ضرب شست به CIA
اعتماد/ متن پيش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست علي شمخاني، دبير شوراي عالي امنيت ملي ايران که روز گذشته در دهمين اجلاس بينالمللي نمايندگان عالي امور امنيتي کشورها در شهر اوفا حاضر شد، پيش از عزيمت به روسيه، در اظهارنظري با اشاره به اقدامات ضدجاسوسي جمهوري اسلامي در حوزه سايبر، از موفقيت بزرگ اخير ايران در راستاي ضربه زدن به يکي از پيچيدهترين شبکههاي سايبري سازمان سيا (سازمان اطلاعات مرکزي امريکا) و مشخصا کشف «شبکه گسترده عمليات سايبري تهاجمي عليه ايران» خبر داده و گفته بود که بهزودي مستندات اين عمليات ضدجاسوسيِ سايبري ازطريق وزارت اطلاعات منتشر ميشود. خبري که حالا کمتر از 24ساعت پس از اظهارات شمخاني، درقالب توضيحات مديرکل ضدجاسوسي وزارت اطلاعات و همچنين گزارش ويدئويي اين وزارتخانه منتشر شده و از آن، به عنوان «نخستين ضربه جهاني به شبکه جاسوسي امريکا در بستر سايبري»، با محوريت وزارت اطلاعات جمهوري اسلامي روي خط خبرگزاريها رفته و با واکنشهايي نيز روبهرو شده است. توضيحات واجا درباره عملياتي عليه CIA هرچند کماکان بنابر آنچه بهنقل از مديرکل ضدجاسوسي وزارت اطلاعات درخصوص جزييات اين عملياتِ ضدجاسوسيِ سايبري منتشر شده، کليات پرونده رسانهاي شده است. چنانکه اين مقام ارشدِ اطلاعاتي و امنيتي جمهوري اسلامي در نخستين سطور توضيحات خود از ارايه «اطلاعات و جزييات تکميلي» در ارتباط با آنچه «جديدترين ضربه واردشده به شبکه جاسوسي امريکا در بستر سايبري» خوانده است، خبر داده و تاکيد کرده که اين اطلاعات تکميلي در «آينده نزديک» منتشر خواهد شد. با اين همه اما چنانکه اشاره شد، آنچه روز گذشته در اين رابطه رسانهاي شد نيز باتوجه به حساسيت موضوعات و مسائل امنيتي و اطلاعاتي، بهويژه در ارتباط با مسائل جاسوسي و ضدجاسوسي، اطلاعاتي ناچيز و اندک نبود. بهگفته اين مقام ارشد اطلاعاتي که صرفاً به عنوان «مديرکل ضدجاسوسي وزارت اطلاعات» معرفي شده، اين عمليات، مربوط به ماههاي اخير بوده و جزييات آن بعد از طي روند قضايي اين جاسوسان با شرح عمليات وزارت اطلاعات در اين زمينه اعلام وبرخي از مستندات فعاليتهاي ماموران CIA درخارج از کشور و اطلاعات مربوط به اين جاسوسان منتشر خواهد شد. او 2 اولويت اصلي وزارت اطلاعات در ارتباط با شبکههاي جاسوسي، کشف و ضربه زدن به آنها را اشراف به داخل و خارج کشور عنوان کرده و ميگويد: «شبکه جاسوسي امريکا متشکل از تعداد قابلتوجهي از جاسوسان حرفهاي CIA است که در حمله اخير وزارت اطلاعات جمهوري اسلامي و متحدان جهانياش ضربه خورده است.» اين مسوول ارشد اطلاعاتي همچنين با تاکيد بر اينکه اعضاي اين شبکه جاسوسي از منابع ممتاز و برتر CIA هستند، اظهار کرد: «آنان به دليل نيت خائنانه، همکاري و اطلاعاتي که به CIA دادهاند، از منابع ممتاز اين سازمان جاسوسي محسوب ميشدند.» وي تاکيد کرد: «محور فعاليتهاي ضدجاسوسي وزارت اطلاعات جمهوري اسلامي محدود به داخل کشور نيست و از ابعاد جهاني آن به عنوان عمليات ضدجاسوسي بينالمللي تعبير ميکنيم.» همکاري اطلاعاتي ايران و متحدان در اين ميان اما شايد يکي از مهمترين بخشهاي توضيحات اين مقام ارشد اطلاعاتي ايران، اشاراتي است که در سخنان مديرکل ضدجاسوسي وزارت اطلاعات به همکاريهاي اطلاعاتي جمهوري اسلامي با «متحدان جهاني» صورت گرفته و اين مقام ارشد اطلاعاتي ايران با تاکيد بر تبادل اطلاعات ميان واجا و سازمانهاي اطلاعاتي متحدان منطقهاي و بينالمللي جمهوري اسلامي، چنين همکاريهايي را ارزشمند دانسته است. مديرکل ضدجاسوسي وزارت اطلاعات گفته است: «در حال حاضر ما در نبردي اطلاعاتي با امريکا هستيم و در تبادلهاي اطلاعاتي خود از ظرفيت ساير سرويسهاي متحد با خودمان استفاده ميکنيم. به شکلي که زماني که ضربهاي اساسي به شبکه بينالمللي جاسوسي امريکا وارد کرديم و علاوه بر پيشگيري از اقدامات اطلاعاتي امريکا براي ضربه زدن به خودمان، بخش قابلتوجهي از اقدامات اطلاعاتي امريکا در سطح جهاني نيز مختل شد.» او با بيان اينکه «بيشترين فضايي که امريکا از آن عليه کشورمان استفاده ميکند، فضاي سايبري است»، ميگويد: «امريکاييها علاوه بر حملات سايبري از فضاي سايبر براي برقراري ارتباط با جاسوسان خود در سراسر جهان استفاده ميکنند.» همزمان علي شمخاني، دبير شوراي عالي امنيت ملي نيز که چنانکه گفتيم روز گذشته براي شرکت در اجلاس بينالمللي نمايندگان عالي امور امنيتي کشورها در شهر اوفا به روسيه سفر کرده بود، در بخشي از اظهاراتش در جريان اين اجلاس به اهميت کار امنيتي و اطلاعاتي در فضاي سايبر و حوزههاي غيرنظامي اشاره کرده و گفته است: «اگر تهديدات نظامي، تماميت ارضي کشورها را نشانه ميرود، تهديدات نوين امنيتي که طيفي از ابزارهاي اطلاعاتي، عمليات رواني، سايبري، جنگ الکترونيک، ريزپرندهها، تهديدات محيطزيستي را دربرميگيرد، هويت و حاکميت ملي کشورها را هدف گرفته است.» دبير شوراي عالي امنيت ملي به همکاريهاي امنيتي و اطلاعاتي ايران و متحدان منطقهاي و بينالمللي خود اشاره کرده و «ضمن استقبال از حرکت خوبي که دولت روسيه درپي اجلاس سال گذشته براي ايجاد يک درک مشترک از تهديدات سايبري و دستيابي به يک سازوکار همکاري مشترک در مقابله با اين تهديد پيگيري کرد»، اعلام کرده است: «اگر طيف وسيعي از کشورها تصميم مشترک بگيرند که دربرابر باجخواهي و زورگويي غيرقانوني امريکا بايستند، ميتوانيم امريکا را وادار به عقبنشيني و پذيرش رفتار معقول و مسوولانه در نظام بينالملل نماييم.» همزمان در ايران، مديرکل ضد جاسوسي وزارت اطلاعات نيز در ادامه توضيحاتش در ارتباط با عمليات اخير اين نهاد اطلاعاتي به اينکه «امريکاييها با استفاده از سيستمهاي امن ارتباطي در فضاي سايبر، از اين بستر به سود خود استفاده ميکنند» اشاره کرده و از موفقيت وزارت اطلاعات جمهوري اسلامي در راستاي نفوذ در سيستم امن امريکاييها براي جاسوسي در فضاي سايبر خبر داده است. اين مقام ارشد اطلاعاتي واجا ميگويد: «از آنجا که آنان براي برقراري ارتباط امن با جاسوسانشان در دنيا از پوشش سايتها استفاده ميکردند - به شکلي که سايتي که در ظاهر مربوط به حوزه بهداشت، سلامت و ورزش بود با پسوردي به سيستم امن ارتباطي آنان راه پيدا ميکرد- ما توانستيم جاسوسها را ازطريق نفوذ به اين فضا شناسايي کنيم.» بهگفته مديرکل ضدجاسوسي وزارت اطلاعات، «شناسايي اين جاسوسان تنها محدود به ايران نبوده است. هرچند که سايتهاي فارسي نيز در ميان اين قبيل سايتها وجود داشت؛ بلکه موضوع شناسايي ما به حوزه جهاني نيز گسترده شده و سايتهايي در سطح جهاني شناسايي شدهاند.» او با بيان اينکه «افرادي که شناسايي شدهاند ايرانياني بودند که در داخل کشور به شکل خائنانه و با آگاهي براي CIA فعاليت ميکردند»، اظهار کرد: «با برخي از آنان برخورد قضايي انجام شده و با برخي ديگر به عنوان فرصت نگاه شده و از آنان براي نفوذ به شبکه جاسوسي امريکا بهرهبرداري شده است.» اين مقام ارشد اطلاعاتي همچنين با تاکيد بر اينکه «عمده موارد شناساييشده افرادي بودند که در دنيا با امريکا و سيستم جاسوسياش ارتباط داشتند»، ادامه ميدهد: «ما در تبادل با سرويسهاي اطلاعاتي ديگر کشورها آنان را شناسايي کرديم و با ايشان برخورد شد که در مواردي به اعدام نيز منجر شد.» انهدام شبکه جاسوسان CIA در ايران مديرکل ضدجاسوسي وزارت اطلاعات همچنين در بخش ديگري از سخنانش با بيان اينکه «فعاليت ضدجاسوسي وزارت اطلاعات جمهوري اسلامي عليه شبکه جهاني جاسوسان امريکا به شکلي بود که آنان وقتي متوجه اين ضربه شدند، در فراخواني جهاني افرادشان را از سراسر دنيا جمعآوري کردند»، اعلام کرد: «آنها کوشيدند تا اين افراد را از کشورهاي مختلفي که در آنها براي امريکا جاسوسي ميکردند، خارج کنند و به اين طريق شبکه جاسوسيشان را در کل دنيا از دست دادند و اين شبکه منهدم شد.» وي تاکيد کرده است: «حوزههاي دسترسي جاسوسان مرتبط با CIA صنعتي، نظامي، سايبري، اقتصادي و زيرساختي بوده است.» روايتي از يک عمليات ضدجاسوسي اين مقام ارشد اطلاعاتي با اشاره به اينکه «سال گذشته ياهونيوز گزارشي را در زمينه ضربههاي اطلاعاتي ايران به CIA منتشر کرده است»، اعلام کرد: «در اين گزارش مطرح شده که ضربه ايران ماجرايي را آغاز کرده که CIA منابعش را در کل دنيا از دست بدهد. آنان در اين گزارش که از ديدگاه CIA به موضوع پرداخته است، وضعيت خود را فاجعهبار خواندند، از آن به عنوان يک ازهمگسيختگي جهاني ياد کردند و کشته شدن منابعشان را از تبعات آن دانستهاند.» مديرکل ضدجاسوسي وزارت اطلاعات همچنين گفته است: «آنان بطور کلي اين موضوع را سبب اختلالي جدي در شبکه جاسوسي خودشان توصيف کردند و با اعلام آن به عنوان يک شکست که منجر به تعطيلي برنامههايشان شده است، در اظهارنظري صريح آن را يک فروپاشي کامل جهاني، يک افتضاح اطلاعاتي و بزرگترين شکست اطلاعاتي امريکا پس از يازدهم سپتامبر دانستند که صدها ميليارد دلار هزينه و خسارت به آنان وارد کرده است.» اظهاراتي که نشان از اهميت اين عمليات ضدجاسوسي وزارت اطلاعات جمهوري اسلامي دارد. فارغ از اين توضيحات اما چنانکه اشاره شد، وزارت اطلاعات ويدئويي را نيز در اين رابطه منتشر کرده که حاوي توضيحاتي تکميلي است. ويدئويي که در عمل صرفا ترکيبي است ساده از توضيحات يک گوينده روي تصاويري از صفحات وب و البته بخشي از تصاوير ضبطشده توسط دوربينهاي مخفي واجا. بنابر ماجرايي که در اين ويدئو روايت شده، «در سال 2013، صدها افسر سازمان اطلاعاتي امريکا (CIA) براي مهار يک فاجعه اطلاعاتي در ابعاد جهاني به تکاپو افتادند.» فاجعهاي که همان «لو رفتن سيستم ارتباطات پنهان مبتني بر اينترنت» بوده و «آژانس اطلاعاتي برونمرزي امريکا از آن براي تعامل با خبرچينهاي خود در سراسر جهان استفاده ميکرد.» بنابر اين گزارش، تيمهاي زيادي متشکل از کارشناسان سياسي، دست به کار شدهاند تا وبسايتهايي که بهصورت مخفيانه براي انجام عمليات ارتباطي استفاده ميشد، از دسترس خارج، و پيکربندي مجددي براي آن طراحي کنند. در بخش ديگري از اين ويدئو تاکيد شده که «اين شکست مفتضحانه اطلاعاتي و امنيتي براي مدت 5 سال از افکار عمومي پنهان مانده بود تا اينکه ياهونيوز در نوامبر سال گذشته، گزارشي را بر پايه مصاحبه با 11 تن از مقامات دولتي و امنيتي امريکايي که مستقيما در جريان اين موضوع بودند، منتشر کرده و آنها به شکست «جدي و فاجعهآميز» در اين پرونده معترف شدهاند.» در بخشي از اين گزارش، با استناد به اظهارات يکي از 11 مقام دولتي و امنيتي، اعلام کرده که اهميت اين اتفاق براي CIA تاحدي بوده که پس از بروز آن، ديگر هيچ موضوعي براي اين سازمان اهميت نداشته است. اين گزارش همچنين بهنقل از يکي ديگر از اين مقامات امنيتي امريکا که تاکيد شده بهدلايل امنيتي از ذکر نام او و ديگر منابع مورداستفاده خودداري شده، ميافزايد: «سيا نگران بود که شبکه جاسوسياش بهطور کلي در حال فروپاشي باشد.» اين درحالي است که بنابر اظهارات اروين مککلو، يکي ديگر تحليلگران امنيت ملي امريکا، «اين موضوع يکي از فاجعهآميزترين شکستها بعد از 11 سپتامبر بوده است.» عمليات شکار؛ انهدام حلقه 30 نفره CIA پس از انتشار گزارش ياهونيوز، سايتهاي معتبري همچون بيزينساينسايدر، دِ هيل، تلگراف و آکسيوس نيز اقدام به انتشار اين خبر کردهاند. درپي اين شکست که يکي از بزرگترين شکستهاي اطلاعاتي امريکا در دهه گذشته به حساب ميآيد، وزارت اطلاعات ايران شروع به بررسي و آناليز اطلاعات و ارتباطاتي نمود که از اين طريق با تمرکز بر حلقه مظنونين «عمليات شکار» را وارد فازي جديد و جديتر کردند. در ادامه مامورين دوجانبه روش استفاده از اين وبسايتهاي جعلي براي ارتباط با CIA را براي ماموران وزارت اطلاعات ايران شرح دادند و در مه 2011 نيز ماموران اطلاعات ايران از موفقيت خود جهت شناسايي و دستگيري يک حلقه 30 نفره از جاسوسان CIA در ايران خبر دادند. مقامات اطلاعاتي امريکا البته از توانمندي وزارت اطلاعات ايران مطلع بودند اما در عين حال، از اينکه ايران کل شبکه جاسوسي امريکا را با تکنيکي که يکي از مقامات داخلي امريکا تاييد کرده، متلاشي کند، مات و مبهوت شده بودند. درواقع، ايرانيان از روشهاي اينترنتي براي شناسايي وبسايتهايي که CIA براي ارتباط با عواملش از آن استفاده ميکرد، بهره برده بودند. ايرانيها با استفاده از امکاناتي که در اختيار جستوجوگرها قرار داده بودند موفق شدند مشخصات مشترک اين وبسايتها را استخراج کرده و به اين ترتيب ديگر وبسايتهايي که عوامل CIA از آن استفاده ميکردند را شناسايي کنند. از اينجا به بعد ايران توانست افرادي که به اين وبسايتها ميرفتند را مورد رصد قرار داده و از اين طريق شبکه بزرگ CIA را شناسايي کنند.مقامات امريکايي در ادامه دريافتند که دسترسي دقيق اطلاعاتي ايران به عوامل CIA درون مرزهاي خود، آنها را قادر ميسازد که وبسايتهاي مشابه مورد استفاده عوامل CIA در ساير کشورها را نيز رصد کنند. چنانکه به تعبير يکي از مقامات ارشد امريکايي، «ما اين شبکهها را که براي درک واقعي از مقاصد حريفمان ضروري است، ايجاد کرديم که البته باعث افتخار است اما زماني که اين شبکه شروع به فروپاشي کرد، پرسشي جدي ايجاد شد که آيا ما تا آن زمان مشغول ساخت «خانهاي پوشالي» بوديم؟!» انهدام شبکه و اعدام جاسوسان CIA در امريکا با شروع سال 2013 به نظر ميرسيد متخصصان سايبري ايران در وزارت اطلاعات شروع به رديابي عوامل CIA خارج از مرزهاي خود کردند. براي مثال ايران در يمن توانست سيستم اطلاعات مخفي CIA را بسوزاند. بنابر گفته يکي از مقامات سابق امريکايي ايران بهدنبال از بين بردن اين سيستم در ديگر نقاط دنيا بود و آنها ديگر تنها به فکر محافظت از خود نبودند. تبعات اين شکست براي امريکا بسيار وسيع و شوکآور بود. چنانکه چندين جاسوس CIA اعدام شدند و شبکه اطلاعاتي اين سازمان در ايران نيز بهطور کامل منهدم شد. با اين همه اما دامنه اين وقايع به ايران محدود نشد. مقامات امريکايي بر اين باور هستند که وزارت اطلاعات ايران اسامي و مشخصات ماموران و جاسوسان CIA را در اختيار کشورهاي دوست قرار داده است. بنابر گزارشهاي اخير امريکا اين کشور همچنان از اين شکست اطلاعاتي که چندين سال از آن ميگذرد، در رنج است و هنوز هم به راهحلي براي خروج از اين وضعيت دست نيافتهاند و حل اين مشکل نيز نيازمند اختصاص منابع عظيم مالي براي تعريف راهحل است. اين درحالي است که بهگفته يک مقام ارشد امريکايي، «صحبت از ميلياردها دلار نيست، بلکه صحبت از صدها ميليارد دلار مطرح است.» همزمان گزارشهاي محرمانه حاکي از بروز اختلاف ميان مقامات ارشد CIA براي حل اين مشکل است. حال آنکه جينا هاسپل، مدير CIA در سپتامبر سال گذشته به اين «شکست تاريخي» اعتراف کرده و در سخنراني خود در دانشگاه لوييزويل در کنتاکي، دليل سکوت رسانهها را اينچنين اعلام ميکند: «ماموران و جاسوسها کشته شدهاند اما جهت محافظت از کار و عوامل ديگر ما بر سر مشکلات ضدجاسوسي ديگر سرپوش گذاشتهايم.»