ابرفساد؛ مروری بر ماجراهای بزرگترین پرونده‌ی فساد مالی در ایران

سازندگي/ متن پيش رو در سازندگي منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست پرونده‌ي فساد گسترده‌ي بانک سرمايه بزرگ‌ترين پرونده‌ي فساد مالي اين سال‌هاست که به جرئت مي‌توان از آن به عنوان ابرفساد مالي ياد کرد! پرونده‌اي به ميزان ۱۴ هزار ميليار تومان که در نوع خود عجيب است. پرونده‌اي که متهمان دانه‌درشت آن همه سرشناس‌اند مريم لطفي| پرونده‌ي فساد گسترده‌ي بانک سرمايه بزرگ‌ترين پرونده‌ي فساد مالي اين سال‌هاست که به جرئت مي‌توان از آن به عنوان ابرفساد مالي ياد کرد! پرونده‌اي به ميزان ۱۴ هزار ميليارد تومان همراه با ۴۰۰ متهم که در نوع خود عجيب است. پرونده‌اي که متهمان دانه‌درشت آن همه سرشناس‌اند. از وزير سابق دولت محمود احمدي‌نژاد گرفته تا داماد وزير فعلي تعاون، کار و رفاه اجتماعي و سرمايه‌گذار سريال پرآوازه‌ي «شهرزاد» و حتي عابربانک فوتبالي‌ها! پرونده‌اي که ماجراهايي عجيب و هزارتو دارد و رد هر آدم را که بگيري از هزار روزنه چرخ مي‌خورد و از هزار ماجرا رد مي‌شود و به ماجراي متهم‌هاي ديگر پرونده گره مي‌خورد و قصه‌اش يا تمام مي‌شود، يا تمام نشده و هنوز در جايي ناتمام مانده است. مانند حسين هدايتي و چند نفر ديگري که حکم‌شان صادر شده، اما رضوي و چند نفر ديگر هنوز در انتظار ادامه‌ي دادگاه‌شان به سرمي‌برند. حکايت قديم‌ترها ماجرا به سال ۷۴ برمي‌گردد که صندوق ذخيره‌ي فرهنگيان تشکيل شد؛ آن هم با هدف حمايت و کمک به تأمين مالي فرهنگيان. طبعا صندوق براي رسيدن به هدفش به تامين مالي نياز داشت، براي همين با پنج درصد از حقوق و مزاياي مستمر فرهنگيان و البته کمک دولت پر مي‌‎شد. گرچه بعد از چند سال قاعده تغيير کرد و از بدِ ماجرا صندوق دچار بحران مالي شد. حالا در نظر بگيريد که صندوق ذخيره فرهنگيان مالک نيمي از سهام بانک سرمايه هم بود و اتفاقا از منابع مالي اين بانک سوء‌استفاده کرد. چطور؟ مديرعامل و هيأت‌مديره وقت صندوق مجوز دادند و سپرده‌هاي صندوق ذخيره فرهنگيان که در بانک سرمايه بود، در اختيار برخي شرکت‌ها قرار گرفت. شرکت‌هايي که بعضي از آنها زنجيره‌اي بودند و بعدها معلوم شد مالک آنها يک نفر بوده است. ماجرا از شهريور ۹۵ رسانه‌اي شد؛ وقتي که يکي از اعضاي فراکسيون مبارزه با مفاسد اقتصادي مجلس، از فساد در اين صندوق خبر داد و چند روز بعد قوه قضائيه، مديرعامل صندوق را بازداشت کرد. همان موقع اعلام شد که ۲۲ نفر مبلغ هشت هزار و ۸۰۰ ميليارد تومان وام از منابع بانک سرمايه گرفته‌اند و از اين تعداد ۱۰ نفرشان از متهمان اصلي هستند. در واقع آنها چندين شرکت تشکيل داده بودند که توسط منسوبان مديريت مي‌شده و از اين طريق وام مي‌گرفتند؛ آن هم با کمترين و ضعيف‌ترين تضامين و فاکتورها به شکل چک و سفته. با اين روش هشت هزار و ۸۰۰ ميليارد تومان وام از بانک سرمايه دريافت شده که مشخص نيست نحوه بازگشت اين مبلغ چگونه است. اين موضوع منجر شده به اينکه مطالبات معوق بانک سرمايه به بيش از هشت هزار ميليارد تومان برسد اما نکته اصلي مجهول‌الوصول بودن وام‌هاي هشت هزار و ۸۰۰ ميليارد توماني بانک سرمايه است. القصه اينکه در نهايت اعلام شد بانک سرمايه با ۱۴ هزار ميليارد تومان از اموال فرهنگيان خيانت در امانت کرده است. از همان موقع اسم برخي از متمهمان اين پرونده بر سر زبان‌ها افتاد. کساني که اتفاقا آدم‌هاي سرشناسي بودند و حافظه‌ي جمعي هم خوب آنها را به ياد مي‌آورد. نه به شهرزاد! مهر ۹۵ براي اولين بار خبر بازداشت محمد امامي منتشر شد. امامي از سرمايه‌گذاران سينما و شبکه نمايش خانگي بود که اتفاقا همان روزها خيلي‌ها او را به عنوان تهيه‌کننده‌ي سريال شهرزاد مي‌شناختند و حالا ماجراي بانک سرمايه به سريال پرمخاطب شهرزاد هم گره خورده بود. چون امامي متهم به پولشويي و اختلاس از صندوق ذخيره‌ي فرهنگيان بود. در همين بحبوحه که خيلي‌ها منتظر ساخت سري دوم شهرزاد بودند، از سوي يکي از روزنامه‌نگاران قديمي کمپيني با عنوان «نه به شهرزاد» راه افتاد و بعضي از مردم هم به آن پيوستند. کمپيني که خواستار توقف توليد سري دوم اين مجموعه تا روشن شدن منابع مالي آن بود. اما شهرزاد با هزينه‌هاي نجومي ساخته شد و امامي هم توضيح روشني در اين باره نداد. اوايل بهمن سال ۹۵ محمدرضا محدث خراساني، قائم‌مقام مديرعامل اسبق صندوق ذخيره فرهنگيان مدعي شد محمد امامي سرمايه‌گذار مجموعه شهرزاد بيش از هزار ميليارد تومان از بانک سرمايه وام گرفته و نتوانسته مبلغ وام را به صندوق برگرداند. ۲۵ دي ۹۷ هم در اولين دادگاه رسيدگي به سه نفر از متهمان بانک سرمايه نماينده‌ي دادستان در رابطه با اتهامات تهيه‌کننده‌ي شهرزداد گفت: «آقاي امامي دو ملک را به بانک سرمايه ارائه داده‌اند که يک ملک با مبلغ ۲۰۵ ميليارد و ملک ديگر ۹۶ ميليارد بوده است که پس از کارشناسي قيمت ملکي که ۲۰۵ ميليارد بوده ۴۰ ميليارد و ملکي که ۹۶ ميليارد بوده حدود ۲۰ ميليارد تعيين شد». بر اساس صحبت‌هاي نماينده دادستان، محمد امامي بيش از ۳۰۰ ميليارد تومان به بانک سرمايه بدهکار بوده که با ملک‌‌هايي به ارزش ۶۰ ميليارد تومان سعي در تسويه بدهي خود داشته است. کاظمي؛‭ ‬۲۰‭ ‬سال‭ ‬حبس،‭ ‬۷۴‭ ‬ضربه‭ ‬شلاق پرويز کاظمي، وزير رفاه و تأمين اجتماعي دولت احمدي‌نژاد و مديريت صنعتي خوانده‌ي دانشگاه تهران يکي ديگر از متهمان پرآوازه‌ي پرونده‌ي فساد مالي بانک سرمايه است. همان کسي که احمدي‌نژاد در جلسه راي اعتماد مجلس در معرفي او گفته بود: «خدا کاظمي را به من معرفي کرده است». اما طولي نکشيد که در مهر ماه ۱۳۸۵ کاظمي از کابينه احمدي‌نژاد استعفا داد و علتش را هم اختيار نداشتن در انجام مسئوليت‌هاي قانوني اعلام کرد. حالا در پرونده‌ي فساد گسترده‌ي بانک سرمايه او به اخلال در نظام پولي و بانکي و مشارکت در ۴۱ فقره پرداخت تسهيلات غيرقانوني به ارزش ۲ ميليارد و ۴۴۸ ميليون تومان متهم است. دوم بهمن دادگاهي براي رسيدگي به اتهامات کاظمي تشکيل شد و او در بخشي از دفاعياتش به ماجراي خيانت در امانت اشاره کرد و گفت: «زماني که ما آمديم سيستم بانکي بانک سرمايه مشکلات عديده‌اي داشت و از نظر من نبايد اين موضوعات را رسانه‌اي کرد و تعداد برگ سهم با سرمايه همخواني نداشت، لذا تلاش‌هاي زيادي صورت گرفت و اين معضل حل شد. موضوع معوقات بانکي نيز وجود داشت. حدود ۳ هزار ميليارد تومان از معوقات با تلاش‌هاي انجام‌شده گرفته شده که صورت ريز آن در بازپرسي تحويل شد و بهاي اسمي سهم در بانک که صد تومان بود عملا حدود ۸۰ تومان معامله مي‌شد؛ لذا زماني که اين حالت وجود داشت، اصلاح ساختار مالي صورت گرفت و در واقع در بورس حضور پيدا کرد. اگر در آن‌زمان هرکس اراده مي‌کرد و سهم خود را مي‌فروخت، منفعت خيلي خوبي حاصل مي‌شد اما از اسفندماه سال ۹۲ سير نزولي شروع مي‌شود که نشان‌دهنده خودنمايي مشکلات است». ماجرا گذشت و اواخر اسفند حکم کاظمي صادر شد و آنطور که قاضي مسعودي‌مقام اعلام کرد، او به همراه علي بخشايش و محمدرضا توسلي، از ديگر متهمان اين پرونده به ۲۰ سال حبس، تحمل ۷۴ ضربه شلاق در انظار عمومي و محروميت از مشاغل دولتي به طور دائم محکوم شده است. هدايتي؛‭ ‬۲۰‭ ‬سال‭ ‬حبس‭ ‬و‭ ‬رد‭ ‬مال‭ ‬۵۰۰‭ ‬ميلياردي از متهمان اصلي و دانه‌درشت بانک سرمايه حسين هدايتي ۵۵ ساله است که ديگر همه او را به عنوان عابربانک پرسپوليسي‌ها در دهه‌هاي گذشته مي‌شناسند. کسي که خودش را در اولين جلسه‌ي دادگاه رسيدگي به اتهاماتش بچه‌مسلمان و بچه‌ي جنگ معرفي کرد. کسي که در ۴۰ سال گذشته کارگري کرده و برخلاف چيزي که مي‌گويند پول‌هايي که از بانک گرفته را صرف عيش‌ونوش‌ نکرده است. کسي که گفته منطقي است که از سال ۹۲ تاکنون ۶۰۰ ميليارد در فوتبال خرج کند، آن هم فقط براي اينکه مشهور شود؟ اما در دادگاه ۹ اسفند ۹۷ حرف از تباني ۵۸۶ ميليارد توماني آقاي عابربانک مطرح شد. البته از جلسات اول دادگاه اين پرونده اسم هدايتي در ميان بود آن هم به اين اتهام که به صورت غيرقانوني با بعضي از اعضاي هيئت مديره چندين شرکت تسهيلات کلان گرفته‌ بودند. نماينده‌ي دادستان در رابطه با اتهامات او گفت: «حسين هدايتي دولابي متولد ۱۳۴۳ فاقد سابقه کيفري و ديپلمه و در بازداشت به لحاظ عجز از توديع وثيقه است. او در پوشش هشت فقره شرکت ۵۸۶ ميليارد تومان را در قالب قرارداد مشارکت مدني از بانک سرمايه خارج مي‌کند و براي ارائه تسهيلات طي جلساتي با بانک سرمايه و توافقات حاصل شده، مجتبي کيان‌پيشه به عنوان ضامن برخي قراردادهاي تسهيلاتي را امضا کرده است و در انتساب شرکت‌هاي مذکور به حسين هدايتي ترديد وجود ندارد». ماجراي هدايتي از جاي ديگري هم جنجالي شد. از قتل حميد حاجيان که مدتي وکالت هدايتي را به عهده داشت اما هدايتي در يکي از جلسات دادگاه گفته بود که حاجيان ۵۰ ميليارد پول او را خورده و برده است! البته که ارتباطي ميان قتل حاجيان و هدايتي اثبات نشد. در ۷ سال گذشته چندين بار هدايتي به اتهام فساد مالي بازداشت شد. بازداشتي که البته بي‌نتيجه بوده و بعد از مدت کوتاهي يا آزاد شده يا معلوم شده که خبر بازداشت او از اساس کذب بوده است. القصه اينکه پرونده‌ي هدايتي مفتوح بود تا اينکه اول خرداد حکم نهايي دادگاه او صادر شد؛ ۲۰ سال حبس، محروميت دائم از به‌کارگيري خدمات دولتي و رد مال معادل ۴ هزار و ۸۸۹ ميليارد و ۳۹۵ ميليون ريال معادل ۴۸۸ ميليارد تومان به نفع بانک سرمايه، هم‌چنين۷۴ ضربه شلاق! آقاي‭ ‬رضوي؛‭ ‬چه‭ ‬کاره‌ايد؟‭!‬ بعد از محمد امامي نوبت سرمايه‌گذار پرآوازه‌ي سريال «شهرزاد» بود که پايش به پرونده‌ي فساد مالي بانک سرمايه باز شد. هادي رضوي، جواني که اتفاقا داماد محمد شريعتمداري، وزير تعاون، کار و رفاه اجتماعي است و از همان جلسه‌ي اول دادگاه با يک بغل سند و مدرک در دادگاه حاضر شد و در دفاعياتش حرف‌هايي زد که حاشيه‌هاي زيادي به پا کرد. او از همان اول پاي پدر همسرش را کشيد وسط و گفت که داماد شريعتمداري است، نه نتانياهو! حرفي که اتفاقا به مزاج دادگاه خوش نيامد و نماينده دادستان هم چند باري گفت که چه اهميتي دارد که او داماد کيست؟! قهرماني گفت او فقط يک متهم اقتصادي است، نه هيچ آدم مهم ديگري! جواني که به گفته‌ي نماينده‌ي دادستان ۱۰۷ ميليارد تومان صرف عيش و نوش خودروهاي لوکسش کرده است. گرچه رضوي بخش عمده‌ي اتهاماتش را گردن نگرفت، اما در دادگاهي که پريروز تشکيل شد، نماينده‌ي دادستان او را متهم کلان خواند! کسي که ۱۰۷ ميليارد تومان از بانک سرمايه تسهيلات دريافت کرده و ۱۰۴ ميليارد تومان نيز از بانک‌هاي دي، اقتصاد نوين، مسکن و تجارت دريافت کرده است. کسي که در همه‌ي کارها سرک کشيده و بنابر گزارش دادگاه اختلاف رقم‌هاي مالي او در همه جا مشهود است. از خريد ملک و خودروهاي لوکس گرفته تا ۵۰ کشوري که او به آنها رفت‌وآمد داشته؛ ترکيه، ايتاليا، آلمان، اتريش، امارات و اوکراين. سفرهايي که در بعضي از آنها منشي شرکتش هم همراه او بوده و البته به قول خودش در کنار منشي خانواده‌ي خودش هم بوده‌اند! البته پرونده‌ي رضوي در موضوعات ديگري هم ريشه دارد. در سرمايه‌گذاري فيلم و سريال و حتي واردات گوشت منجمد! تا جايي که حتي قهرماني، نماينده‌ي دادستان تهران هم در آخرين دادگاه او گفت: «تسهيلات شما سرمايه در گردش نبوده و سرمايه براي گردش بوده است! شما استوديو‌سازي مي‌کرديد، گوشت منجمد مي‌فروختيد، تهيه‌کنندگي مي‌کرديد، به ما بگوييد کار شما چيست؟» به هرحال پرونده‌ي رضوي، با اتهامات سنگيني که البته او زير بار آنها نمي‌رود، همچنان مفتوح است؛ تا پنجم خرداد که به عنوان نوبت بعدي دادگاه او اعلام شده است. يقيني؛‭ ‬هنوز‭ ‬متواري‭ ‬است‭!‬ پرونده‌ي فساد گسترده‌ي بانک سرمايه يکي از پرونده‌هاي عجيب و تودرتوست و پرونده‌ي هر کدام از متهمان، به ديگري گره خورده است. حالا حرف از اکبر يقيني، يکي ديگر از متهمان دانه‌درشت اين پرونده است. اواسط اسفند ۹۷ خبر رسيد که يقيني متواري شده است. قاضي مسعودي‌مقام در پايان جلسه دوم رسيدگي به پرونده حسين هدايتي و تعدادي ديگر از بدهکاران بانک سرمايه گفت: «علي‌اکبر يقيني از متهمان اين پرونده که با وثيقه آزاد بود، متواري شده و ضمن صدور دستور ضبط وثيقه ۵ ميلياردي دستور دستگيري و جلب متهم صادر شده است». او همچنين گفت: «آقاي يقيني متواري است، دستور ضبط وثيقه صادر شده است، وي از ناحيه برخي متهمين تهديد شده که در جلسه دادگاه حاضر نشود، اين فرد با عدم حضور حق دفاع را از خود سلب مي‌کند، در جلسات آتي اظهارات صوتي آقاي يقيني در رابطه با بخشي از متهمين که وي را تهديد کرده‌اند، ارائه خواهيم داد». نماينده دادستان هم گفت: «آقاي يقيني در جلسات قبلي حاضر نشدند و اعلام کردند که در بيمارستان هستند و دادستان تهران نيز اين مطلب را به درستي بيان کردند. سندي که آقاي يقيني به عنوان وثيقه گذاشتند اجاره‌اي بوده است و اين سند را ۱۳۰ ميليون تومان اجاره کرده‌اند. به وي مظنون شديم و ضابطين به بيمارستان رفتند، ايشان از بيمارستان متواري شده است؛ اما در داخل کشور است، ديشب نامه فرستادند و گفته‌اند که توسط آقاي هدايتي تطميع مي‌شدم و نگراني دارم و به همين دليل نمي‌توانم در دادگاه حاضر شوم». البته پرونده‌ي يقيني حواشي ديگري هم داشت، از ارتباط او با هدايتي گرفته تا قتل حميد حاجيان که هدايتي گفته بود شايد فرار يقيني ربطي به حاجيان داشته باشد. با اين حال بايد منتظر ماند و ديد در جلسات آتي دادگاه چه خواهد شد. فعلا که به نظر مي‌رسد همچنان اين رشته سر دراز دارد... ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد