سرمقاله سیاست روز/ عقبگردها و پیشرویهای معکوس
سياست روز/ « عقبگردها و پيشرويهاي معکوس » عنوان سرمقاله روزنامه سياست روز به قلم قاسم غفوري است که ميتوانيد آن را در ادامه بخوانيد: دستگاه ديپلماسي جمهوري اسلامي ايران با محوريت محمدجواد ظريف در طول دولت يازدهم و دوازدهم همواره تلاش داشته تا ابعاد جديدي از روابط ميان جمهوري اسلامي و ساير کشورها و نهادهاي بينالمللي را برقرار سازد. رويکردي که البته بازتابهاي داخلي بسياري نيز داشته به گونهاي که حتي مجلس شوراي اسلامي و بسياري از دستگاهها و نهادهاي اجرايي، قضايي و مقننه را نيز در برگرفته است. يکي از مباحث مطرح در اولويت دستگاه ديپلماسي در سالهاي اخير را تعامل با غرب تشکيل ميدهد که از يک سو شامل احيا و توسعه روابط با اروپا بوده و از سوي ديگر آنچه گرفتن بهانه از آمريکا ميناميدند را شامل شده است. براين اساس نيز بخش اصلي فعاليت دستگاه ديپلماسي در قالب برجام تعريف شده و به نوعي ساير ابعاد سياست خارجي نيز براساس برجام تدوين و اجرا شده است به گونهاي که روابط با برخي کشورها و دوري از برخي از آنان در اين چارچوب رقم خورده است. برخي ناظران سياسي نيز در نقد عملکردهاي دستگاه ديپلماسي بر اين عقيدهاند که چشمداشت به کدخدا (آمريکا) و اروپا موجب کاهش توجه ايران به نقاطي همچون آمريکاي لاتين و آفريقا شده است در حالي که دشمنان و رقباي ايران در اين سالها با رويکرد گسترده بر اين مناطق، تا حدودي توانستهاند منافع ايران را تهديد کنند. در آنچه در عملکردهاي سياست خارجي کشور مشاهده ميشود يک نکته قابل توجه وجود دارد و آن عقبگردها و پيشرويهايي است که جاي تامل دارد. نخست آنکه در حوزه عقبگردها ميتوان به ميزان انتظارات و نوع رفتارها در قبال تعهدات طرف مقابل در برجام اشاره کرد. براساس گفتههاي تيم هستهاي و دولتمردان تا زمان امضاي برجام محور و هدف اصلي برجام تثبيت دستاوردها و حقوق هستهاي ايران، پايان دادن به اتهامات واهي عليه ايران، لغو کامل تحريمها از جمله تحريمهاي ضدايراني آمريکا بوده است. در همين حال تاکيد شده بود که مذاکرات در قالب ايجاد نگاه جديد جهاني از جمله از سوي غرب تشکيل ميداد که بعد از مدتي گفته شد هدف برجام برداشتن بخشي از تحريمها و برخي گشايشهاي اقتصادي بوده است. در ادامه، اين واژگان نيز کنار گذاشته شد و عنوان شد آشکارسازي بدعهدي آمريکا محور برجام بوده است، در ادامه نيز گفته شد ايجاد يک کانال مالي آن هم براي همکاري شرکتهاي کوچک اروپايي با ايران محور برجام بوده است. اما اين پايان راه نبود و اين روزها شنيده ميشود که عدم حضور موگريني مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا در نشست ضدايراني لهستان ميتواند کارکرد مهم برجام و همان پايندي غرب به برجام باشد. مروري بر اين رفتارها و مواضع اين مساله را ميان افکار عمومي ايجاد ميکند که در باب برجام و تعهدات طرفهاي مقابل در قبال تعهدات ايران، گام به گام عقب گرد صورت گرفته و از آن اصول و چارچوبهاي کلان به حداقلي همچون عدم حضور موگريني در نشست لهستان تقليل يافته است. دوم آنکه در باب پيش رويها اما روندي متفاوت مشاهده ميشود. هنوز برجام به اجرايي شدن نرسيده بود و طرف مقابل هيچ تعهد را اجرايي نکرده بود که اعلام شد دولت تمام تعهدات برجامي را اجرايي و حتي از آن فراتر رفته که جمعآوري سانتريفيوژها، بتونريزي در راکتور هستهاي اراک، خارج ساختن اورانيوم ۲۰ درصد غني سازي شده از کشور و... را ميتوان در اين چارچوب مشاهده کرد. در همين حال تعهدات غرب در حالي صورت نگرفته که مساله اجرايي ساختن اف.اي.تي.اف، پالرمو و سي.اف.تي، مطرح ميشود در حالي که ادعا شده در صورت عدم تصويب اين کنوانسيونهاي بينالمللي کانال مالي اروپا ايجاد نخواهد شد. در اين ميان منابع خبري اعلام کردهاند که برخي از وزرا به رهبر انقلاب نامه نوشته خواستار مساعدت ايشان براي تصويب سي.اف.تي و اف.اي.تي.اف شدهاند. البته در باب اين اقدام وزرا يک سوال اساسي مطرح است و آن اينکه رهبري در زمان امضاي برجام شروط ۹ گانهاي را براي برجام عنوان کردهاند اما هرگز از سوي دستگاه ديپلماسي، مجلس و شوراي نظارت بر برجام چنان که بايد پيگيري نشد در حالي که شواهد نشان ميدهد اگر آن ۹ شرط را رعايت کرده بودند وضعيت برجام به اين مرحله نرسيده بود و حقوق ايران محقق ميشد. اين سوال مطرح است که چرا مسئولان اجراي اجرام از اجراي آن ۹ شرط خودداري کردند و هنوز پاسخي به عقبگرد برجامي خود ندادهاند؟ در جمعبندي نهايي از آنچه ذکر شد ميتوان گفت که رفتارهاي صورت گرفته در قبال برجام و واکنشها در برابر غرب نشان ميدهد که دستگاههاي مربوطه از جمله دستگاه ديپلماسي عقبگردها و پيشرويهاي بعضا جابهجايي داشتهاند که نتيجه آن از يکسو تامين نشدن منافع ملي و از سوي ديگر تشديد توهم غرب براي باج خواهي شده چنانکه غرب اکنون تسلط بر کل ساختار اقتصادي ايران در قالب اف.اي.تي.اف، سي.اف.تي و نيز حذف توان موشکي و جايگاه منطقه اي ايران را مطرح کرده است؛ حال آنکه سياست درست عقبگرد در پايبندي به برجام و پيشروي در مسير ايستادگي در برابر تهديدات و فشارهاي غرب است. رفتاري که بارها دستاوردهايش در تحقق منابع ملي را ميتوان مشاهده کرد که دستاوردهاي دفاعمقدس و خودکفايي در امور دفاعي نمودي از آن است.