بازگشت ارتش آمریکا به صحرا
اعتماد/ متن پيش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست شهاب شهسواري| 16 سال بعد از عقبنشيني کامل پرسنل عملياتي ارتش امريکا از خاک عربستانسعودي و تعطيلي آخرين پايگاه امريکايي در خاک اين کشور، بار ديگر ارتش امريکا به خاک عربستان بازميگردد. براساس گزارش رسانههاي امريکايي مقامهاي پنتاگون انتقال نظاميان امريکايي به پايگاه هوايي شاهزاده سلطان در 100 کيلومتري رياض را تاييد کردهاند، هر چند عربستانسعودي بهدليل حساسيت افکار عمومي به حضور نظاميان غيرمسلمان خارجي در سرزمين وحي، هنوز رسما اين خبر را تاييد نکرده است. به نوشته سيانان، تصاوير ماهوارهاي نشان ميدهد که ساخت و ساز تاسيسات جديد در پايگاه هوايي شاهزاده سلطان عربستانسعودي که 16 سال پيش به عربستانسعودي بازگردانده شده بود، در ماههاي گذشته براي اسکان نيروهاي عملياتي امريکا در خاک سعودي ازسر گرفته شده است. عربستانسعودي که بعد از تصميم امريکا براي حمله به عراق در سال 2003 تحت فشار شديد افکار عمومي مجبور به اخراج کليه پرسنل عملياتي ارتش امريکا از خاک خود شده بود، حالا بار ديگر سرزمين خود را دراختيار ارتش امريکا قرار ميدهد. اين خبر در حالي به رسانهها اعلام شده که پنتاگون هنوز رسما کنگره امريکا را از اين اقدام باخبر نکرده است. يک مقام آگاه در وزارت دفاع امريکا به سيانان گفته است اعلام رسمي به کنگره و بيانيه رسمي در مورد اعزام نيرو به عربستانسعودي در طول يک هفته آينده منتشر خواهند شد. به نوشته سيانان، تعداد ناچيزي از اين نيروها براي آمادهسازي پايگاه قبلا به عربستانسعودي منتقل شدهاند و اکنون در پايگاه هوايي شاهزاده سلطان مستقر شدهاند. سخنگوي وزارت دفاع امريکا، در پاسخ به سوال پايگاه خبري د هيل در مورد اعزام نيروهاي امريکايي به عربستان، حاضر به تاييد يا تکذيب اين خبر نشد. به گفته ربکا رباريش، هنوز هيچ «بيانيه رسمي در اين مورد وجود ندارد.» پايگاه بياباني از وحشت موشک تا پيش از اخراج نيروهاي امريکايي از خاک عربستانسعودي در سال 2003، پايگاه شاهزاده سلطان رياض به عنوان اصليترين مرکز استقرار نيروهاي امريکايي در منطقه ميزبان صدها نيروي امريکايي بود. براساس برآوردها در دورهاي بيش از 60 هزار نيروي امريکايي در اين پايگاه مستقر بودند. اما با آغاز جنگ امريکا عليه عراق در سال 2003 و اعلام جهاد اسامه بنلادن، رهبر وقت القاعده، عليه نيروهاي امريکايي در عربستانسعودي، امريکا از بيم حمله به نيروهايش و پادشاهي سعودي از بيم قيام مردمي، تصميم به عقبنشيني کامل نيروهاي عملياتي امريکا از خاک عربستان گرفتند. امريکا از سال 2003 تمام نيروهاي عملياتي خود را از پايگاه شاهزاده سلطان رياض به پايگاه العديد قطر منتقل کرد. از آن زمان نظاميان امريکايي تنها در صورتي که ماموريت آموزش نظامي يا خدمات و نگهداري اسلحههاي صادراتي را برعهده داشته باشند در خاک عربستان مستقر ميشوند. پل ولفوويتز، معاون وقت وزير دفاع ايالاتمتحده امريکا در سال 2003 گفته بود که خروج نظاميان امريکايي از عربستان براساس «يک توافق دوجانبه انجام ميشود» و «بار سنگيني را از دوش متحد ما بر ميدارد.» او تاکيد کرده بود: «حضور نيروهاي امريکايي در خاک عربستانسعودي به يک ابزار کارآمد براي القاعده تبديل شده است تا نيروهاي بيشتري جذب کند.» به نوشته سيانان، 500 نظامي امريکايي در مرحله اول به پايگاه شاهزاده سلطان اعزام خواهند شد. به نوشته سيانان، دليل اصلي اصرار امريکا به استقرار نيروهايشان در خاک عربستانسعودي اين است که اين پايگاه که در بيابانهاي شرق رياض قرار گرفته است، فاصله زيادي نسبت به خاک ايران دارد و در صورت درگيري نسبت به پايگاههاي ديگر امريکا در منطقه آسيبپذيري کمتري در برابر سامانههاي موشکي ايران داشته باشد. پيش از اين پنتاگون دليل اعزام اين نيروها به ايران را نگراني از افزايش تنش با ايران توصيف کرده بود. دولت امريکا يک ماه پيش و در پي افزايش تنشهاي ميان ايران و امريکا در خليجفارس اعلام کرد که 1000 نيروي جديد به خاورميانه اعزام خواهد کرد. پنتاگون محل استقرار اين نيروها را مشخص نکرده بود، اما به نظر ميرسد که دستکم 500 نفر از نظاميان امريکايي قرار است در عربستان مستقر شوند. به گفته مقامهاي امريکايي، واشنگتن اميدوار است که بتواند از اين پايگاه به محلي براي استقرار جنگندههاي رادارگريز و نسل پنجمي اف-22 و ديگر انواع جنگندهها استفاده کند. مصوبه کنگره عليه فروش سلاح به سعودي اعزام نيروهاي جديد امريکايي به خاک عربستان در شرايطي رخ ميدهد که مخالفتها با همکاري نظامي واشنگتن و رياض در کنگره امريکا به بالاترين سطح خود رسيده است. چهارشنبه شب نمايندگان کنگره چندين مصوبه را براي جلوگيري از فروش سلاحهاي تازه به عربستانسعودي تاييد نهايي کردند. دولت امريکا ماه گذشته اعلام کرده بود که با اعلام وضعيت اضطراري، فروش هشت ميليارد دلار اسلحه به عربستانسعودي و اماراتمتحدهعربي را بدون مشورت با کنگره و بدون نياز به مجوز انجام خواهد داد. نمايندگان کنگره امريکا اين اقدام دولت را دور زدن قوه مقننه و مخالف قانون اساسي توصيف ميکنند. براساس قانون کنترل صادرات تسليحاتي امريکا، دولت موظف است در همه موارد فروش عمده سلاح از کنگره مجوز کسب کند، اما در شرايط اضطراري دولت ميتواند بدون دريافت مجوز بنا بر تشخيص خود به فروش اسلحه اقدام کند. نمايندگان کنگره امريکا با راي روز چهارشنبه در سه قطعنامه تصميم امريکا براي انجام 22 قرارداد فروش اسلحه به عربستانسعودي و اماراتمتحدهعربي بدون مشورت با کنگره را مسدود کردهاند، هر چند اين مصوبات ممکن است با وتوي رييسجمهور مواجه شود. در کنار اکثريت نمايندگان دموکرات مجلس نمايندگان امريکا، برخي جمهوريخواهان و تنها نماينده مستقل مجلس نيز که به تازگي از حزب جمهوريخواه جدا شده است به اين سه مصوبه راي مثبت دادند. تاکنون کنگره امريکا از زمان تصويب قانون کنترل صادرات اسلحه موفق نشده است جلوي هيچ يک از قراردادهاي تسليحاتي دولت را سد کند، اما معمولا دولتهاي پيشين در صورت اعتراض کنگره تلاش ميکردند تا در مشورت با نمايندگان، نظر آنها را براي اصلاح قراردادها جلب کنند. درحالي که نمايندگان کنگره امريکا معتقدند که دولت بايد تمام همکاريهاي نظامي با عربستانسعودي را براي توقف جنگ عليه مردم يمن متوقف کند، دولت بهشدت بر ادامه صادرات سلاح به عربستان اصرار ميکند. دونالد ترامپ، رييسجمهور امريکا مدعي است که بيش از 150 ميليارد دلار قرارداد تسليحاتي با عربستانسعودي منعقد کرده که ميتواند درآمد چشمگيري براي امريکا در پي داشته باشد و باعث ايجاد فرصتهاي شغلي بيشتر در امريکا شود، اما نمايندگان کنگره، عربستان را به نقض سازمانيافته حقوق بشر متهم ميکنند. نمايندگان کنگره امريکا از زمان افشاي قتل جمال خاشقجي، روزنامهنگار سعودي مقيم امريکا، بهشدت نسبت به روابط نظامي دو کشور معترض هستند و تاکنون چندين مصوبه ازجمله مصوبهاي براي پايان مشارکت نظامي امريکا در جنگ يمن تصويب کردهاند، هر چند رييسجمهور امريکا با وتوي اين مصوبه از اجراي آن جلوگيري کرد. در شرايطي که روابط نظامي ايالات متحده امريکا با رياض به يکي از جنجاليترين اختلافات ميان کاخ سفيد ترامپ و کنگره اين کشور بدل شدهاست، مشخص نيست که واکنش افکار عمومي و شهروندان عربستان به حضور مستقيم نظامي امريکا در خاک اين کشور چه خواهد بود.