دویچه وله: چرا اس 400 حساسیت واشنگتن و متحدانش را برانگیخته است؟

ايسنا/ متن پيش رو در ايسنا منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست فروش سامانه زمين به هواي روسي اس ۴۰۰ به ترکيه موجب بروز تنش‌هاي زيادي شده است. اما چرا اين سيستم پدافند هوايي براي ترکيه پراهميت است و به چه دليل ناتو دخالتي نمي‌کند؟ آلمان در اين ميان چه نقشي دارد؟ دويچه‌وله در گزارشي نوشته است: اس ۴۰۰ سيستم پدافند هوايي متحرک و قابل انتقالي است که مي‌تواند به هواپيماها، موشک‌ها و ديگر اهداف در آسمان شليک کند. نيروهاي ارتش روسيه اين سامانه را در سال ۲۰۰۷ مورد بهره‌برداري قرار دادند. به گفته مقامات روس و نيز به نوشته مجله تخصصي بين‌المللي Defence IQ، اس ۴۰۰ مي‌تواند موشک‌هاي کوتاه‌برد، ميان‌برد و دوربرد را پرتاب و اهدافي را در فاصله دور و ارتفاع زياد نابود کند. توانايي آن از اين نظر بيش از سامانه زمين به هواي آمريکايي پاتريوت است. از آن گذشته، قيمت اين سيستم پدافند هوايي بسيار کمتر از سيستم‌هاي مشابه‌اش است. فرستنده دولتي TRT جمعه ۱۲ ژوئيه گزارش داد که ترکيه چهار واحد اس ۴۰۰ سفارش داده است. اين خبر با گفته‌هاي مقامات روسيه همخواني دارد. سرگئي چمزوف، مديرعامل شرکت دولتي فن‌آوري روسي "روس‌تک" به روزنامه اقتصادي "کومرسانت" گفته است که ترکيه چهار واحد را به بهاي دو و نيم ميليارد دلار دريافت خواهد کرد. چرا اين معامله براي ترکيه چنين پراهميت است؟ ترکيه تاکيد مي‌کند که در برابر تهديداتي که متوجه اين کشور از سوي همسايه‌اش سوريه است و نيز در برابر خطرات داخلي به سيستم پدافند موشکي نياز دارد. به ويژه از زمان کودتاي نافرجام سال ۲۰۱۶ موضوع امنيت در ترکيه اهميت بيشتري پيدا کرده است. مذاکراتي که ترکيه با آمريکا بر سر خريد سيستم پدافند موشکي پاتريوت انجام داد به جايي نرسيد. اگرچه به دليل پدافند هوايي مشترک ناتو پاتريوت‌هاي ايتاليا و اسپانيا در ترکيه مستقر هستند، اما دولت ترکيه مي‌گويد که اين سامانه‌ها تنها ۳۰ درصد حريم هوايي اين کشور را پوشش مي‌دهند. استراتژي ژئوپليتيک نيز احتمالاً در اين ميان نقش بازي مي‌کند. ترکيه مي‌تواند از راه معامله ميلياردي با روسيه روابط بهتري با اين کشور برقرار کند. همچنين موضوع گاز روسيه و نياز ترکيه به انرژي احتمالاً نقش ايفا مي‌کنند. افزون بر اين، ترکيه احتمالاً حس مي‌کند که آمريکا در حال از دست دادن اهميتش در منطقه است. روسيه روسيه بيش از هر چيز مايل است که جايگاه خود را به عنوان صادرکننده تسليحات نظامي تقويت کند. براي توليدکنندگان تجهيزات نظامي مانند شرکت روسي الماز-انتي، داشتن مشتري‌هايي مثل ترکيه که عضو ناتو است دستاورد بزرگي به شمار مي‌رود. تحريم‌هاي آمريکا چه خواهند بود؟ صحبت از اقدامات تنبيهي مختلفي در ميان است. از يک سو پنتاگون مي‌خواهد تا پايان ماه ژوئيه ترکيه را از برنامه اف ۳۵ حذف کند و نخستين گام‌ها نيز در اين راه برداشته شده است. افزون بر اين، انجام معامله بر سر اس ۴۰۰ مي‌تواند موجب برقراري تحريم‌هاي اقتصادي عليه ترکيه شود. اين تحريم‌ها براي نمونه شامل محدود شدن مجوزهاي صادرات کالا و صدور ويزا مي‌شود. دونالد ترامپ، رئيس جمهور آمريکا، اين امکان را دارد که با فرماني تحريم‌ها را لغو کند. اما روشن نيست که او اين کار را بکند. ترامپ پس از گفتگويي با اردوغان در حاشيه اجلاس سران گروه ۲۰ در پايان ماه ژوئن در ژاپن از تصميم اردوغان براي خريد اس ۴۰۰ دفاع کرد. ترامپ گفت که رؤساي جمهور پيش از او از فروش پاتريوت به ترکيه امتناع کرده بودند و رفتارشان با اردوغان دور از انصاف بوده است. اما وزارت امور خارجه آمريکا همچنان خواستار برقراري تحريم عليه ترکيه است. مايک اندروز، سخنگوي وزارت دفاع آمريکا، به خبرگزاري آلمان گفت: «به ترکيه اجازه داده نخواهد شد که صاحب هر دو سيستم شود.» از ناتو خبر زيادي نيست اساساً هر کشور عضو ناتو خود مي‌تواند تصميم بگيرد که چه تجهيزاتي را بخرد. همزمان ناتو اين کشمکش را درگيري‌اي دوجانبه مي‌داند و معتقد است که نبايد به درون ناتو منتقل شود. يک ديپلمات ناتو مي‌گويد: «همه طرف‌هاي درگير مايلند که ضرري متوجه پيمان آتلانتيک شمالي نشود.» با اين همه، ينس استولتنبرگ، دبيرکل ناتو، تا کنون چند بار ابراز نگراني کرده است. او در ماه مه حين ديدار از ترکيه گفت بايد مانع شد از اينکه يک عضو ناتو تحريم‌هايي را عليه عضوي ديگر مقرر کند. اما پس از تحويل اس ۴۰۰ تنها راه حل مي‌تواند اين باشد که ترکيه اين سيستم پدافند هوايي را به کار نيندازد. آلمان چه مي‌گويد؟ دولت آلمان تا به حال چند بار انتقاد کرده و اميدوار بوده که ترکيه از تصميم خود برگردد. اشتفان زايبرت، سخنگوي دولت آلمان، در پايان ماه مه گفت: «براي ناتو بسيار مهم است که نيروهاي نظامي‌اش با هم در تعامل باشند.» اما آلمان تحريم‌هايي مشخص را عليه ترکيه وضع نکرده است. نگراني‌هاي آمريکا بجا هستند؟ آمريکايي‌ها مي‌گويند بله و ترکيه مي‌گويد خير. سباستين روبلين، کارشناس فن‌آوري نظامي، در سال ۲۰۱۸ در مقاله‌اي براي نشريه تخصصي "The National Interest" نوشت که وقتي ترکيه پدافند موشکي اس ۴۰۰ و جت‌هاي جنگي اف ۳۵ را با هم به کار بيندازد، اس ۴۰۰ مي‌تواند به طور مرتب روي زمين اطلاعاتي را درباره جت‌ها در حريم هوايي‌اش به دست بياورد – براي نمونه، اينکه جت‌هاي رادارگريز چه موقع روي رادار ديده مي‌شوند. اما ترکيه احتمالاً اين اطلاعات را در اختيار روسيه قرار نخواهد داد، و "البته ممکن است که کامپيوترهاي به هم متصل در شبکه‌ها، راه‌هايي مخفي داشته باشند که ارتش روسيه از آن بتواند وارد بشود". ترکيه با روسيه قرار گذاشته که کارشناسان روسي براي مراقبت از اس ۴۰۰ سرويس لازم را در اختيار اين کشور بگذارند. ترکيه تلاش مي‌کند نگراني‌هاي موجود را کاهش بدهد. مولود چاووش‌اوغلو، وزير امور خارجه ترکيه، هفته گذشته تاکيد کرد که اس ۴۰۰ تنها در مواقع اضطراري مورد استفاده قرار خواهد گرفت. از اين گذشته، قرار نيست اس ۴۰۰ در شبکه پدافند هوايي ديگر کشورهاي عضو ناتو ادغام بشود. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد