شاهد ناتوانی اوپک در حذف نفت ایران
دنياي اقتصاد/ متن پيش رو در دنياي اقتصاد منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست موضوعي که مقامات نفتي ايران بارها به آن اشاره کرده بودند، حالا در اسناد رسمي اوپک مورد تاييد قرار گرفته است. «محدود بودن ظرفيت مازاد عرضه اوپک براي جبران افت صادرات نفت ايران به بازار» موضوعي است که وزير نفت کشورمان از زمان برگزاري اجلاس ۱۷۴ اوپک در وين همواره به آن اشاره کرده. با اين حال بعد از گذشت حدود سه ماه از برگزاري نشست ماه ژوئن که در آن تصميم گرفته شد کشورهايي که بيش از ۱۰۰ درصد به توافق کاهش توليد پايبند بودهاند، سطح پايبندي خود را به سقف ۱۰۰ درصد کاهش دهند، خبرگزاري رويترز با انتشار گزارشي مستند از ناتواني اوپک براي عرضه نفت بيشتر به بازار پرده برداشته است. طبق اين گزارش، اوپک بعد از توافق ماه ژوئن که وعده افزايش عرضه را براي حفظ تعادل به بازار داد، در اجرايي کردن تصميم خود چندان موفق نبوده تا آنجا که رويترز تلاش اين سازمان براي افزايش توليد را به «تقلا» تشبيه ميکند. اسناد داخلي اوپک (که از سوي خبرگزاري رويترز مشاهده شده است) نشان ميدهد که افزايش توليد روزانه نفت عربستان سعودي به واسطه افت توليد در ايران، ونزوئلا و آنگولا خنثي شده است. اين اتفاق در حالي رقم خورده است که مقامات عربستان سعودي بهعنوان بزرگترين توليدکننده نفت اوپک، به دونالد ترامپ اين قول را داده بودند که پس از خروج آمريکا از توافق بينالمللي برجام؛ افت عرضه ناشي از بازگشت تحريمها را جبران کنند. حتي نتيجه جلسه ماه ژوئن اوپک در وين نيز تحت تاثير اين قول همکاري قرار گرفت. خالد الفالح، وزير نفت عربستان سعودي در پايان نشست ۱۷۴ وين اعلام کرد کشورهاي عضو و غيرعضو اوپک توليد روزانه خود را تا يک ميليون بشکه در روز افزايش خواهند داد. اعلام اين عدد که عملا از خواسته دونالد ترامپ براي افزايش توليد ناشي ميشد، در آن زمان از سوي بيژن زنگنه مورد اعتراض قرار گرفت. زنگنه اعتقاد داشت هيچ عددي در بيانيه پاياني نشست اعلام نشده و تنها رعايت سقف توليد مورد تاکيد قرار گرفته است اما حالا به استناد مدارک داخلي اوپک، نشانههايي مبني بر اين وجود دارد که افزايش توليد اوپک فاصله زيادي تا رقم اعلام شده از سمت الفالح دارد. واکنش محمد بارکيندو، دبير کل اوپک نسبت به روند افزايش توليد روزانه اوپک اين بوده که «روند افزايش توليد در حال پيشرفت است» اما هيچ زمان خاصي براي رسيدن به افزايش توليد يک ميليون بشکهاي در روز از سوي او مورد اشاره قرار نگرفته است. بر اساس مدارک داخلي اوپک که براي جلسه روز جمعه کميته فني نظارت بر توافق کاهش توليد تهيه شده است، اعضاي اوپک شامل نيجريه، ليبي و کنگو در ماه سپتامبر در مقايسه با مه ۴۲۸ هزار بشکه افزايش توليد داشتهاند. بر اساس اين اسناد، سعوديها بيشترين افزايش توليد را داشتهاند؛ زيرا در ماه سپتامبر در مقايسه با مه، ۵۲۴ هزار بشکه در روز به توليدات خود افزودهاند. عراق، کويت و امارات ديگر کشورهاي عضو اوپک هستند که توليدات خود را افزايش دادهاند. اين ميزان افزايش توليد در حالي دامنه ظرفيت مازاد توليد نفت دنيا را محدود کرده است که پاسخي کافي به افت توليد ساير اعضاي اوپک از جمله ايران، ونزوئلا و کنگو نبوده است. بر اساس گزارشهاي موجود، توليد روزانه نفت ايران در ماه سپتامبر در مقايسه با ماه مه، افتي ۳۷۶ هزار بشکهاي داشته که از نظر مقامات نفتي کشور منابع کافي براي جبران آن در دنيا وجود ندارد. حسين کاظمپور اردبيلي، نماينده ايران در هيات عامل اوپک نيز از جمله مقامات نفتي ايران است که اخيرا اعلام کرد هيچ ظرفيت اضافي براي افزايش توليد نفت وجود ندارد. در چنين شرايطي برخي کارشناسان عقيده دارند کشوري مانند عربستان براي خشنود کردن آمريکا، علاوه بر افزايش توليد از ذخاير تجاري نفت خام خود برداشت کرده تا افزايش عرضه بيشتري به بازار داشته باشد.