چرخش استراتژیک
ابتکار/ متن پيش رو در ابتکار منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست تا ديروز منتقد سرسخت روحاني بودند اما امروز حامي و پشتيبان دولت شدهاند. چرخش 180 درجهاي اصولگرايان نسبت به دولت قابل تامل است. آنها که حتي جمعآوري امضا براي راي به عدم کفايت سياسي روحاني را هم کليد زده بودند و بارها و بارها نهتنها از لزوم کنار رفتن رئيس دولت سخن گفتند بلکه حتي برخيشان سوداي جانشيني روحاني را هم در سر ميپروراندند، حالا حامي دولت شدهاند، اين چرخش موضع به گونهاي است که ميتوان موضع برخي چهرههاي مطرح اصولگرايان تندرو را آشکارا مشاهده کرد. برخي که تاکنون با تقريبا تمام برنامهها و سياستهاي دولت روحاني مخالفت ميکردند و تضعيف يا حتي حذف روحاني را در برنامه کار خود گذاشته بودند، در يک چرخش از در مصالحه با حسن روحاني درآمدهاند. با وجود فاصله گرفتن تدريجي اصلاحطلبان از روحاني و دولت او، اصولگرايان، بهويژه ميانهروهاي اين جريان، بيش از گذشته در نقش حامي دولت ظاهر ميشوند. اين حمايت و همراهي بهخصوص پس از نمودهاي متعدد فاصله گرفتن روحاني از اصلاحطلبان شدت گرفت. آنها همه سخنان چهرههاي منسوب به جريان اصولگرايي در تمجيد و تبيين ورود يک چهره نظامي به عرصه انتخابات، همچنين دفاع از راي به عدم کفايت سياسي و استيضاح روحاني را کنار گذاشته و براي توجيه رفتار دوگانه استراتژي فرار روبه جلو را در پيش گرفته و توپ را در زمين اصلاحطلبان انداختهاند تا جايي که با رد چنين موضوعي معتقدند ماجراي «چرخش روحاني به سمت اصولگرايان» براي سرپوش گذاشتن بر اشتباهات خود و تصميمات دولت اوست. که پروژه «عبور از روحاني» را ميتوان به عنوان يکي از اين سناريوها مدنظر قرار داد. بعد از سخنان حسن روحاني مبني بر لزوم وحدت و کنارگذاشتن اختلافات داخلي و اينکه دولت او تا آخر ميماند و اهل استعفا دادن نيست، اصولگرايان به دنبال فرافکنياند. ما ميبينيم آنها همه طرحهايي را که در اين ماههاي اخير عليه دولت دنبال کرده بودند، به اصلاحطلبان نسبت ميدهند. آنطور که رسانههاي اصولگرا ميگويند ايده رئيسجمهوري نظامي را اصلاحطلبان طرح کردند و هم آنها دنبال استيضاح، استعفا و راي به عدم کفايت سياسي رئيسجمهوري بودند. آنها که حتي جمعآوري امضا براي راي به عدم کفايت سياسي روحاني را هم کليد زده بودند و بارها و بارها نهتنها از لزوم کنار رفتن رئيس دولت سخن گفتند بلکه حتي برخي از آنها سوداي جانشيني روحاني را هم در سر ميپروراندند، حالا ماندهاند که چطور حرف خود را پس بگيرند. بهترين استراتژي فرار رو به جلوست و انداختن توپ به زمين اصلاحطلبان. اين چرخش اما منحصر به تندروها نيست. حسن روحاني نيز تلاشي آشکار براي نزديکي هر چه بيشتر به اين جناح کرده است. رئيسجمهوري در نشست «همانديشي مديران ارشد دولت» گفت که حاضر است در برابر تمام مخالفين و منتقدين خم شود و دست آنها را براي اتحاد و همکاري ببوسد. او در تاکيد بر اين اتحاد اضافه کرد: «دولت و رئيس جمهوري به عنوان نماينده مردمي تا ديروز خود را متکي به راي ۲۴ ميليون نفر ميدانستند، اما امروز خود را متکي به راي و حمايت ۸۱ ميليون نفر ميدانند». علي صوفي، عضو شوراي عالي سياستگذاري اصلاحطلبان، گردش به راست حسن روحاني را کاملا مشهود ميداند اما ميگويد بايد عملکرد رئيسجمهوري را در شرايط امروز ديد؛ شرايطي که به گفته او روحاني را مجبور کرده است مصلحتسنجي و اقدامات دولت را بر اساس آن اولويتبندي کند. او گفته: «کسي رد نميکند که آقاي روحاني به سمت اصولگرايان بيشتر از قبل متمايل شده اما بحث بر سر اين است که اين رفتار، يک رفتار استثنايي و مقطعي است يا قرار است دائمي باشد؟» روحاني در شرايطي قرار دارد که مصلحت دانسته اين رفتار را از خود بروز دهند. حتي برخي معتقدند آقاي روحاني بر اساس اين مصلحت با علي لاريجاني پيماني نانوشته دارد و کابينه دوازدهم را کابينه ائتلافي روحاني-لاريجاني ميخوانند. بر اين اساس نيز به اصلاحطلبان توصيه ميکنند به اين پيمان بپيوندند اما روحاني باهوشتر از اين اينهاست که در اين دام بيفتد.» احمد خرم، فعال سياسي اصلاحطلب نيز گردش به راست حسن روحاني را کاملا مشهود و غيرقابل انکار ميداند اما در همين حال معتقد است فشارهاي داخلي و خارجي موجب شده رئيس دولت دوازدهم اين تغيير رويکرد را داشته باشد و با برداشته شدن فشارها روحاني همان روحاني 4 سال قبل ميشود. وزير دولت اصلاحات همچنين تاکيد دارد اصلاحطلبان به دليل منافع ملي با اعتداليون ائتلاف کردند و از اين رو از حسن روحاني طلبکار نيستند اما در همين حال معتقد است بازگشت به مسير اصلاحات اجتنابناپذير است. اما علي شکوري راد، دبير کل حزب اتحاد ملت با بيان اينکه چنين موضوعي را جدي نميدانم، گفته: اينکه آقاي رئيس جمهوري تصميم گرفته باشد به جناح اصولگرا نزديک شود و به جناح اصلاح طلب پشت کند را جدي نميدانم اما در عين حال اين امر را هم کاملاً منتفي تلقي نميکنم. اصولگرايان براي حفظ نيروهاي خود ممکن است کارهايي انجام دهند که در شرايط عادي انجام نمي دهند. با وجودي که اصلاحطلبان براي پيروزي مجدد حسن روحاني به حمايت تمامقد از او پرداختند و سهم بزرگي در نشستن دوباره او بر کرسي رياست جمهوري ايفا کردند، اما انتقادهايشان به سياستهاي اقتصادي دولت و بحرانهايي همچون التهابات شديد بازار ارز بوده است. آنها هيچ گاه پروزه «عبور از روحاني» را مطرح نکردند. با توجه به اينکه دولت روحاني بسياري از سياستهاي جريان اصلاحات را حمايت نکرد اما آنها هيچ گاه پشت دولت را خالي نکردند. اصلاح طلبان که نه براي سهميه در کابينه و نه براي مزايا و امکانات از روحاني حمايت کردند اگر هم انتقادي به دولت دارند به خاطر مصلحت کشور و مردم بوده است. اصلاحطلبان معتقدند که دولت بايد پايگاه اجتماعي خود را دريابد. اين انتقادي است که همواره نسبت به دولت وارد بوده چرا که آقاي روحاني نسبت به پايگاه اجتماعي خودش کم توجه بوده است. دولت بايد چه در مجلس و چه خارج از مجلس به بازسازي اين پايگاه اجتماعي بپردازند.