داستان عصای عمر بشیر

ايسنا/ متن پيش رو در ايسنا منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست عصاي عمر البشير، رئيس جمهور مخلوع سودان را همچنان همراهي مي‌کرد و در محافل رسانه‌اي و ديدارهاي مردمي همراه او بود. البشير به نشانه تهديد به آن اشاره و به نشانه شادي با آن مي‌رقصيد. تا جايي که عصا به يک علامت متمايز کننده‌اي تبديل شد که او را از ديگر رهبران عرب جدا مي‌کرد. داستان اين عصا چيست که نزديک بود يک بحران داخل پارلمان سودان به بار آورد. به گزارش شبکه خبري الميادين، «عصا "رفيق گرمابه و گلستان" رئيس جمهور مخلوع سودان. اين چنين مي‌توان عصايي که در طول ۳۰ سال حکومت با البشير همراه بود را توصيف کرد. رفيقي که وي با آن مشهور شد و در تصاوير رسانه‌اي همراه او بود. معلوم نيست اين عصا در حبس خانگي البشير در کنار او است يا نه؟ اما قدر مسلم اين است که اين عصا نزديک بود در سال ۲۰۱۶ بحراني داخل پارلمان سودان به بار آورد. زماني که البشير آن را به مهدي ابراهيم، رئيس فراکسيون پارلماني حزب کنگره ملي (وابسته به البشير) هديه کرد و ناپديد شدن اين عصاي فاخر جنجال به پا کرد. روزنامه الجريده سودان آن زمان نوشت: ابراهيم عصايش را در پارلمان فراموش کرد و نگهبان آن را پيدا کرد اما او اين عصا را به دبيرخانه پارلمان تحويل نداد و بالاخره پس از بازجويي اين عصا را تحويل داد. عمر البشير در سخنراني خود در سال ۲۰۱۶ درباره عصاي خود گفت: "عصاي من عصاي موسي نيست. اين عصاي عمر البشير است". اظهاراتي که بيانگر اين است که آن وسيله‌اي براي تفاخر بود اما به نظر مي‌رسد، رئيس جمهوري مخلوع سودان به جاي يک عصا چندين عصا داشته است. در سال ۲۰۰۹ روزنامه الراي کويت نوشت: يک شهروند لبناني به نام عدنان نعمة به عصايي دست يافته بود که البشير در جريان تظاهرات مردمي عليه حکم دادگاه کيفري بين‌المللي عليه خود در دست داشت. نعمة اين عصا را از سفارت سودان در بيروت درخواست کرده و کاردار سودان هم آن را به وي تحويل داد اما داستان اين عصا چيست و چرا رئيس جمهوري مخلوع سودان را همراهي مي‌کرد. حيدر ابراهيم، جامعه شناس مي‌گويد: عصا در سودان دلالت‌هاي ديني، اجتماعي و مردمي دارد. او مي‌گويد: عصا با شيوه‌هاي تصوف مرتبط است. چرا که مشايخ و علماي اهل صوفيه در دوره‌هاي آموزشي عصا به همراه داشتند و کسي که در تلاوت قرآن مرتکب خطا مي‌شد را با عصا تنبيه مي‌کردند. روش‌هاي تصوف به صورت گسترده در سودان و به ويژه در حومه‌هاي آن رواج دارد. حيدر مي‌گويد: برخي از حکام و رهبران سودان در تاريخ معاصر به دست گرفتن عصا را ترويج دادند و از مشايخ تصوف مي‌خواستند آن را متبرک کنند. از سياستمداران سوداني که عصا در دست دارد صادق المهدي است که بين سال‌هاي ۱۹۶۶ و ۱۹۶۷ و سال‌هاي ۱۹۸۶ و ۱۹۸۹ به عنوان نخست وزير انتخاب شد و اکنون رياست حزب اپوزيسيون ملي "الامه" را بر عهده دارد. همچنين عصا گاهي در دست افسران ارتش سودان هم ديده مي‌شود که دلايل ديني ندارد و تنها به دليل وجاهت اجتماعي از آن استفاده مي‌کنند. اما جعفر النميري، رئيس جمهوري سابق سودان يک ارتباط برجسته‌اي با شيخ صوفي الخاتم در جنوب شرق سودان داشت و به صورت منظم با او ديدار و عصايي که در دست داشت در واقع بيانگر برکت اين شيخ بود. مردم سودان تا به امروز حکايت‌هاي مختلفي پيرامون عصايي که النميري را به شيخ الخاتم مربوط مي‌کرد، نقل مي‌کنند. آنها مي‌گويند: شيخ به النميري سفارش کرده که از اين عصا حفاظت کند و در صورتي که عصا از دست او بيفتد حکومت را از دست خواهد داد. اين حکايت ثابت نيست و شايد يکي از روايت‌هاي مردمي است. اما سوالي را درباره اينکه آيا البشير عصايش را در بازه زماني اخير انداخته يا نه؟ برمي‌انگيزد. در هر صورت حکايت عصا از النميري تا البشير متفاوت است. البشير به دلايل ديني مربوط به روش‌هاي تصوف عصا در دست نداشت. چرا که"جنبش اسلامي" که وي را به حکومت رساند مواضع عقيدتي مخالف با روش‌هاي تصوف دارد و مساله عصا بدعتي غير شرعي محسوب مي‌شود اما دليل واقعي جمع آوري عصا توسط البشير به روستاي "حوش بانقا" يکي از حومه‌هاي شهر شندي در شمال سودان برمي‌گردد، اين منطقه به نمايش اسب‌سواري مردمي که توسط مردان برگزار مي‌شود، مشهور است. در گذشته اين نمايش با شمشير انجام مي‌شد اما به دليل قوانيني که بعداً استفاده از شمشير را منع کرد، عصا جايگزين آن شد. از اين رو عصاي البشير دلايل ديني ندارد و تنها به فولکلور مردمي مرتبط مي‌شود. عصا در سودان با وجاهت اجتماعي و رسيدن به سن کهولت مرتبط است. هنگامي که مردان در سودان به پيري مي‌رسند استفاده از عصا در ميان آنها به پيروي از عرف‌ اجتماعي شايع مي‌شود و هدف تکيه به آن نيست. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد