پیشنهاد تبادل زندانیان روی میز امریکا
اعتماد/ متن پيش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه جمهوري اسلامي ايران که در سفري در نيويورک به سر ميبرد، در نشستي در انديشکده انجمن آسيايي نيويورک بر آمادگي ايران براي گفتوگو با کشورهاي منطقه و امريکا تاکيد کرد و بار ديگر برجام را به عنوان يک دستاورد بينالمللي براي چندجانبهگرايي، بهترين توافق ممکن و بدون جايگزين توصيف کرد. ظريف روز گذشته در نشست گراميداشت و ترويج روز بينالمللي چندجانبهگرايي و ديپلماسي براي صلح سخنراني کرد. ظريف در اين نشست خبر داد که ايران 6 ماه است پيشنهاد گفتوگو در مورد تبادل زندانيان ايراني را که به درخواست امريکا به اتهام دور زدن تحريمها در سراسر جهان بازداشت شدهاند و زندانيان ايراني در امريکا به اتهام دور زدن تحريمها با زندانيان امريکايي در ايران داده است. به گفته ظريف با وجود گذشت 6 ماه از اين پيشنهاد دولت ايالات متحده امريکا هيچ واکنشي به اين ابتکار ايران نشان نداده است. ظريف در جلسه علني انجمن آسيايي که به صورت زنده و مستقيم از رسانهها پخش ميشد، تاکيد کرد اين پيشنهاد براي مذاکره روي ميز است و او به عنوان ديپلمات ارشد ايراني هم اختيار مذاکره در اين موضوع دارد و هم به اندازه کافي در مذاکرات پيشين موفقيت خود را در چنين مذاکراتي اثبات کرده است. ظريف همچنين با تکرار پيشنهاد قبلياش مبني بر ايجاد يک انجمن گفتوگوي امنيتي منطقهاي در خليج فارس و غرب آسيا، تاکيد کرد که ايران آماده است تا با همه کشورهاي منطقه از جمله امارات متحده عربي و عربستان سعودي - در صورتي که آمادگي داشته باشند - پيمان عدم تجاوز نظامي امضا کند. ظريف در اولين برنامه سفري در نيويورک در جمع گروهي از کارشناسان انديشکده انجمن آسيايي از پيشنهاد ايران براي گفتوگو در مورد تبادل زندانيان با امريکا خبر داد و گفت: «من اين پيشنهاد را همين الان روي ميز ميگذارم؛ تمام ايرانياني که در امريکا در زندان هستند و تمامي ايرانياني که در سراسر دنيا در انتظار حکم استرداد به درخواست امريکا هستند، ما اعتقاد داريم اين اتهامات ساختگي است و امريکا هم معتقد است اتهامات عليه اتباعش در ايران ساختگي است. بياييد تبادل کنيم. من قبلا اين کار را کردهام، اختيارش را دارم و آماده مذاکره هستم. همين الان علني اين پيشنهاد را مطرح ميکنم. من يک بار اين مذاکره را کردهام و به توافق هم رسيدهام. باز هم ميتوانم.» وي تاکيد کرد که ايران پيشنهاد تبادل زندانيان را رسما در اختيار امريکا قرار داده است و هيچ پاسخي دريافت نکرده و گفت: «باور کنيد 6 ماه است که دولت امريکا را در جريان اين پيشنهاد قرار دادهايم و هيچ پاسخي ندادهاند.»محمدجواد ظريف در بدو ورودش به نيويورک به خبرنگار صدا و سيما گفت که هدفش از اين سفر صرفا «رسانهاي» است. برنامه محمدجواد ظريف در اولين روز سفرش به نيويورک به جز شرکت در جلسه انجمن آسيايي، حضور در سازمان ملل متحد و سخنراني در اولين جلسه گراميداشت و ترويج روز بينالمللي چندجانبهگرايي و ديپلماسي براي صلح بود. پيش از شرکت در اين جلسه، ظريف در جمع گروهي از کارشناسان و خبرنگاران در انديشکده انجمن آسيايي سخن گفت و به سوالات حاضران پاسخ داد. ظريف با اشاره به اينکه اولين بار سال 1992 در مقام معاون وزير امور خارجه جمهوري اسلامي ايران در اين انديشکده حاضر شده است، تاکيد کرد: «من با سازمان ملل متحد در طول 40 سال پيش کار ميکنم و تا جايي که ميدانم اين اولين بار است که يکي از اعضاي دائم شوراي امنيت از ديگر کشورهاي جهان ميخواهد که يک قطعنامه شوراي امنيت را نقض کنند و تهديد ميکند اگر آن را نقض نکنند، مجازات ميشوند.» ظريف تاکيد کرد: «ما ايدهآليست نيستيم، ميدانيم که بازي قدرت و توازن قدرت در جهان حاکم است، اما نميتوان فقط بر اين اساس بازي را اداره کرد، بايد قوانيني وجود داشته باشد.» توافق بهتري وجود ندارد ظريف ضمن اشاره به خروج امريکا از برجام تاکيد کرد: «ايالات متحده ميز مذاکره را ترک کرد، ميز سر جايش است، ما هم سر ميز هستيم و با ديگر طرفها مذاکره ميکنيم، امريکا هم ميتواند هر زمان اراده کند به ميز مذاکره بازگردد.» وي در مورد اهميت توافق چندجانبه برجام تاکيد کرد: «من اين توافق را مذاکره کردهام، ميدانم که نه ايران و نه ايالات متحده نميتوانند به توافق بهتري برسند. ما همه با هم تداخل منافع داشتيم، نه تنها رقابت ميان ايران و ايالات متحده، بلکه رقابت ميان امريکا و متحدانش، رقابت با چين و روسيه و رقابت با ديگر قدرتهايي که در مذاکرات حضور نداشتند. با وجود همه اين اختلافات مذاکره کرديم و به توافق رسيديم، نه يک توافق دو صفحهاي بلکه توافقي چند ده صفحهاي که تمام جزييات در آن پيشبيني شده است. من از اين توافق خوشم نميآيد و هر اندازه هم که رييسجمهور امريکا بخواهد در مورد جان کري، وزير خارجه پيشين بگويد، ميدانم که جان کري هم آن توافق را دوست نداشت. اما اين بهترين توافق ممکن بود. دونالد ترامپ ممکن است بگويد که توافق بهتري ميخواهد، اما نميتواند توافق بهتري به دست بياورد، ميتواند آرزو کند، اما نميتواند. توافقي بهتر از اين ممکن نيست. شايد مانند کاري که با نفتا کرد بخواهد اسم توافق را عوض کند و دوباره به اسم خود زير آن را امضا کند. ما مشکلي نداريم. به جاي JCPOA اسمش را ميگذاريم JCAP به نظر من اسم راحتتري هم هست، جيکپ، اگر دوست دارند اين کار را ميتوانيم بکنيم.» مردم ايران طرفدار برجام هستند وي با اشاره به ادعاي امريکاييها مبني بر همراهي با مردم ايران تاکيد کرد: «تحريمها اقتصاد ما را تحت تاثير قرار ميدهد، تحريمها شهروندان عادي را هدف قرار ميدهد. امريکاييها ادعا ميکنند که حرف مردم ايران را ميشنوند، مردم ايران برجام را ميخواهند، وقتي آن را امضا کرديم، تعداد زيادي از مردم در حمايت از آن به خيابان آمدند. اگر دولت امريکا راست ميگويد که خير مردم ايران را ميخواهد - که البته کسي اين حرف را باور نميکند - خواست مردم ايران برجام است.» وي همچنين در مورد تلاشهاي اروپا براي اجراي تعهدات برجامي ضمن اشاره به اينکه اروپاييها هنوز در اجراي تعهداتشان بسيار عقب هستند، تاکيد کرد: «حساب با کاربري ويژه يا آنگونه که الان ناميده ميشود – اينستکس - پيشزمينه لازم براي اجراي وعدههاي اروپا است، نه اجراي وعدهها. اين يک سيستم تهاتري است، نه تهاتر معمولي بلکه تهاتر پيشپرداختي، يعني کساني که از ايران خريد ميکنند به کساني که به ايران صادرات ميکنند، پول پرداخت ميکنند.» ظريف در مورد تصويب FATF تاکيد کرد: «ما چيزي براي پنهان کردن در تراکنشهاي ماليمان نداريم. بحث اصلي در ايران اين است که چرا ما زماني که از توافق بينالمللي قبلي منفعت نميبريم، چرا بايد وارد يک تعهد بينالمللي جديد شويم؟ حتي من هم که خودم طرفدار توافقهاي جهاني براي مبارزه با تروريسم و پولشويي هستم و اين سوال را دارم که وقتي از کنوانسيونهاي ديگر مانند NPT و برجام منفعت نميبريم، چرا بايد وارد تعهد جديدي در FATF شويم؟» وي با اشاره به بسته شدن حسابهاي هلال احمر ايران از سوي امريکا و منع انتقال پول براي سيلزدگان ايراني تاکيد کرد: «به من خبر دادند يک راننده تاکسي پاکستاني با 1000 دلار پول نقد به سفارت ما آمده بود. چرا بايد با پول نقد به سفارت بيايد؟ براي اينکه اجازه انتقال پول به ايران ندارد. امريکاييها ادعا ميکنند که ميخواهند جلوي پولشويي را بگيرند، اين کاري که ميکنند تبليغ و ترويج پولشويي است.» تيم ب دنبال فاجعه براي امريکا ظريف در سخنان خود در مورد احتمال درگيري نظامي ميان ايران و امريکا تاکيد کرد: «من ترديد دارم که دونالد ترامپ خواهان جنگ يا تنش تازه باشد. شعارهاي انتخاباتي او براي جلوگيري از درگيريهاي تازه براي امريکا بود. من تصور ميکنم که او قصد دارد به اين تعهد پايبند باشد. اما او تصور ميکند که با کارزار موسوم به فشار حداکثري ميتواند ما را به زانو بياندازد. ما 7 هزار سال تاريخ داريم، جنگيديم، مبارزه کردهايم، مورد حمله قرار گرفتهايم، شکست خوردهايم، پيروز شدهايم، اما معمولا در مقابل کسي تعظيم نميکنيم. ما تاريخ را بر اساس بازههاي 2 و 4 ساله اندازه نميگيريم، بر اساس بازههاي 1000 ساله اندازه ميگيريم. غرور ما فروشي نيست. حتي اگر من هم بخواهم کرنش کنم، مردم اجازه نميدهند. ترامپ تصور ميکند فشار و ايذا باعث ميشود که ما به ميز مذاکره بازگرديم تا به توافق بهتر رويايياش برسد. من نميدانم اين توافق رويايي چيست و چه چيزي در مغز او است، توافقي بهتر از برجام وجود ندارد. اگر تصور ميکند که ميتواند توافقي امضا کند که بر اساس آن ما غرورمان را بفروشيم، موفق نخواهد شد. اين يک توافق نيست، يک توطئه است که تيم ب (بولتون، بنزائد، بنسلمان و بيبي) از او ميخواهند اجرايي کنند تا امريکا را به فاجعهاي ديگر بکشانند. نقشه آنها اين است که ايران را به سمت اقداماتي سوق دهند.» امريکا براي عبور از تنگه هرمز بايد از سپاه اجازه بگيرد ظريف در مورد تهديد بستن تنگه هرمز از سوي ايران تاکيد کرد: «خليج فارس، رگ حياتي ما است، امريکاييها بايد بدانند اسم آنجا خليج مکزيک نيست، خليج فارس است. ما نميخواهيم رگ حياتيمان مسدود شود، اجازه هم نميدهيم اين اتفاق بيفتد. اما اگر جلوي ما براي استفاده از خليج فارس براي امنيت ملي ما گرفته شود، قطعا اجازه نميدهيم کسي ديگر هم از آن استفاده کند. ايالات متحده امريکا بايد بداند وقتي وارد تنگه هرمز ميشود، مجبور است با مدافعان امنيت تنگه هرمز حرف بزند و کسي که امنيت آنجا را بر عهده دارد سپاه پاسداران انقلاب اسلامي است.» آمادگي براي امضاي پيمان عدم تجاوز با عربستان و امارات ظريف در مورد روابط منطقهاي ايران نيز توضيح داد: «در منطقه پيشنهاد گفتوگوي امنيتي دادهايم. ما آماده امضاي پيمانهاي عدم تجاوز با همه کشورهاي منطقه از جمله عربستان سعودي و امارات متحده عربي هستيم. ما از اندازه کشورمان، از منابع طبيعيمان از مرزهايمان و از داشتههايمان راضي هستيم و هيچ چشمداشتي به ديگر کشورهاي منطقه نداريم. هر کشوري در منطقه که آماده باشد با ما پيمان عدم تجاوز امضا کند، ما هم آمادهايم که با او پيمان عدم تجاوز امضا کنيم.» وي در مورد رابطه با ديگر کشورها تاکيد کرد: «ما روابط بسيار خوبي با ترکيه داريم، با پاکستان روابط بسيار خوبي داريم، با جمهوري آذربايجان با روسيه و با عراق، هيچگاه رابطهمان با اين کشورها از اين بهتر نبوده است.» وي در مورد مساله افغانستان و مذاکرات اخير دولت امريکا با گروه طالبان هم گفت: «وضعيت رابطه ما با افغانستان بسيار خوب است، سياستهاي امريکا در اين کشور غلط است و کنار گذاشتن دولت و همه گروههاي ديگر و گفتوگوي اختصاصي طالبان سياست غلطي است. من اولين کسي هستم که ميگويم صلح و ثبات در افغانستان بدون طالبان ممکن نيست، اما نميشود با کنار گذاشتن همه فقط با طالبان صحبت کرد. ما خودمان هم با طالبان رابطه داريم، اما نميتوان دولت کابل را کنار زد و مستقيما با طالبان گفتوگو کرد، نميتوان آينده افغانستان را انحصارا به تصميم طالبان محول کرد. اصول ما اجازه نميدهد که در مذاکراتي در مورد افغانستان شرکت کنيم که دولت حضور ندارد. رابطه ما با دولت پيشين امريکا بهتر بود، اما وقتي در مورد منطقه صحبت ميشد و بقيه کشورهاي منطقه حضور نداشتند، حاضر نبوديم در مورد مسائل بدون حضور همتاهاي منطقهاي صحبت کنيم صحبت کنيم. اين ما يا امريکا نيستيم که راسا در مورد منطقه تصميم ميگيريم، منطقه است که به صورت جمعي بايد در مورد منطقه تصميمگيري کند.»وي ضمن اشاره به زمينههاي همکاري ميان ايران و امريکا در زمينه امنيت منطقه غرب آسيا گفت: «اگر دولت ايالات متحده امريکا فکر ميکند که متحد عراق است و امنيت و ثبات در عراق ميخواهد، دقيقا همان چيزي است که ما ميخواهيم. اگر دولت امريکا ثبات و امنيت در افغانستان ميخواهد، همان خواسته ماست. اگر امنيت و آزادي حمل و نقل در تنگه هرمز و خليج فارس ميخواهد، ما هم همان را ميخواهيم. کساني که وسواس عليه ايران را ادامه ميدهند، افرادي هستند که اين چيزها را نميخواهند، ميخواهند امريکا را وارد يک فاجعه تازه کنند.» پيام دبيرکل سازمان ملل متحد آنتونيو گوترش، دبيرکل سازمان ملل متحد در آستانه بزرگداشت اولين روز جهاني چندجانبهگرايي و ديپلماسي براي صلح در جمع خبرنگاران تاکيد کرد: «تقويت چندجانبهگرايي به معناي تقويت تعهد به اهداف توسعه پايدار و ايجاد جهاني امنتر و عادلانهتر براي نسلهاي بعد است.» دبيرکل سازمان ملل متحد در پيامش براي اين روز تاکيد کرد در طول 75 سال گذشته از زمان جنگ جهاني دوم راهکارهاي چندجانبهگرايي زندگيهاي بسياري را نجات داده، رشد اقتصادي و اجتماعي به ارمغان آورده، حقوق بشر را گسترش داده و از همه مهمتر جهان را از فرو رفتن در جنگ جهاني سوم نجات داده است. آنتونيو گوترش تاکيد کرد روز جهاني چندجانبهگرايي و ديپلماسي در شرايطي برگزار شد که تلاشهاي چندجانبهگرايانه در زمينه منازعات جاري، تغييرات آب و هوايي، افزايش نابرابريها و ديگر تهديدها، تحت فشار قرار دارند. گوترش در پيام خود تاکيد کرده است: «ما در دوراني سرشار از پارادوکس زندگي ميکنيم؛ چالشهاي جهاني بيش از گذشته به هم پيوسته ميشوند اما واکنشهاي ما به آنها روز به روزي بيشتر از هم جدا ميشود. ما روز به روز شاهد کاهش اعتماد ميان دولتها، ساختارهاي سياسي و سازمانهاي بينالمللي هستيم و ميبينيم که استقبال از صداهاي عوامزده و مليگرا براي شيطانسازي و ايجاد شکاف بيشتر ميشود.» گوترش تاکيد کرد: «ما نيازمند شبکهاي هستيم که با ايجاد همکاريهاي نزديک ميان سازمانهاي بينالمللي و منطقه و بانکهاي توسعهاي، چندجانبهگرايي را گسترش دهد.»