ارزیابی "دیفنس وان" از آینده روابط واشنگتن-ریاض

ايسنا/ متن پيش رو در ايسنا منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست با وجود آنکه روابط آمريکا و حکومت عربستان سعودي براي چندين دهه خوب بوده است اما در وضعيت فعلي اين روابط در آستانه فروپاشي قرار داشته و در صورت کنار رفتن ترامپ از رياست جمهوري بعد از انتخابات ۲۰۲۰ و روي کار آمدن يک رئيس جمهور دموکرات اين روند مي‌تواند تغيير کند. پايگاه اينترنتي ديفنس وان در تحليلي درباره آينده روابط آمريکا و عربستان و نقش دونالد ترامپ رئيس جمهوري فعلي آمريکا در حفظ کردن اين روابط در مقطع فعلي مي‌نويسد: "در واشنگتن تلاشي در جريان است تا به شکلي بنيادين اين روابط به عنوان ائتلافي چند دهه‌اي اگر حتي پايان نيابد اما اصلاح شود. با اين حال اين اصلاح قرار نيست از سوي دونالد ترامپي که چندان ميانه خوبي با ائتلاف برقرار کردن ندارد، رخ دهد. رئيس جمهوري آمريکا در حقيقت به شکلي متناقض در حال حاضر بيشترين مقاومت را در قبال اعمال تغيير در اين ائتلاف با عربستان نشان مي‌دهد. کنگره آمريکا در ماه‌هاي گذشته پس از آنکه از بابت هزينه‌هاي انساني گزاف مداخله نظامي عربستان در جنگ داخلي يمن و قتل جمال خاشقجي ستون نويس روزنامه واشنگتن پست در شهر استانبول نارضايتي پيدا کرد ظاهراً تلاش مي‌کند در هر هفته به شکلي و با تدبيري عربستان را مورد نکوهش قرار دهد. با اين حال کاخ سفيد هر بار اين اقدامات کنگره را بلوکه مي‌کند يا دور مي‌زند و کاملاً محکم پاي حمايتش از محمد بن سلمان، وليعهد عربستان ايستاده است در حالي که همزمان به تقابلش با ايران مخالف اصلي عربستان ادامه مي‌دهد. يک تجديد نظر واقعي در شراکت عربستان با آمريکا تنها در صورتي ممکن است رخ دهد که در سال ۲۰۲۰ يک دموکرات به رياست جمهوري آمريکا انتخاب شود. با اين حال هم اکنون نشانه‌هاي هشدار اوليه در قبال اين روابط مشخص هستند. تقريباً همه قانونگذاران دموکرات کنگره به همراه تعدادي از جمهوري خواهان کنگره و چندين لابي گر، تحليل‌گر و مقام سابق در حال حاضر به نحوي عربستان را منزوي کرده‌اند که در حال حاضر سفر مجدد محمد بن سلمان به واشنگتن در آينده نزديک قابل تصور نيست در حالي که او در سفرهاي سال ۲۰۱۸ و ۲۰۱۷ خود به آمريکا با استقبال گسترده رو به رو شد. هنگامي که فرانکلين دي روزولت و ملک عبدالعزيز رهبران اسبق آمريکا و عربستان در ۱۹۴۵ در ناو يو اس اس کوينسي ديدار کردند هيچ‌کدام نمي‌توانستند پيش بيني شکاف‌ها در روابط دو جانبه‌اي که بر مبناي نفع مشترک بوده در آينده پيش بيني کنند؛ روابطي بر مبناي تأمين نفت از جانب عربستان در ازاي دريافت حمايت نظامي از سوي آمريکا. با اين حال حتي حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ که از مجموع ۱۹ هواپيما رباي آن ۱۵ نفر عربستاني بودند اين ميزان چالش موجوديتي را که امروز متوجه روابط آمريکا و عربستان است به وجود نياورد. قانونگذاران آمريکايي در حال حاضر چندين طرح را براي محدود کردن فروش سلاح به حکومت عربستان و پاسخگو کردن محمد بن سلمان و چند مقام ارشد ديگر در قبال مرگ جمال خاشقجي به پيش مي‌برند. در حال حاضر عربستاني‌ها مي‌توانند روي وفاداري دولت ترامپ حساب باز کنند اما با اين حال به صورت مستقيم يا تلويحي اذعان مي‌کند که در موقعيت شکننده در برابر آمريکا قرار دارند. يک مقام ارشد عربستاني که نامش را فاش نکرد به ديفنس وان نوشته است: ما در عربستان تأييد مي‌کنيم که روابطمان با آمريکا اخيراً تحت فشار قرار گرفته و تيره‌تر شده است اما ما خيلي سخت براي بهبود دوباره آن و برگرداندنش به روابطي که قبلاً بود تلاش مي‌کنيم. ما مي‌دانيم که اين روند به زمان احتياج دارد اما از نظر ما اين مي‌تواند يک دوندگي از نوع ماراتن باشد نه يک دوي سرعت. چيزي اينکه مقام عربستاني گفته خيلي متفاوت از درخواست قانونگذاران آمريکايي براي اذعان به تقصير باشد. ماه مه گذشته دولت آمريکا با اختيارات اضطراري خود کنگره را دور زد تا ميلياردها دلار سلاح به عربستان بفروشد. اين اقدام نشان مي‌دهد که دولت آمريکا مي‌دانسته نمي‌تواند قانونگذاران را مجاب به موافقت با فروش اين سلاح‌ها کند. در عين حال سناي آمريکا در پاسخ چندين لايحه را براي جلوگيري از فروش اين سلاح‌ها تصويب کرد اما اين اقدام آنها چه به لحاظ حمايت دو حزبي پشت آن و چه به لحاظ زمان انجام شدنش در عين افزايش تنش با ايران قابل توجه هستند. از زمان وقوع حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ تاکنون اکثر آمريکايي‌ها ديدگاه منفي نسبت به عربستان داشته‌اند طبق نظرسنجي شرکت گالوپ در حال حاضر دو سوم عامه مردم آمريکا نظر نامطلوبي نسبت به حکومت عربستان دارند و اين بالاترين ميزان ثبت شده طي سه دهه برگزاري نظرسنجي در اين حوزه تلقي مي‌شود. سناتور کريس مورفي يک دموکرات از ايالت "کنتي‌کات" و از منتقدان ديرينه رياض گفت: عربستاني‌ها عادت داشتند که در واشنگتن از حمايت قدرتمند دو حزبي برخوردار باشند اما الان آنها صرفاً به موجب نيروي روابطي که حکومت عربستان تنها با يک اثر يعني دونالد ترامپ دارد، اين ائتلاف را حفظ کردند. او تاکيد کرد: شايد تا زماني که ترامپ در رياست جمهوري باشد کار ما براي رقم زدن يک شروع مجدد در اين شراکت سخت باشد اما چنين شروع مجددي در آينده پيش روي ما قرار دارد. رؤساي جمهوري دموکرات و جمهوري خواه در آمريکا همگي مشابه هم مجبور بودند که دست عربستان را در سوءاستفاده‌هاي حقوق بشري و سرکوبگري سياسي به دليل اتکاي واشنگتن به رياض به عنوان يک وزنه ژئوپليتيکي باثبات در خاورميانه باز بگذارند اما چندين کانديداي رياست جمهوري دموکرات در حال حاضر به روشني ناخرسندي خود را نسبت به عربستان ابراز کرده‌اند. جو بايدن که پيشتاز کانديداهاي رياست جمهوري حزب دموکرات‌هاست. خواستار پايان جنگ عربستان در يمن شده است. يک کانديداي ديگر يعني کوري بوکر تقاضا کرده که آمريکا در کليت روابطش با رياض تجديدنظر کند. کانديداي ديگري يعني اليزابت وارن ترامپ را از بابت راضي ساختن پيمانکاران نظامي آمريکا از طريق جلوگيري نکردن از فروش سلاح به عربستان محکوم کرده است. "پيت بوتجج" نيز چندي پيش اظهار کرد که در صورت رسيدن ما به رياست جمهوري آمريکا ديگر تحمل نخواهد کرد که بزرگترين ارزش‌هايش را در ازاي دسترسي به سوخت‌هاي فسيلي و توافقات تجاري سودمند بفروشد. برني سندرز نيز کانديداي دموکرات ديگري است که او هم اخيراً محمد بن سلمان را يک مستبد قاتل خواند و عربستان را جزو محور قدرت‌هاي خودکامه‌اي که ترامپ آنها را جسور کرده دانست. سندرز که پشتيبان يکي از قطعنامه‌هاي سناي آمريکا در قبال جنگ عربستان در يمن بوده، چانه زني که روزولت با ملک عبدالعزيز در سال ۱۹۴۵ داشت را زير سوال برده است و بر مبناي آن يعني امنيت در ازاي نفت را در حال حاضر بي‌اعتبار مي‌داند. مقام ارشد عربستاني در پاسخ به اينکه عربستاني‌ها چقدر نسبت به آينده ائتلاف خود با آمريکا در صورت انتخاب يک دموکرات به رياست جمهوري در سال ۲۰۲۰ نگران هستند، گفت: روابط ما نهادينه است و کانديداهاي رياست جمهوري از دو حزب جمهوري خواه و دموکرات معمولاً بعد از رسيدن به رياست جمهوري و درک اهميت همکاري‌هاي اقتصادي و هماهنگي سياست‌هاي نفتي و شراکت ما در ارتباط با مقابله با موضوعات تروريسم و ايران موضع انتخاباتي خود را تغيير خواهند داد. اين بار اما وضعيت نسبت به قبل فرق مي‌کند، سازمان ملل و مقام‌هايي در آمريکا به اين نتيجه رسيده‌اند که خود وليعهد عربستان در قتل جمال خاشقجي که يک شهروند آمريکايي نيز محسوب مي‌شده دست داشته است و اين مثل يک خيانت به ائتلاف دو کشور و به قول يک نماينده آمريکايي به نام روکانا مثل خيانت يک همسر در ازدواجش است. او اظهار کرد: اين ازدواج ممکن است دوام بياورد و زنده بماند اما ديگر مثل قبل نخواهد شد. وي افزود: عربستاني‌ها قرار نيست دشمن آمريکا شوند اما من مطمئن هستم که آنها جايگاه خود به عنوان يک هم‌پيمان را از دست داده‌اند. با وجود آنکه وزارتخانه‌هاي خزانه داري و امور خارجه آمريکا بيش از ۱۲ مقام عربستاني را به دليل دست داشتن در قتل خاشقجي تحريم کرده‌اند اما اين اقدامات در حد مجازات مقامات رده بالاي دولت عربستان که خواسته بسياري از نمايندگان کنگره است، نبوده است. به نظر مي‌رسد بخشي از وفاداري رئيس جمهوري آمريکا به رياض ناشي از تمايل او به خنثي کردن سياست خارجي‌هاي دولت اوباما باشد. اوباما متهم به اين شد که به قيمت نزديک کردن آمريکا به ايران از عربستان چشم پوشي کرده است. با اين حال مورفي گفت: اينکه بگوييم اوباما عربستان را رها کرده مهمل است. او بيشتر از هر کس ديگري سلاح به عربستان فروخت و متمايل به حمايت از جنگ در يمن بود. با اين حال مورفي تاکيد کرد: من فکر مي‌کنم اين خطرناک است که با محمد بن سلمان در تعامل باشيم. از نظر من او يک نيروي بي‌ثبات کننده و بي‌مهابا در خاورميانه است. هر چند که او پيش بيني کرد عربستان همچنان هم‌پيمان آمريکا باقي بماند. مقام ارشد عربستاني در پاسخ به سوالي درباره مواضع قانونگذاران آمريکايي که ديگر خواهان همکاري با محمد بن سلمان نيستند، گفت: رهبري کشورمان يک خط قرمز است و به رغم تمامي احترامي که براي قانونگذاران آمريکايي قائل هستيم اما موضوع جانشيني در حکومت عربستان يک امر شديداً داخلي محسوب مي‌شود. اين غيرقابل تصور است که حالا که ملک سلمان وليعهد را به عنوان جانشينش منصوب کرده کشور در مسير متفاوتي قرار بگيرد. مورفي در پاسخ به اينکه محمد بن سلمان و ديگر رهبران عربستان از نظر او بايد چه کار کنند تا با استقبال مطلوب‌تري در واشنگتن روبرو شوند، گفت: آنها در درجه اول بايد ابتکارعمل توافق صلح براي يمن را ارائه دهند به جاي آنکه بلوکي بر سر راه اين توافق باشد و به سرکوب مخالفان سياسي خود پايان دهد. *علي مدني ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد