صبح نو/
متن پيش رو در صبح نو منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
دولت ترامپ ميخواست صادرات نفت ايران را تا ماه نوامبر (آبانماه سال جاري) به صفر برساند. گفته بود هيچ استثنايي درباره واردات نفت ايران درنظر گرفته نميشود و کشورهايي که ميزان واردات نفت خود را از ايران به صفر نرسانند، مجازات خواهند شد؛ اما او خود ميدانست اين سياست نفتي در قبال ايران محکوم به شکست است. حال گزارشها حاکي از آن است که صادرات نفت ايران بهبود يافته و به سطح پيش از تحريمها نزديک شده است.
«پلاتس» گزارش داد، آمارهاي دريافتي از منابع کشتيراني و رهيابي موقت نفتکشها نشان داد که صادرات نفت ايران که به علت تحريمها با مشقت انجام ميشد، بهبود يافته و به سطح پيش از تحريمها نزديک شده است. اين بهبود ناشي از تقاضاي پايدار از سوي چين و کره جنوبي بوده است.
محمولههاي نفت خام و ميعانات گازي از ايران در ماه مارس 12درصد رشد کرده است و به 1.70ميليون بشکه در روز رسيده است که بالاترين ميزان از ماه اکتبر به شمار ميرود؛ زيرا خريداران اصلي تلاش ميکنند تا حجمهاي بيشتري از نفت ايران را پيش از پايان يافتن معافيتها در اوايل ماه مي، خريداري کنند.
بسياري اعتقاد دارند که بزرگترين مشتريان نفت ايران احتمالاً معافيت دريافت خواهند کرد
بر اساس آمارهاي رهيابي سيفلو پلاتس، صادرات در ماه نوامبر به 1.08ميليون بشکه در روز کاهش يافت؛ يک کاهش روزانه 1.34ميليون بشکهاي از ماه مي که آمريکا از توافق هستهاي خارج شد، اما از ماه نوامبر اين رقم در بازار 60درصد افزايش يافت.
منابع آگاه خاطرنشان کردند اين افزايش در صادرات بهرغم کاهش شديد توليد نفت ايران رخ داده است، زيرا ايران از بشکههاي ذخيره شده خود استفاده کرده است.
آمارهاي اورسا که استارتاپي تحليلي جغرافيايي است که ذخاير نفت را با استفاده از آمارهاي ماهوارهاي رهيابي ميکند، نشان ميدهد ذخاير نفت خام ايران از ابتداي ماه ژانويه تقريباً 25درصد کاهش يافته که بيشترين کاهش به جزيره خارک، پايانه اصلي صادرات نفت ايران با کاهش 30درصدي در ماه مارس اختصاص يافته است.
جفري کرگ، يک تحليلگر انرژي در اورسا گفت: «اين نشان ميدهد توليد نفت ايران بيش از ميزان صادرات کاهش يافته و از بشکههاي ذخيرهشده براي جبران هرگونه کمبود استفاده شده است.» او ميافزايد: «با توجه به اينکه آمريکا ضمانت کرده به برخي از بزرگترين مشتريان ايران، معافيت بدهد، به نظر ميرسد، صادرات بهتر از آنچه پيشبيني ميشد، باشد.» بر اساس بررسي اخير پلاتس در مورد اوپک، ايران در ماه مارس روزانه 2.69ميليون بشکه نفت خام توليد کرده که نسبت به ماه نوامبر روزانه 280هزار بشکه کاهش يافته است.
دونالد ترامپ در مورد سياست خارجي و قيمت نفت دچار مشکل شده است و خودش اين را ميداند. او از يک طرف با هدف تشديد تحريمها عليه صنعت نفت ايران ميخواهد صادرات نفت ايران را به صفر برساند؛ از سويي ديگر نگران افزايش قيمت نفت با صفر کردن ناگهاني صادرات ايران است. اين شرايط به مشتريان آمريکا و بخشهاي توليد و حملونقل اين کشور آسيب ميرساند و شانس او را در انتخابات رياستجمهوري آينده آمريکا نيز کاهش ميدهد.
آمريکا در نوامبر به هشت کشور براي خريد مقدار محدودي از نفت ايران معافيت داد که شامل چين، ژاپن و هند هم ميشوند. مدت اعتبار اين معافيتها 6ماه بود و حالا آمريکا بايد در مورد ادامه يا لغو آنها تصميمگيري کند. اگر کاخ سفيد حداقل بخشي از اين معافيتها را تمديد نکند، قيمت نفت در آستانه فصل تابستان و افزايش مسافرتها بالا ميرود و سياست خارجي آمريکا را در برابر ونزوئلا و چين مختل ميکند.
بلومبرگ با تحليلي در اين باره پيشبيني کرده است : «از نظر سياسي ترامپ با سعي در صفر کردن صادرات ايران در ماه مه چيزي به دست نميآورد. از نظر حاميانش او به قول خود براي بيرون رفتن از معاهده اتمي باراک اوباما عمل کرده است. تحريمهاي شديدتر عليه ايران رأي بيشتري در 2020برايش نميآورد. تهران هم تمايلي به درگيري ديپلماتيک در اين موقعيت زماني ندارد. دولت و مردم ايران ميدانند در 2020 انتخابات برگزار ميشود و احتمال دارد تا کمتر از دو سال ديگر با رييسجمهوري جديدي مواجه باشند.»
نگراني ترامپ در مورد قيمت نفت درست است. عرضه جهاني نفت کم شده و قيمت بالا ميرود. وست تگزاس اينترمديت، شاخص نفت آمريکا حالا بيش از 60دلار در هر بشکه فروخته ميشود که بالاترين قيمت در سال جاري است و نفت برنت به حدود 70دلار رسيده است .
توليد اوپک با کاهش 400هزار بشکه در روز نفت عربستان از ابتداي 2019 و کاهش توليد در ونزوئلا به پايينترين حد طي چهار سال گذشته رسيده است. توليد منابع قزاقستان هم 120هزار بشکه در روز کم شده، توليد نفت در روسيه کند شده است. علاوه بر مشکلات ذکر شده تهديدات جديدي هم در راه است و ناآراميهاي شمال آفريقا را هم بايد به آن اضافه کرد که آينده اين صنعت را مبهم ترهم ميکند. ليبي در آستانه يک جنگ داخلي تمام عيار قرار دارد و ناآراميهاي سياسي الجزاير را هم آشفته کرده است که در اين ميان کودتا در تونس را هم شاهد هستيم.
حال قطع کامل صادرات نفت ايران ناگهان 1.5ميليون بشکه نفت در روز را از بازار خارج ميکند. تنها عربستان ظرفيت مازاد کافي براي جبران اين نفت را دارد که آن هم هشدار داده اين کار را نميکند .
ترامپ اين تضمين را داده بود که با تحريم نفتي ايران نفت بالاي 100دلار نخواهد رفت و حالا اگر با توجه به روند بازار نفت جهاني معافيتهاي نفتي ايران نيز تمديد نشود روند صعودي قيمت نفت دو چندان ميشود که اين موضوع موقعيتي جهاني آمريکا را به خطر مياندازد و ديگر نميتواند نظر ديگر کشورها را در همراهي با سياستهايش جلب سازد. چرا که همين امروز هم بهاي تحريمهاي نفتي آمريکا را پالايشگاهاي اروپايي پرداخت ميکنند. «رويترز» در گزارشي اعلام کرد: «اطلاعات موجود و اخباري که بازرگانان در اختيار اين خبرگزاري گذاشتهاند، نشان ميدهد که اروپاييها با وجود نفت گرانقيمت روسيه، در تلاش براي جايگزين کردن منابع نفتي که آمريکاييها آنها را تحريم کردهاند، با مشکلاتي مواجه شدهاند. با در نظر گرفتن پيامدهاي تحريمها، بسياري از اعضاي کشورهاي صادرکننده نفت (اوپک) صادرات نفت خام را در قالب بخشي از توافق با ديگر کشورها، متوقف کردهاند تا به اين وسيله قيمت نفت افزايش يابد.»
بنابراين بهرغم اصرار مداوم مقامات دولت آمريکا براي تحقق هدف صفر شدن صادرات ايران، شرايط حاکم بر بازار چنين اجازهاي به ترامپ نميدهد. گروه مشاوره ريسک اوراسيا عقيده دارد ترامپ معافيتها را براي پنج کشوري که طي اين 6ماه از آن استفاده کردهاند تمديد و معافيت سه کشور ديگر را لغو ميکند.
با کاهش توليد اوپک و تحريمهاي آمريکا عليه ايران و ونزوئلا روز گذشته (جمعه23 فروردينماه) هم بازارهاي جهاني شاهد روند افزايشي قيمت نفت بود. بر اساس اين گزارش، قيمت هر بشکه نفت برنت روز گذشته با 18سنت معادل 0.3درصد افزايش به 71دلار و يک سنت رسيد. قيمت نفت خام آمريکا 20سنت معادل 0.3درصد رشد داشت و به 63دلار و 78سنت رسيد.
مؤسسه «آر بي سي کپيتال مارکتس» در يادداشتي نوشت: «پيشبيني ما اين است که قيمت نفت برنت و نفت خام آمريکا در سال جاري ميلادي به ترتيب به 75 و 67دلار در هر بشکه خواهد رسيد... افزايش قيمتها تحت تأثير عوامل ژئوپلوتيک ميتواند قيمتها را در تابستان امسال تا بالاي 80دلار نيز برساند.»
بازار