از برجام تا CFT؛ جدال های بی پایان
اعتماد/ متن پيش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست فائزه عباسي| اين روزها که به نام دانشجو رقم خورده است و بازار سخنرانيها در دانشگاهها داغ است ناگفتههاي بسياري از ميان کلمات سخنرانان بازگو ميشود. مطهري که روز گذشته به ميان دانشجويان دانشگاه علوم پزشکي تهران رفته بود تا هم سخنراني کند و هم به پرسشهاي آنها پاسخ دهد صحبتهايش تنها به مسائل و مشکلات دانشجويي و دانشگاهي ختم نشد. هر چند در ميان پرسشها وقتي پاي اقتصاد و نرخ بنزين به ميان آمد دل پري از تقطيع صحبتهايش در صدا و سيما و برنامه «حالا خورشيد» داشت اما شاهبيت سخنراني نايبرييس مجلس وقتي بود که دانشجويان درباره برجام از او سوال کردند. مطهري در پاسخ به سوالي درباره خروج امريکا از برجام و موفق نبودن آن گفت: «بعد از امضاي برجام بخشي از حکومت مصمم بود که برجام اجرايي نشود و پيامهايي را به دنيا (اروپا و امريکا) داد که مانع سرمايهگذاريهاي خارجي شوند. زيرا فکر ميکردند اگر برجام اجرايي شود به نفع رقيب سياسيشان است. قطعا ما حق داريم موشک داشته باشيم و آزمايش موشکي کنيم اما بخشي از حکومت ميخواست برجام اجرايي نشود و تقريبا به هدف خود هم رسيد. اين باعث شد ما نتوانيم از مواهب برجام استفاده کنيم.» او ادامه داد: «اگر اجازه ميدادند سرمايهگذاري اروپا و امريکا انجام شود و آن وقت خروج ترامپ از برجام هم به اين آساني نبود. البته برجام قرار بود تحريمهاي هستهاي را لغو کند نه همه تحريمها را. اگر تحريمهاي مربوط به اشغال سفارت امريکا تمديد شده اين ربطي به برجام ندارد. برجام با نظر نظام است.» حرکت زيگزاگي مخالفان هرچند کسي تا به حال به صراحت کلام مطهري درباره امضاي برجام سخني نگفته بود اما از علياکبر ولايتي و قاليباف تا مدافعان برجام همه صراحتا يا تلويحا به اينکه توافق برجام تصميم نظام بود، اشاره کردهاند؛ البته شايد امروز که بحث CFT و مخالفت با آن در دستور کار برخي قرار گرفته است، عدهاي آن اظهارنظرها را فراموش کردهاند. محمدباقر قاليباف در بحبوحه انتخابات رياستجمهوري گفت: «توافقنامه امروز يعني برجام، تعهد کشور و حاکميت است و هيچ دولتي نميتواند به هم بزند. اگر من توفيق خدمت پيدا کنم، حتما پاسداري ميکنم از اين توافقنامهاي که انجام شده و اين را هم مردم عزيز بدانند هر دولتي غير از دولت فعلي هم بود همين مسير را طي ميکرد چرا که مجموعهاي از نظام و حاکميت تصميم به مذاکره داشتند.» علي اکبر ولايتي نيز چند ماه بعد از تصويب برجام در مجلس گفت: «ما حتما بايد مذاکره ميکرديم، اين تصميم، تصميم نظام بود تصميم فرد نبود. نظام طرفدار مذاکره بود چه در دولت قبلي و چه در اين دولت و اگر اين مذاکرات انجام نميشد گزينه ديگر جنگ بود.» هر چند مخالفان برجام در روزهاي انتخاباتي مخالفتشان يادشان رفته بود و وقتي دولت از برجام ميگفت در مقابل ميگفتند اين تصميم نظام بود، همين که انتخابات به پايان رسيد دو بار چرخش نظرها شروع شد تا جايي که کار به آتش زدن برجام در صحن علني مجلس رسيد. تکرار در CFT سناريوي «امضاي بدون اذن» که يکبار سه سال پيش از سوي مخالفان برجام درباره توافقنامه 1+5 کليد خورده بود اين روزها در حال تکرار براي لوايح چهارگانه دولت يا لوايح معروف به FATF است. تقريبا وقتي پاي مباحثه بر سر اين لوايح به ميان ميآيد يکي از ادله مخالفان اين است که رهبري با اين لوايح مخالف است و تصويب آن در راستاي منويات رهبري نيست. اين در حالي بود که بارها از سوي مقامات مختلف تاييد شد که رهبري لوايح را به مراجع قانونگذاري واگذار کردهاند. نمونه بارز آن اظهارات حشمتالله فلاحتپيشه رييس کميسيون امنيت ملي بود. او ميگويد: بعد از چند بار رد و بدل شدن نامه با دفتر مقام معظم رهبري در رابطه با FATF نهايتا ايشان اعلام کردند که خود دولت و مجلس تصميم بگيرند يعني اين اختيار را به مجلس و دولت دادند. اينکه برخي نمايندهها و بعضي افراد ميخواهند دوباره موضوع را به زمين دفتر مقام معظم رهبري بيندازند، ظلم به خود رهبري است.» با وجود اينکه گفته شد رهبري تصميمگيري درباره اين لوايح را به دولت و مجلس واگذار کرده است اما طرح نامهنگاري کميسيون حقوقي و قضايي با دفتر رهبري درباره اين لوايح مطرح شد.حسن نوروزي، سخنگوي کميسيون حقوقي پيش از طرح CFT در مجلس به خانه ملت ميگويد: «با توجه به اظهارات مختلف درخصوص نظر رهبري نسبت به لوايح چهارگانه مرتبط با FATF نامهاي به ايشان ارسال کرديم تا تکليف مجلس تعيين شود. « البته دقايقي بعد از طرح چنين موضوعي محمد کاظمي، نايبرييس کميسيون حقوقي و قضايي ميگويد: «در شرايط کنوني تکليفي از سوي رهبري به کميسيون قضايي و حقوقي مبني بر توقف بررسي لايحه پالرمو و ساير لوايح مربوط به FATF ابلاغ نشده است.» پشت بلندگوي لاريجاني 19 مهر 94 کليات طرح برجام در ميان جنجال و غوغاي مخالفان اين طرح به تصويب رسيد. از آن زمان بيشتر از سه سال ميگذرد اما يک جمله دائما از سوي مخالفان اين طرح تکرار ميشود و آن اينکه برجام تنها تصميم دولت بود که با همکاري علي لاريجاني به تصويب رسيد. موضوعي که حتي در جريان بررسي لايحه پر سر و صداي الحاق ايران به CFT باز از سوي مخالفان مطرح شد البته اينبار از تصويب برجام پلي به CFT زدند و البته اينبار لاريجاني توضيحاتي داد که ميتوان آن را برگي براي ثبت در تاريخ دانست. 15 مهرماه 97 وقتي نقويحسيني به کنايه بحث تصويب 20 دقيقهاي برجام را پيش ميکشد تا بگويد لوايح چهارگانه دولت بدون اذن رهبري در حال تصويب شدن است، لاريجاني در پاسخ به اين اخطار نامه دفتر رهبري را در صحن علني مجلس قرائت کرد و گفت: «در پي استفساريه تلفني جنابعالي نسبت به مخالفت و عدم مخالفت مقام معظم رهبري (مدظله العالي) با بررسي لوايح چهارگانه و کنوانسيونها در مجلس شوراي اسلامي، به دنبال فرمايشات معظمله در ديدار نمايندگان، مقام معظم رهبري فرمودند: «آنچه من در ديدار با نمايندگان راجع به لوايح چهارگانه و کنوانسيونها گفتم، مربوط به اصل کنوانسيونها بود، نه کنوانسيون خاص، لذا با بررسي اين لوايح در مجلس مخالفتي ندارم تا مسير قانوني خود را طي کند، تدبير فوق قبلا در زمان استفسار به طور شفاهي به جنابعالي ابلاغ شده بود.» از آنجايي که گويا مخالفان تصميمي براي قانع شدن نداشتند بار ديگر وقتي در 14 آذر ماه در جريان بررسي ايرادات شوراي نگهبان به CFT بار ديگر موضوع نظر رهبري درباره اين لوايح مطرح شد که لاريجاني پاسخ داد: «بعد از بيانات رهبري درباره کنوانسيونها ما بررسي لايحه CFT را دو ماه متوقف کرديم به کميسيون هم گفتيم که کاري نکنيد تا تکليف مشخص شود. منتها بعد از آن دستگاههاي مختلف مستمرا نامهنگاري کردند. نمونه آن وزارتخانههاي اقتصاد و خارجه و بانک مرکزي است مبني بر اينکه ما در آستانه تحريم مضاعف هستيم.» او ادامه داد: «اين نظرات به مقام معظم رهبري منعکس شد با اين مضمون که با توجه به صحبتهاي شما تدبير چيست؟ ايشان عنوان کردند بياناتشان مربوط به کنوانسيونها به صورت عام و نه مشخصا اين کنوانسيون است. لذا مخالفتي با بررسي در مجلس نداشته و سير قانوني بايد طي شود. اين آخرين دستور رهبري معظم است.» پيام معنادار روحاني «اگر ميگوييد FATF باشد يا نباشد، يک نفر نميآيد بگويد اگر باشد ۲۰ درصد ارزانتر کارها انجام ميشود و اگر نباشد ۲۰ درصد گرانتر. آن کسي که شعار ميدهد بيايد هزينهاش را پرداخت کند. نميشود که يک نفر در کشور شعار دهد و آثار شعارش را براي مردم ترجمه نکند.» اين را حسن روحاني در پاسخ به هياهوي مخالفان لوايح چهارگانه معروف به FATF مطرح ميکند. البته اين تنها واکنش روحاني به مخالفتهاي اخير نيست بلکه او در آخرين پستش در استوري اينستاگرام با انتشار عکسي از آتش زدن برجام در صحن علني مجلس نوشت: «عدهاي شعار ميدهند و هزينهها را از جيب مردم ميپردازند.»