ناگفتههایی از محل زندگی، دلایل و تاریخ دقیق مرگ ملاعمر
آرمان امروز/ متن پيش رو در آرمان منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست ذبيحالله مجاهد گفت: ملاعمر در سال ۲۰۱۳ از دنيا رفت اما به دليل وضعيت جهادي حاکم مجبور بوديم خبر مرگ ايشان را دو سال پنهان کنيم. به گزارش آرمان به نقل از ايلنا،«او رهبر ابدي امارت اسلامي افغانستان بود!». اين همان عبارتي است که اکثر شبهنظاميان طالبان و حتي بسياري از شخصيتهاي رده بالاي آن نه تنها در گفتوشنودهاي خصوصيشان بلکه در مصاحبهها و متوني که با نامهاي مختلف منتشر کردهاند، بارها بر آن تاکيد کردند که دلالت بر جايگاه و شخصيت «ملا عمر» اولين رهبر طالبان دارد. او از زمان جهاد عليه شوروي در معادلات ميداني افغانستان حضور داشت و در نهايت به عنوان رهبر طالبان (امارت اسلامي افغانستان؛ عنوان انتخاب شده از سوي اين جريان در زمان سيطره بر کل خاک افغانستان) انتخاب شد. در سالهاي حيات او (به خصوص از سال ۲۰۰۱ و پس از ورود نظاميان ايالات متحده به خاک افغانستان) بارها از سوي آمريکا مبالغ و جوايز چشمگيري براي کسب اخبار يا مخفيگاه او پيشنهاد شد اما اتفاق خاصي در اين خصوص رخ نداد. در ميان سالهاي ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۵ بارها اخبار ضد و نقيض مبني بر هدف قرار دادن اولين رهبر طالبان در سطح رسانهها منتشر شد اما اختلافنظرها و اصالت اين اخبار، تحليلها را با مشکل روبهرو کرد. اين در حالي است که دو روز قبل شاهد انتشار برخي اخبار در مورد زندگي پنهان ملاعمر در نزديکي يک پايگاه آمريکايي بوديم که منشاء آن کتابي است که خانم «بت دَم» خبرنگار هلندي به رشته تحرير درآورده است. در اين کتاب که با عنوان «در جستوجوي دشمن» به چاپ رسيده است از اسرار رهبر اسبق طالبان پردهبرداري شده است. نويسنده قبلاً و پس از به روي کار آمدن حامد کرزي در افغانستان کتاب ديگري با نام «يک مرد، يک موتورسيکلت» را به چاپ رسانده که ابعاد سياسي و امنيتي افغانستان پس از تجاوز نظاميان آمريکا به خاک اين کشور را با کدهاي بسيار مهم از طالبان با قلم خود ثبت کرده است. اينکه چرا در اين برهه از زمان (در سايه نزديک شدن آمريکا به طالبان براي مذاکرات صلح) و پس از گذشت ۶ سال از مرگ اولين رهبر طالبان اطلاعاتي حيرتانگيز و بِکر در عرصه رسانه منتشر ميشود، پرسشي است که شايد به زودي به آن پاسخ داده شود اما ابعاد مرگ ملاعمر، نحوه و محل زندگي او موضوعي است که هم اکنون ذهن بسياري از مخاطبان، پژوهشگران و نخبگان سياسي – امنيتي را به خود مشغول کرده است. «ايلنا» براي روشن شدن اين دلايل و علل ايجاد وقفه مهندسي شده از سوي طالبان در مورد اعلام خبر مرگ ملا عمر به گفتوگوي اختصاصي با «ذبيحالله مجاهد» سخنگوي طالبان پرداخته است و در ادامه دو تصوير از محل زندگي اولين رهبر طالبان را منتشر ميکند. متن اين گفتوشنود به اين شرح است: در دو روز گذشته و پس از انتشار خبر مربوط به زندگي ملاعمر در کنار پايگاه آمريکايي بسياري از تحليلگران و حتي مقامات داخلي و خارجي افغانستان اين موضوع را رد کردند. آنها معتقدند که رهبر پيشين طالبان در پاکستان فوت شده است. اين موضوع تا چه اندازه صحت دارد؟ ذبيحالله مجاهد: واقعيت اين است که ملاعمر تمام عمر خود را در خاک افغانستان زندگي کرد و هيچ سفري به پاکستان يا کشور ديگر انجام نداد. همين موضوع باعث شد در زماني که به بيماري مبتلا شد نتواند براي درمان از خاک افغانستان خارج شود و يکي از عمده دلايل مرگ ايشان همين موضوع است. از اين منظر تمام گزارشهايي که در مورد وفات او در خاک افغانستان منتشر شده، مورد تاييد است. گزارشهايي که طي چند سال اخير در مورد مرگ ملاعمر در شهر کراچي پاکستان منتشر شده تا چه حد صحت دارد؟ ذبيحالله مجاهد: اين گزارشها مبناي سندي ندارد و خارج از اعتبار است. بايد توجه داشته باشيد که ما عليه ايالات متحده و نيروهاي خارجي جهاد کرديم و از سال ۲۰۰۱ تاکنون اين روند ادامه دارد. طبيعي است که توپخانه رسانهاي آمريکا منشاء انتشار اين اخبار بوده و هستند. ما شک نداريم که رسانههاي آنها به دليل رويارويي طالبها با اشغالگران، مرگ ملاعمر را به نفع خودشان مهندسي کردند و همين موضوع امروز از سوي حکومت افغانستان در حال پيگيري و اجرا است. هر دو جناح در حال ترور شخصيت ملاعمر و طالبان هستند اما آنها هيچ دليل يا سندي مبني بر حضور يا مرگ ملاعمر در پاکستان يا هر کشور ديگر ارائه نميدهند. ما تمام اين روند را مانور رسانهاي و پروپاگانداي دشمن ميدانيم. سوال امارت اسلامي از مدعيان و منتقدان اين است که در زمان جهاد طالبها عليه اشغالگران، آنهايي که امروز در کابل بر سر قدرت هستند، دقيقاً کجا بودند؟ آنها بايد پاسخ دهند زماني که ما در جهاد به سر ميبرديم، مشغول چه کاري بودند؟ سوال ديگر ما اين است که اگر حکومت کابل و آمريکاييها اسنادي مبني بر حضور يا مرگ ملاعمر در هر کشوري در دست دارند، چرا با گذشت شش سال از مرگ ايشان آنها را منتشر نميکنند!؟ بسياري از متون و گزارشهايي که از نحوه، مکان و تاريخ مرگ ملاعمر در داخل و خارج از افغانستان منتشر شده با يکديگر تناقض دارد. به عنوان مثال بسياري از تحليلگران و حتي مقامات امنيتي اعلام کردهاند که ملاعمر در يک بيمارستان واقع در شهر کراچي پاکستان فوت شده و حتي سالهاي ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۵ را زمان مرگ وي اعلام ميکنند؟ دليل اين تناقضها چيست؟ ذبيحالله مجاهد: دليل آن را پيشتر ذکر کردم که ستون فقرات آن را رسانه و درهمآميختگي آن با عنصر امنيت و سياست تشکيل ميدهد. واقعيت اين است که ملاعمر از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۳ در دو نقطه از ولايت زابل زندگي ميکرد. او هفت سال و پنج ماه آخر عمر خود را در خانهاي در نزديکي پايگاه نظاميان آمريکا واقع در شهر سيوري از توابع ولايت زابل زندگي ميکردند. همانطور که شما هم اشاره کرديد، تاريخهاي متفاوت و متناقضي در مورد مرگ ملاعمر منتشر شده اما تاريخ دقيق مرگ ايشان، عصر روز چهارشنبه مورخ ۲۴ آوريل ۲۰۱۳ (۴ ارديبهست ۱۳۹۲) است. در اظهارات خود به بيماري ملاعمر اشاره کرديد. در اين خصوص بيشتر توضيح دهيد! ذبيحالله مجاهد: ملاعمر به بيماري زردي سياه (هپاتيت ب) مبتلا شده بود و در اواخر عمر هم بيماري سِل (Tuberculosis/اختصاراً TB ناميده ميشود) به سراغ ايشان آمد و تجميع اين دو بيماري موجب مرگ اولين رهبر طالبان شد. چرا با وجود اين دو بيماري، تحت درمان قرار نگرفت؟ ذبيحالله مجاهد: شما در حال صحبت کردن در مورد اولين رهبر طالبان هستيد، نه يک شخص عادي يا رهبر يک جريان رده پائينتر! طبيعي است که تدابير شديد براي حفاظت از او در دستور کار بود. از اين منظر ملاحظات امنيتي باعث شد تا او به هيچ پزشکي مراجعه نکند و حتي براي سپري کردن دوره درمان خود به هيچ کشوري سفر نکند. لذا اين مولفههاي امنيتي باعث تشديد وخامت حال ملاعمر و نهايتاً مرگ ايشان شد. من بارها در اظهارات و حتي اخباري که از سوي رسانهها منتشر شده، مشاهده کردم که محل مرگ ملاعمر را کراچي پاکستان يا يکي از بيمارستانهاي اين کشور اعلام کردهاند اما در همينجا بايد بگويم که اين اطلاعات نادرست است و آنها را رد ميکنم. به عنوان سوال آخر، اگر نگاهي گذرا به تحليلها و حتي اظهارنظرهاي موجود در مورد مرگ ملاعمر بياندازيم به وضوح و در چند مرحله ميبينيم که از زمان مرگ تا اعلام رسمي خبر آن، دو سال وقفه به وجود آمده است. دليل اين تاخير دوساله چيست؟ آيا طالبان اين موضوع را مهندسي کرده بود؟ ذبيحالله مجاهد: به نکته خوبي اشاره کرديد. همانگونه که گفتم، مرگ ملاعمر در سال ۲۰۱۳ اتفاق افتاد اما اعلام رسمي خبر وفات ايشان دو سال بعد يعني در سال ۲۰۱۵ رخ داد. طالبان در آن موقع (سال ۲۰۱۳) در حال جنگيدن با اشغالگران و وابستگان داخلي آن به سر ميبرد؛ به عبارتي ديگر در آن زمان «وضعيت جهادي» اعلام شده بود. طبيعي است که اين وضعيت ايجاب ميکرد که خبر مرگ ملاعمر پنهان بماند؛ چراکه مجاهدين در حال جنگ با دشمن بودند و چند قدم تا پيروزي در نقاط مختلف باقي مانده بود. لذا وقفه دو ساله در مورد اعلام مرگ اولين رهبر امارت اسلامي به صورت هدفمند اجراء شد.