سایه سیاست‌های جنجالی پسر بر سالگرد پادشاهی پدر

ايسنا/ متن پيش رو در ايسنا منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست عربستان سعودي تاکنون دوره‌اي متفاوت‌تر و جنجالي‌تر از دوره ملک سلمان بن عبدالعزيز که تغييرات زيادي را در اين کشور ايجاد کرده، نداشته است. ملک سلمان سياست‌هايي را در پيش گرفته که بر روابط بين‌المللي و منطقه‌اي اين کشور تاثير زيادي داشته است. شبکه الجزيره در گزارشي به مناسبت چهارمين سالروز بيعت با ملک سلمان، پادشاه سعودي اعلام کرد: عربستاني‌ها اين روزها چهارمين سالروز بيعت با ملک سلمان را که ۲۳ ژانويه ۲۰۱۵ به جاي ملک عبدالله بن عبدالعزيز به تخت پادشاهي تکيه زد، گرامي مي‌دارند. ملک سلمان قبل از آن بيش از دو سال و نيم وليعهد و وزير دفاع و براي بيش از ۵۰ سال نيز امير منطقه رياض بود. مهم‌ترين تغييراتي که ملک سلمان ايجاد کرد مقدمه‌چيني براي انتقال قدرت از نسل فرزندان ملک عبدالعزيز، مؤسس عربستان به نوادگانش بود. وي محمد بن نايف را وليعهد و پسر خودش محمد بن سلمان را جانشين وليعهد کرد اما اين مساله دو سال بيشتر دوام نياورد و در اين دو سال شاهزاده محمد بن سلمان براي گرفتن اختيارات از پسر عمويش تقلاي زيادي کرد تا اينکه پادشاه عربستان سعودي دستور خلع بن نايف از وليعهدي و تمامي پست‌هايش از جمله وزارت کشور را صادر کرد و پسرش را به سمت وليعهدي و وزارت دفاع گماشت. تغييرات داخلي در سطح داخلي محمد بن سلمان چشم‌انداز ۲۰۳۰ را به عنوان طرحي فراگير کليد زد که عربستان سعودي را وارد مرحله پسانفت مي‌کند. اين طرح در برگيرنده برنامه‌هاي توسعه‌طلبانه مهمي است که براساس آن تغييرات اجتماعي و اقتصادي گسترده‌اي در اين کشور ايجاد شده است. عربستان سعودي در راستاي عملي شدن چشم‌انداز ۲۰۳۰ سياست‌ها و پروژه‌هاي متعددي را اجرا کرده است که از جمله آن افزايش ماليات و تحميل ماليات‌هاي اضافي بر کارگراني است که از کشورهاي ديگر به عربستان سعودي مي‌آيند تا بتواند تعداد آن‌ها را به حداقل رسانده و فرصت شغلي را براي کارگران بومي اين کشور فراهم کند. پروژه نيوم به عنوان «شهر روياها»ي عربستان نيز يکي ديگر از طرح‌هاي محمد بن سلمان محسوب مي‌شود که عربستان سعودي از طريق آن قصد دارد منطقه شمال غرب اين کشور را به پايتخت تجاري - اقتصادي جهاني برپايه هوش مصنوعي تبديل کند. عربستان سعودي همچنين کلنک افتتاح مجتمع تفريحي القديه را زده که هدف آن تاسيس بزرگترين شهرک تفريحي، فرهنگي و ورزشي در سطح جهان است. مساحت اين مجتمع سه برابر "والت ديزني ورلد" است. عربستان سعودي همچنين پروژه درياي سرخ را اعلام کرد که يک پروژه گردشگري جهاني است و هدف آن ايجاد مراکز تروريستي در بيش از ۵۰ جزيره اين کشور است. تغييراتي که در دوره ملک سلمان و پسرش در عربستان سعودي رخ داده شامل زنان نيز هست. براي اولين‌بار در تاريخ عربستان سعودي به زنان اجازه رانندگي و مشارکت در انتخابات داده شد. اين اقدام گام مهمي در کاهش محدوديت‌ها عليه زنان عربستان سعودي است. عربستان سعودي که يکي از محافظه‌کارترين و بسته‌ترين کشورها در جهان اسلام به شمار مي‌آيد به خانواده‌هاي عربستاني اجازه حضور در ورزشگاه‌ها و کنسرت‌ها و سينماها را داد. همچنين اختيارات هيئت امر به معروف و نهي از منکر را که به منزله "پليس ديني" اين کشور است، کاهش داد. پرونده حقوقي در خصوص پرونده حقوقي مقامات عربستان سعودي نزديک به ۴۹ شخصيت برجسته از جمله شاهزادگان و وزراي سابق و کنوني و تجار را به اتهام فساد بازداشت کردند. علاوه بر شاهزادگان و وزرا مقامات عربستان سعودي همچنين از سپتامبر ۲۰۱۷ صدها تن از مبلغان، اقتصاددانان، نويسندگان و فعالان حقوقي زن و مرد را بازداشت کرده‌اند سرنوشت اين افراد مشخص نشده و به صورت علني نيز متهم نشده‌اند. در سطح خارجي عربستان سعودي مارس ۲۰۱۵ براي حمايت از دولت مستعفي يمن وارد جنگي عليه نيروهاي انصارالله در اين کشور شد. اين جنگ قربانيان زيادي داشته و يمن را با بزرگترين بحران انساني در جهان روبه‌رو کرده است. براي همين عربستان سعودي به شدت تحت فشارهاي بين‌المللي براي پايان دادن به اين جنگ است. اين جنگ از نظر داخلي نيز بر عربستان سعودي تاثير زيادي داشته است. عربستان سعودي در مرزهاي جنوبي خود با يمن تلفات مالي و جاني زيادي به خاطر اين جنگ داشته است. انصارالله همواره پايگاه‌هاي ارتش عربستان سعودي در مرزها را هدف قرار مي‌دهد و درگيري‌هاي مرزي موجب تخريب ۱۰ روستا و انتقال بيش از ۷۰۰۰ تن از مناطق مرزي و بسته شدن بيش از ۵۰۰ مدرسه شده است. روزنامه واشنگتن پست پيش‌تر تلفات انساني عربستان سعودي در مناطق جنوبي را حدود ۲۵۰۰ سرباز و ۶۰ افسر برآورد کرده بود. اين روزنامه همچنين نوشت که ۶۵۰ دستگاه تانک عربستان در مناطق نجران، جازان و عسير منهدم شده‌اند. بحران‌هاي ديپلماتيک در چهار سال دوره پادشاهي ملک سلمان و وليعهدش، عربستان سعودي وارد بحران‌هاي منطقه‌اي و بين‌المللي شد که در سال‌هاي قبل از آن شاهد اين بحران‌ها نبود. رياض مارس ۲۰۱۵ سفير خود در سوئد را به خاطر انتقادات وزير خارجه اين کشور از وضعيت حقوق بشر عربستان سعودي فرا خواند. عربستان همچنين به همراه امارات متحده عربي، بحرين و مصر وارد بحران ديپلماتيکي با قطر شده است. اين چهار کشور قطر را به حمايت از تروريسم متهم و ژوئن ۲۰۱۷ روابط‌شان را با اين کشور قطع کردند. نوامبر ۲۰۱۷ عربستان سعودي سفير خود در برلين را به خاطر انتقاد وزير خارجه آلمان از سياست رياض در قبال لبنان و يمن فراخواند. در همان ماه سعد حريري نخست وزير مکلف لبنان به شکلي غيرمنتظره استعفاي خود از رياض اعلام کرد و براي دو هفته در شرايطي مبهم در رياض ماند. بعد از اينکه ميشل عون، رئيس جمهوري لبنان اعلام کرد که سعد حريري در رياض تحت بازداشت است مقامات لبناني کمپين ديپلماتيکي را براي بازگشت وي به راه انداختند. رياض بازداشت حريري را تکذيب کرد و به دنبال اين اتفاق روابط ميان دو طرف دچار تنش شد. نخست وزير لبنان به محض بازگشت به بيروت از استعفاي خود صرفنظر کرد و از اتفاقاتي که برايش در رياض افتاده بود پرده برنداشت. از جمله مهم‌ترين بحران‌هاي ديپلماتيک عربستان سعودي تنش در روابط اين کشور با کانادا بود که از اوت آغاز شد. سفارت کانادا از وضعيت حقوق بشر در عربستان سعودي و بازداشت فعالان در اين کشور انتقاد کرده بود. عربستان سعودي اين انتقادات را مداخله در امور داخلي خود دانست. اما آخرين و بزرگترين بحراني که عربستان سعودي با آن مواجه شد قتل جمال خاشقجي روزنامه‌نگار منتقد عربستان سعودي در کنسولگري اين کشور در استانبول بود. عربستان سعودي بعد از چند هفته انکار اين قتل و تلاش براي مخفي کردن واقعيت به دست داشتن در اين جنايت اذعان کرد. عربستان اعلام کرد که جمال خاشقجي در پي مشاجره با افرادي که در کنسولگري با او ملاقات کرده بودند به قتل رسيده است اما جامعه جهاني اين داستان را باور نکرد و سازمان سيا نيز اعلام کرد که محمد بن سلمان دستور اين قتل را داده است. به رغم اذعان عربستان به اين جنايت اما رياض با پيامدهاي اين بحران و بحران‌هاي ديگري به ويژه در سطح بين‌المللي روبه‌رو است و اين در حالي است که مقامات رياض پول‌هاي هنگفتي خرج کرده و تلاش زيادي مي‌کنند تا چهره اين کشور و اصلاحات جديد آن را در سطح منطقه‌اي و بين المللي خوب جلوه دهند. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد