آیا ترامپ به دنبال درگیری نظامی با ایران است؟
دنياي اقتصاد/ متن پيش رو در دنياي اقتصاد منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست اميرعلي ابوالفتح| اگر اظهارات دونالد ترامپ را بهعنوان رئيسجمهور آمريکا و تصميمگيرنده نهايي در اين کشور مبنا قرار دهيم، وي درباره ايران همواره بر اين موضوع تاکيد داشته که تهران بايد تحت فشار قرار بگيرد تا پاي ميز مذاکرهاي برگردد که دستور آن را ايالاتمتحده آمريکا تعيين ميکند؛ از جمله مسائل و دستورکارهاي مدنظر واشنگتن نيز در وهله نخست موضوع هستهاي و تجديدنظر در برجام، سپس مسائل دفاعي بهطور اخص مساله موشکي و در نهايت مباحث منطقهاي و نقشآفريني ايران در منطقه است. ترامپ بهدنبال جنگ با ايران نيست دولت ترامپ قدم به قدم درحال افزايش فشارها عليه ايران است با اين اميد که دولت جمهوري اسلامي در نهايت به خواست واشنگتن تن دردهد. البته اين بدان مفهوم نيست که تمام مشاوران ترامپ نيز همين ديدگاه را دارند؛ بهعنوان مثال جان بولتون براساس سوابقي که داشته همواره اميدوار بوده که فشارها و سختگيريهاي آمريکا عليه ايران در نهايت به تغيير رژيم و فروپاشي نظام سياسي مستقل در ايران منجر شود. افرادي مانند جان بولتون معتقد هستند که اصولا ايران نميتواند تغيير رفتار دهد و اگر هم تغيير رفتاري صورت بگيرد موقتي خواهد بود و نتيجه مطلوب از آن بهدست نميآيد. البته درحالحاضر هنوز ديدگاه ترامپ برتري دارد و ديدگاه حاميان تغيير رژيم در حاشيه قرار دارد. چراکه تغيير رژيم در ايران مخاطرات بسياري به همراه دارد و ممکن است هزينههاي بسيار سنگيني را بر آمريکا تحميل کند بنابراين ترامپ اصولا اين روند را مورد تاييد قرار نميدهد. اکنون اين پرسش مطرح است که چرا بهرغم هشدارهاي وزارت دفاع و جامعه اطلاعاتي آمريکا درباره تروريستي اعلام کردن سپاه، ترامپ درنهايت به توصيه مشاورانش همچون بولتون و پمپئو عمل کرده و سپاه را در ليست تروريستي قرار ميدهد؟ در اين خصوص ميتوان گفت که ترامپ دو پيشفرض دارد؛ نخست آنکه قرار نيست اين مجادله منجر به يک درگيري نظامي بين ايران و آمريکا شود. يعني بيانيه کاخ سفيد درمورد اين تصميم بيشتر بر موارد اقتصادي متمرکز بود و تلاش دارند با اين اقدام فشار اقتصادي را بر ايران افزايش دهند و الزاما بهدنبال مجوز برخورد و درگيري با جمهوري اسلامي نيستند. پيشفرض دوم آنها اين است که ايران ابتکارعمل را در برخورد نظامي با آمريکا اتخاذ نخواهد کرد؛ اگرچه ايران نيز بلافاصله اعلام کرد که سنتکام را تروريستي ميداند اما آمريکاييها نزد خود اين فرض را قطعي قلمداد ميکنند که ايران حمله نخست را انجام نخواهد داد و چون آمريکاييها هم نميخواهند برخورد نظامي انجام دهند از نظر ترامپ جنگ رخ نخواهد داد. با اين وجود يک اشتباه يا يک حادثه ميتواند منجر بهدرگيري در منطقه شود و آمريکا نيز به توان دفاعي ايران آگاه است و ميداند که براي آمريکا و متحدان آن در منطقه هرگونه درگيري پرهزينه خواهد بود. به همين دليل نيز آمريکا دائم بر اين موضوع تاکيد دارد که استراتژي نظاميشان تغيير نکرده و ايران را بهعنوان يک تهديد فوري تلقي نميکنند تا هم بتوانند تاحدودي به ايران بهصورت غيرمستقيم اطمينان دهند و هم نوعي آرامش را در توفان بهراه افتاده در منطقه ايجاد کنند.