فارن افرز: آیا حامیان مادورو او را تنها خواهند گذاشت؟
ايران/ متن پيش رو در ايران منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست ايوان بريسکو-فارن افرز| حاميان نيکولاس مادورو، رئيس جمهوري ونزوئلا، بر اين باورند که حداقل در يک مورد درباره مادورو اشتباه نکردهاند و آن استقامت او براي نگه داشتن طناب قدرت در دستاني است که از شدت فشار سفيد شدهاند.
اولين اصل از چاويزمو، جنبشي که بنيانگذار آن رئيس جمهوري پيشين ونزوئلا، هوگو چاوز بود، اين است که چاويستاها تا ابد درگير مبارزه با امپرياليسم ايالات متحده و خدمتگزاران آن در اليگارشي ونزوئلايي خواهند بود. لولو خورخوره ظاهراً در روز 23 ژانويه واقعي از آب درآمد: رهبر مخالفان، خوان گوآيدو، خود را رئيس جمهوري موقت خواند و امريکا، کانادا و بسياري از کشورهاي امريکاي لاتين شتابان او را تأييد کردند. يکي از وفاداران مادورو ميگويد: «مسأله بنيادي در انقلاب ما حفظ استقلال است. هيچ فردي تسليم دولت يا ضربالاجلهاي ايالات متحده را نميپذيرد.» اوايل ماه جاري، من به همراه همکارانم از گروه بينالمللي بحران به کاراکاس سفر کرديم و با مقامات بلند پايه فعلي و پيشين بخشهاي اجرايي، مجمع ملي مؤسسان حامي مادورو، حزب حاکم اتحاد سوسياليست و دولتهاي منطقهاي، صحبت کرديم. طرفهاي گفتوگو پافشاري ميکردند، عملکرد گوآيدو در اعلام خود بهعنوان رئيس جمهوري موقت، به رسميت شناخته شدن وي توسط دولتهاي ديگر و به کاربستن تحريمهاي جديد وحشت آفرين عليه دولت مادورو، باعث ايجاد انشقاق در ائتلاف حزب حاکم نشده است، بلکه بر عکس، اين اقدامات بخشهاي بشدت رقابتي جنبش چاويستا را که گاهي بسيار نااميدکننده عمل ميکردند، به يک بلوک يکدست مقاوم تبديل کرده است.
در تمام مدت گفتوگوهاي طولاني ما، اين مقامات تند و گزنده از ايالات متحده و گوآيدو انتقاد کردند اما همچنين باور داشتند (برخي صادقانه و برخي غيرصادقانه) که بايد اشتباهاتي که طي دو دهه در قدرت بودن مرتکب شدهاند ، جبران کنند. آنها با اين سؤال دست و پنجه نرم ميکردند که آيا بايد با مخالفان از در مصالحه درآيند؟ و اگر چنين است، چگونه؟ برخي حتي پيشنهاد دادند که رهبر چاويستا تغيير کند، اگرچه هيچ کدام مطمئن نبودند که چگونه بايد اين کار صورت گيرد.
فرصت براي مذاکره وجود دارد، هر چند که اين فرصتها شکننده هستند و موضع سرسختانه واشنگتن در قبال مادورو و سوسياليسم در سراسر قاره امريکا، ميتواند اين فرصتها را نابود کند.
نه خوب نه بد
هيچ کدام از اعضاي ارشد چاويستا، به رغم عصبانيت شديدشان از ايالات متحده، شدت بحران اقتصادي در ونزوئلا را کمرنگ جلوه ندادند. مادورو مشکلات کشور از جمله تورم بالا، مهاجرت گسترده و کمبودها را ناشي از تحريمهاي مالي امريکا که در آگوست 2017 عليه اين کشور اعلام شد، ميداند. اما مقامات ونزوئلا با او مخالفند. دولت اکنون بهصورت ماهانه به شهروندان بستههاي يارانهاي حاوي پاستا، برنج و آرد و مقداري تن ماهي ميدهد. براساس گزارش اينديپندنت، اين بستهها به بيش از 7 ميليون خانوار يا حدود 90 درصد از جمعيت اين کشور تعلق ميگيرد که بر اساس تخمينهاي يک منبع دولتي رقمي حدود 400 ميليون دلار در ماه هزينه آنها ميشود. اما ذخيره غذاي کشور به مرز هشدار رسيده است. اواخر ماه ژانويه، ايالات متحده شرکت نفتي دولتي ونزوئلا را که تا آن زمان تنها و بزرگترين منبع دلار دولت مادورو بود، تحريم کرد. ايالات متحده اميدوار بود با لغو خريد نفت ونزوئلا بتواند رژيم را مستأصل کند و بخشهاي مختلف دولت را متقاعد سازد دست از حمايت مادورو بردارند و راه را براي گوآيدو و انتخابات آزاد باز کنند.
بهجاي آن، مقامات ونزوئلايي بسرعت به فکر منابع ديگري براي کسب درآمد افتادند: براي مثال، انتقال طلا به ترکيه، يا فروش نفت به طرفهاي سوم از طريق تسهيلگران روس. يکي از مقامات گفت: «به دنبال راههايي هستيم که با اين مشکل کنار بياييم.» اکنون مباحث اصلي دولت پيدا کردن راههاي عملي براي ابقا است.
آيا جايي براي آشتي هست؟
نخستين اصل جنبش، مقاومت در برابر امپرياليسم امريکا و بورژواهاي ونزوئلايي است، اما اين جنبش به همان اندازه متعهد است که با سختيها، نابرابريها و طرد سياسي مبارزه کند.
گنجاندن اين شعارها در مبارزات انتخاباتي بود که باعث شد چاويزمو عادلانه برنده انتخابات شود و 15 سال در قدرت بماند و اکنون نيز همين رويکرد است که باعث شده اين جنبش حمايت حداقل 20 درصدي رأي دهندگان را داشته باشد.
اگر ماندن در قدرت به بهاي ناديده گرفتن اين اهداف شود، آيا چاويستا موقتاً با انتقال قدرت سياسي موافقت خواهد کرد؟ يا ماندن در قدرت به هر قيمت و رنجي ميارزد؟ بسياري از چاويستاها مشتاق اعطاي امتيازاتي براي آرام کردن مخالفان و ايالات متحده هستند. آنها آمادهاند تا در شوراي ملي انتخابات تعادل سياسي برقرار کنند، قدرت قانوني را به مجمع ملي که توسط مخالفان هدايت ميشود، بازگردانند و براي انتخابات بعدي از ناظران بينالمللي دعوت کنند.
ما با مشاور ارشد چاويستا که معروف است عملگراست و اغلب از او بهعنوان رهبر نسل بعدي جنبش ياد ميشود، صحبت کرديم. او با اشاره به مصاحبه اخير مادورو گفت، مادورو امکان برگزاري يک انتخابات زودهنگام - که خواسته مخالفان است- را رد نکرده است که به اين معني است که رژيم حاضر به مذاکره است.
يکي از اعضاي مجمع مؤسسان طرفدار دولت که يک چاويستاي وفادار به مادورو اما منتقد است نيز پيشنهاد ايجاد دولت نظامي موقت را داده تا راه براي برگزاري انتخابات نهايي بدون حضور مادورو باز شود. اين پيشنهاد که توسط اين مقام مطرح شد اما مورد تأييد قرار نگرفت از اين قرار بود که ژنرالها براي يک يا دو سال قدرت را در اختيار بگيرند و با مخالفان و مجامع بينالمللي مذاکره کنند، آن وقت شرايط را براي روي کار آمدن رهبران غيرنظامي مهيا سازند.
برخي از مقامات نيز مخالفان را مسبب شکست خودشان معرفي ميکنند، حتي عملگراترين عضو چاويستا هم خواهان آزاد شدن زندانيان سياسي ونزوئلا که براساس تخمينها 996 نفر هستند، نيست. آنها در مقابل اصلاحات سياسي و قضايي بسيار دفاعي برخورد ميکنند. اخيراً يک روزنامه نگار اسپانيايي از مادورو پرسيده بود که چرا مجمع مؤسسان را در سال 2017 تأسيس کرده و مجمع ملي را که توسط مخالفان کنترل ميشد را لغو کرده است. اين روزنامه نگار با لحني طعنهآميز از مادورو پرسيد آيا او قصد دارد براي مقابله با بحرانها «مجلس سومي» تأسيس کند؟ مادورو گفت: «جواب نميدهم. اين سؤال شما کنايهآميز است. سؤال ديگري بپرسيد....ونزوئلا دلايل قوي براي تأسيس يک نهاد قانونگذاري داشته است. متوجه نميشويد؟ تنها چيزي که ما از شما ميخواهيم، احترام است.»
ترجمه عاطفه رضوان نيا