثال، روز سهشنبه 24 مهرماه، آقاي روحاني براي دريافت استوارنامه خانم «ورونيک پتي» سفير جديد بلژيک در تهران با او ديدار ميکند. با مطالعه متن کامل خبر کوتاه اين ديدار که پايگاه اطلاعرساني رياستجمهوري آن را منتشر کرده است هيچ خبري از اعتراض ايران به بلژيک براي اقدام غيرقانوني اين کشور درباره اعلام جرم عليه ديپلمات ايراني مشاهده نميشود. آقاي روحاني در اين ديدار بدون اشاره به اقدام بلژيک براي بيحيثيت کردن ساختار سياست خارجي ايران تاکيد کرده است: «روابط ايران و بلژيک روابطي خوب و بسيار ديرينه است و هيچ مانعي در مسير تقويت و توسعه اين روابط نيست». اگرچه آقاي اسدالله اسدي در آلمان بازداشت شده است اما اين بازداشت درپي اعلام جرم از سوي دادستاني بلژيک انجام شده است. از همين رو انتظار ميرفت رئيسجمهور در اين ديدار نسبت به اين موضوع واکنش نشان ميداد.
خانم آنتيه ليندرتسه، مدير سياسي وزارت خارجه آلمان هفته گذشته به ايران سفر و با سيدعباس عراقچي، معاون سياسي وزارت امور خارجه ديدار کرد. آنطور که رسانههاي دولتي و حامي آن مطرح کردهاند، اين مقام آلماني جايگاه مهمي در حوزه سياست خارجي اين کشور دارد اما درباره محتواي اين سفر و علت انجام آن اطلاعرساني دقيقي نشده است. تنها خبر منتشره درباره اين ديدار خبري است که خود وزارت امور خارجه منتشر کرده و در آن اعلام شده است که آقاي عراقچي در اين ديدار مراتب اعتراض شديد خود را درباره بازداشت آقاي اسدي به اين مقام آلماني ابلاغ کرده است. بنا بر آنچه وزارت امور خارجه از اين ديدار منتشر کرد، آقاي عراقچي در اين ديدار با اشاره به بازداشت ديپلمات ايراني در اروپا گفته است: «جمهوري اسلامي ايران اين موضوع را به طرق سياسي و حقوقي مورد پيگيري قرار داده و اقدامات مقتضي را به عمل خواهد آورد». 3 ماه از بازداشت يک ديپلمات ايراني که بر اساس تمام قوانين بينالملل و بنا بر اذعان رسمي وزارت امور خارجه از مصونيت ديپلماتيک برخوردار بوده است ميگذرد اما مسؤولان دستگاه ديپلماسي همچنان درگير تذکر و اعلام نارضايتي هستند! خب آيا لازم نيست آقاي عراقچي توضيح دهد بعد از 3 ماه بازداشت ديپلمات کشورمان توسط پليس آلمان، دستگاه سياست خارجي در عمل چه اقدامي براي آزادي او انجام داده است؟ آيا اصل اقدام متقابل در قبال آلمان درباره تضييع حقوق آقاي اسدي و بيحيثيت کردن جايگاه سياست خارجي ايران توسط اين کشور اروپايي انجام شده است؟ اصلا اگر دولت اقدام موثري در اين زمينه کرده چرا نتيجه اين اقدامات را براي افکار عمومي گزارش نميدهد يا در عمل هيچ اتفاقي در سرنوشت ديپلمات مظلوم ايراني رخ نميدهد؟ اينکه در خبري که وزارت امور خارجه از اين ديدار منتشر کرده قيد شده است که آقاي عراقچي درباره بازداشت ديپلمات ايراني اعتراض کرده صرفا بهمثابه يک اقدام پشت درهاي بسته است و افکار عمومي نسبت به کميت و کيفيت اين اعتراض اطلاعي پيدا نميکند. وزارت امور خارجه بايد به صورت مصداقي روشن کند که در اين زمينه چه اقدامات عملي انجام داده و در حوزه اقدامات متقابل چه کرده است. اگر واقعا آنطور که وزارت امور خارجه عنوان کرده، اعتراضي نيز از سوي آقاي عرقچي انجام شده است اين اعتراض هيچ تناسبي با اقدام دولت آلمان در دستگيري غيرقانوني ديپلمات ايراني ندارد.