لینک کوتاه در کلیبرد کپی شد!http://akhr.ir/5079735
۱۳.۴K
۱۰
دنياي اقتصاد/ متن پيش رو در دنياي اقتصاد منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
ميزان صادرات نفتخام ايران به رمز و راز بزرگي بدل شده است و برآوردهاي مختلف از ميزان صادرات نفت ايران ادامه دارد. از سويي برخي منابع ميزان صادرات را در ماههاي اخير کمتر از يک ميليون بشکه در روز برآورد ميکنند و برخي حتي از رسيدن آن به کف ۴۰ ساله در پاييز خبر ميدهند، از سوي ديگر منابع ديگري از رسيدن ميزان صادرات به حدود ۳۸/ ۱ ميليون بشکه در روز خبر دادهاند و سطح فروش نفت ايران را بيشتر از انتظارات ميدانند.
در اين ميان وزير نفت کشور بارها از اعلام آمار و ارقامي درخصوص صادرات نفت کشور امتناع کرده و اعلام هرگونه آماري در اين زمينه را سيگنالي به آمريکا براي افزايش فشارها بر ايران ميداند، با اين حال او تلويحا از دور زدن تحريمها براي فروش نفت خبر ميدهد و تلاش آمريکا براي توقف درآمدهاي نفتي را بياثر ميداند. اما نبود آمار دقيق درخصوص ميزان صادرات نفت موجب شده که در داخل کشور نيز گمانههاي بسياري درخصوص اينکه ايران در دور زدن تحريمها موفق عمل ميکند يا خير شکل بگيرد، پرسشي که کمتر نشانهاي براي پاسخ به آن وجود دارد. در اين ميان اظهارات اخير نخستوزير اسرائيل درخصوص اينکه نيروي دريايي اين کشور جلوي دور زدن تحريمها توسط نفتکشهاي ايراني را خواهد گرفت، احتمال دور زدن تحريمها توسط ايران و نارضايتي آمريکا و متحدانش از اين موضوع را بيشتر کرده است.
کمترين برآوردها از صادرات نفت ايران
ترامپ در ماه مه(ارديبهشت) اعلام کرد که آمريکا از برجام خارج شده و تحريمها عليه صادرات نفت ايران ظرف ۶ماه بازخواهد گشت. دولتمردان آمريکا در بازه ۶ ماه تا شروع تحريمها بارها اعلام کردند که هدف «صفر کردن» صادرات نفت ايران را دنبال ميکنند از اين رو برخلاف دور قبلي تحريمها در دوران رياست جمهوري باراک اوباما هيچگونه معافيتي به مشتريان نفت ايران نخواهند داد. اين تهديدها موجب شد که روند کاهشي صادرات نفت ايران خيلي سريع آغاز شود و برخي مشتريان نفت کشور ماهها پيش از شروع تحريمها خريد نفت از ايران را قطع کنند يا کاهش دهند. در عين حال کشورهاي آسيايي که در دور قبلي تحريمها نيز معافيت از تحريم خريد نفت ايران را کسب کرده بودند، مذاکراتي را براي کسب مجدد اين معافيتها با دولت ترامپ انجام ميدادند. در نهايت همزمان با شروع تحريمها در ماه نوامبر، آمريکا ۸ کشور چين، هند، ژاپن، کرهجنوبي، تايوان، ترکيه، يونان و ايتاليا را از تحريم خريد نفت ايران معاف کرد. با اين حال اين معافيتها با ابهامات بسياري مواجه بود و برخلاف تحريمهاي سال ۲۰۱۲ سازو کار مشخصي نداشت. بنابراين از سرگيري صادرات نفت از ايران توسط کشورهاي معاف شده با تاخير آغاز شد و حتي برخي از اين کشورها از جمله دو کشور اروپايي يونان و ايتاليا هيچگاه به جمع خريداران نفت ايران نپيوستند.
آنطور که ميس بر اساس آمار به دست آمده از رديابي نفتکشها گزارش ميدهد در يک ماه پيش از شروع تحريمها ميزان صادرات نفتخام و ميعانات گازي ايران نسبت به پيش از خروج ترامپ از برجام بيش از يک ميليون بشکه در روز کاهش يافته و به ۴/ ۱ ميليون بشکه در روز رسيده بود. ميس ميزان صادرات نفت کشور در ماه نوامبر يعني همزمان با شروع تحريمها را کمتر از ۸۰۰ هزار بشکه و کمترين سطح طي ۴۰ سال اخير برآورد کرده است. در اين ماه چين، هند و اسپانيا تنها خريداران نفت ايران بودهاند. ميزان صادرات در ماه بعد از آن قدري افزايش يافته و به بيش از ۸۰۰ هزار بشکه در روز رسيده است اما تنها سه کشور چين، هند و ترکيه خريدار نفت ايران باقي ماندهاند. در ژانويه کرهجنوبي به خريداران نفت ايران اضافه شده و بعد از ۴ ماه خريد نفت از ايران را از سرگرفت، با اين حال ميس ميزان صادرات نفت در اين ماه را حدود ۹۰۰ هزار بشکه در روز برآورد ميکند.غالب منابع اطلاعاتي بر اين باورند که در ماه فوريه ميزان صادرات نفت ايران افزايش قابل توجهي يافته است. در اين ماه چين، هند، ترکيه، کرهجنوبي و ژاپن خريدار نفت ايران بودهاند و ميس اعلام ميکند که با از سرگيري واردات ژاپن از ايران بعد از سه ماه توقف، ميزان صادرات نفت ايران در فوريه مجددا به کمي بيشتر از يک ميليون بشکه در روز رسيده است.
ميزان صادرات بيشتر از انتظارات است؟
آماري که از سوي ميس منتشر شده با قدري اختلاف از سوي برخي ديگر از منابع اطلاعاتي تاييد ميشود. با اين حال منابع اطلاعاتي ديگري نيز هستند که ميزان صادرات نفت ايران را بيشتر از ارقام منتشر شده از سوي ميس ميدانند. نشريه تخصصي «آرگوس» که يکي ديگر از منابع اطلاعاتي معتبر در بازار نفت است، ميزان صادرات نفت ايران در ماه ژانويه را حدود ۳/ ۱ ميليون بشکه در روز ميداند که اين رقم در نيمه اول ماه فوريه با رشد ۶ درصدي به يک ميليون و ۳۸۰ هزار بشکه رسيده است.
تانکر ترکرز، ديگر موسسهاي که مسير تردد نفتکشها را با دهها ماهواره رصد ميکند، ميزان صادرات نفت ايران در ژانويه را تا حدود ۳/ ۱ ميليون بشکه در روز برآورد کرده و بر اين باور است که اين ميزان صادرات در ماه فوريه نيز حفظ شده است. تانکر ترکرز موسسهاي است که ميزان صادرات نفت ايران در اکتبر يعني يک ماه پيش از شروع تحريمها را ۲/ ۲ ميليون بشکه در روز برآورد کرد. غالب موسسات ميزان صادرات نفت ايران در اکتبر را حدود ۴/ ۱ ميليون بشکه در روز برآورد کردهاند.موسسات بينالمللي اعلام ميکنند که ايران با روشهاي مختلفي از جمله خاموش کردن سيستم سيگنال رديابي نفتکشها، تعويض محموله کشتيها در نيمه راه و تغيير مداوم نام و پرچم نفتکشها، ميزان و مقاصد صادراتي نفت خود را از چشم بسياري از شرکتهاي رديابي نفتکشها پنهان ميکند. علاوه بر اين گفته ميشود ايران با استفاده از ذخيره کردن نفت در نفتکشهاي خود ميتواند موسسات ردگيري را سردرگم کند. چراکه معمولا نفتي که براي يک ماه در نفتکش ذخيره شود، در آمارهاي نفت ذخيره شده جاي ميگيرد. اما منابع ميگويند ايران درست در آخرين روز ماه، برخي از اين نفتکشها را راهي بازار کرده و هدف از اين کار، به اشتباه انداختن شرکتهاي رديابي نفتکشها است تا محموله آنها را به جاي نفت صادراتي، در آمارهاي نفت ذخيره شده در همان ماه قرار دهند.
مواضع رسمي در ايران
از پيش از شروع تحريمها مقامات صنعت نفت از اعلام هرگونه آمار درخصوص صادرات نفت امتناع کردهاند، اما دور زدن تحريمهاي خريد نفت از ايران را نيز رد نکردهاند. مقامات ايراني بعضا از وجود «بازار سايه» براي نفت ايران در دوران تحريم خبر دادهاند. آنطور که امير حسين زمانينيا، معاون وزير نفت در امور بينالملل و بازرگاني گفته است، مشتريان معاف از تحريم ايران، از سقف خريدي که آمريکا تعيين کرده تخطي نميکنند. به گفته او، «فشار و نفوذ مالي آمريکا به حدي است که کشورهايي معاف شده از تحريم خريد نفت ايران حاضر نيستند يک بشکه بيشتر از ايران نفت خريداري کنند.» با وجود اين، زمانينيا گفته با وجود فشارها، «مشتريان بالقوه» نفت ايران به دليل «رقابتي بودن بازار و حرص و طمع براي سودآوري بيشتر» رو به افزايش هستند.وزير نفت کشور نيز دور زدن تحريمها را تاييد کرده است. بيژن زنگنه اخيرا با تاکيد بر اينکه آمريکا صنعت نفت ايران را در نوک پيکان حملات قرار داده، گفته است: آنها ميخواهند ما نفت نفروشيم و پول آن را هم جابهجا نکنيم، اما به لطف الهي نتوانستند و در اين کار موفقيتي کسب نکردند. وزير نفت آمار و اظهاراتي که درخصوص صادرات نفت ايران توسط مقامات آمريکايي اعلام ميشود را «به نوعي آبروداري» ميداند، با اين حال فشارهاي بيسابقه تحريمها را انکار نميکند. زنگنه با بيان اينکه از سال ۶۲ وزير بودم و مسووليتهايي بهعهده داشتم، گفته است: ما آن روزها را هم ديديم، اما هيچ وقت فشار دشمن همانند امروز نبود، هرچند آنها توفيقي کسب نکردند و نخواهند کرد.
زنگنه اما در بخش ديگري از اظهارات خود به برخي که در داخل با استناد به آمار منابع خارجي وزارت نفت را به ناتواني در فروش نفت متهم ميکنند، پاسخ داده است. وزير نفت گفته است: «من نميتوانم عدد و رقمي اعلام کنم، کارها را در شرايط سخت پيش ميبريم، اما نقشهها و برنامههاي مقابله با تحريمها را افشا نخواهيم کرد. متاسفانه برخي نميدانند و فشارهايي ميآورند که بعضي مسائل و موارد را به اصطلاح لو دهيم، اما ما برنامههاي مقابله با تحريم را افشا نميکنيم تا آسيبي به ملت ايران وارد نشود.» منتقدان دولت آمار و ارقامي که توسط منابع خارجي از ميزان صادرات نفت اعلام ميشوند، ملاک قرار داده و بر اين باورند که مجموعه وزارت نفت در دور زدن تحريمها ناتوان است. همين موضوع بهانهاي شده که در ماههاي اخير پاي وزير نفت بارها به مجلس کشيده شود.
ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد