بازی دو سر باخت اصلاحات
صبح نو/ متن پيش رو در صبح نو منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست اصلاحطلبان روزگاري بهويژه پس از سال 88، از هر روزنه باريک و تاريکي، براي حضور در عرصه رسمي سياست و نيز بازيابي نيروهاي خود در قدرت استفاده ميکردند؛ گذر از کانديداي متبوع خود به نفع گزينه مورد نظر هاشميرفسنجاني در انتخابات سال 92 نيز در واقع بر اساس همين نگاه و نگرش سياسي بود. حالا که به مدد استقرار دولت تدبير و اميد، اصلاحطلبي از وضعيت منهدم پيشين خود در سالهاي پس از انتخابات دهم رياستجمهوري، فاصله گرفته و شاخ و برگش پروارتر و پربارتر شده، در پي خريدار ناز است و صراحتاً از انتخابات مشروط سخن ميگويد؛ هرچند چنين صداهاي مشروطهطلبانهاي، با پارازيتها و اختلالهايي نيز همراه است. خاتمي: نميتوانيم به هر قيمتي در انتخابات شرکت کنيم محمد خاتمي، رييس دولت اصلاحات اخيراً در جلسهاي با تعدادي از اصلاحطلبان، درباره استراتژي جريان اصلاحطلبي براي حضور در انتخابات پيش روي مجلس، با وجود آنکه قهر کردن با صندوق رأي را انحلال مردم دانسته اما در عين حال گفته است که «اصلاحطلبان نميتوانند به هر قيمتي وارد انتخابات شوند و بايد فضا باز شود و صلاحيتها تأييد شوند». خاتمي، نخستين چهرهاي نيست که حضور در انتخابات بدون قيد و شرط را مردود ميشمارد. با مشارکت غيرمشروط، اصلاحات را بيهويت ميکنيم يکي ديگر از چهرههاي نامآشناي جريان اصلاحات که اخيراً از مشارکت مشروط در انتخابات پيشرو دم زده، مصطفي تاجزاده، معاون سياسي وزير کشور دولت اصلاحات است. تاجزاده با اعتراف به تشتت در جريان اصلاحطلبي درباره مساله حضور يا عدم حضور در انتخابات گفته که «در هيچ دورهاي به اندازه امسال، ميان اصلاحطلبان درباره انتخابات اختلاف نظر وجود نداشته است». وي در عين حال با رد استراتژي واگذاري انتخابات گفته که «در جمهوري اسلامي چنين مدلي جواب نميدهد چون هر گروهي که به سمت واگذاري رفته، به انزوا کشيده شده و هر گروهي که حضور مستمر داشته است، علاوه بر اقبال اجتماعي، توانسته تشکيلات قوي و بهروزتري داشته باشد». تاجزاده با وجود رد انزواگزيني، مانند خاتمي حضور بيقيد و شرط در انتخابات را رد کرد و گفت: استراتژي حضور بيقيد و شرط در انتخابات سالهاي ۹۲ تا ۹۶ جواب داد اما جامعه در اين سالها پوست انداخته و اين استراتژي امروز جواب نميدهد. با استراتژي حضور بيقيد و شرط در قدرت تأثيرگذاري نخواهيم داشت و اصلاحات را بيهويت، بيخاصيت و جامعه منفعل ميکنيم. حجاريان: گدا نيستيم سعيد حجاريان از نظريهورزان جريان اصلاحات، سال گذشته براي نخستينبار موج مشارکت مشروط و همراه با قيد و شرط اصلاحطلبان در انتخاباتهاي بعدي را به راه انداخت. او در آذر سال 97 با تشبيه شرکت در انتخابات به «مصداق گدايي قدرت» تصريح کرد که اصلاحات، صدقهبگير نيست و اگر مکنت دارد، بايد با اتکا بر آن به بازار سياست برود. او همچنين تاکيد کرد که اگر پول بازار سياست را نداشتيم، بايد بکوشيم آن را کسب کنيم، نه آنکه به هر بنجلي تن بدهيم. موسويلاري: حجاريان در اکثريت نيست نظريات حجاريان، بانگ و هياهوي زيادي را در جريان اصلاحات بلند کرد. شمار مخالفان کم از موافقان نبود. عبدالواحد موسويلاري، وزير کشور دولت اصلاحات در واکنش به اظهارات حجاريان، با بيان اينکه او در جريان اصلاحات در اکثريت قرار ندارد، تاکيد کرد: عقيده دارم نبايد با صندوقهاي رأي قهر کنيم. نبايد مجرايي را که قانون اساسي براي حضور در قدرت پيش روي ما گذاشته است، ناديده بگيريم. موانعي وجود دارد و راه هموار نيست ولي يک مجموعه که خود را در متن نظام تعريف ميکنند و برخي نابسامانيهاي موجود در اداره کشور آنها را آزار ميدهد، نميتوانند کنار بنشينند و تماشاچي باشند يا از روشهايي استفاده کنند که اين روشها شيوه کساني نيست که خود را در متن نظام ميبينند. بر طبل تحريم انتخابات حجاريان چند ماه پس از يادداشت جنجالي ابتدايياش، در يادداشت ديگري صراحتاً از «مشارکت مشروط در انتخابات» سخن گفت. حجاريان در فروردين امسال گفت: شايد عقلانيترين راهبرد را بتوان در مشارکت مشروط جست، يعني از فرصت انتخابات استفاده کرد اما چنانچه شروط مطرحشده برآورده نشد، عطاي انتخابات را به لقايش بخشيد. همانطور که پيشبيني ميشد، يادداشت مشارکت مشروط حجاريان نيز با پيامدهاي زيادي ميان فعالان اصلاحطلب مواجه شد. برخي از در موافقت با گفتههاي حجاريان درآمدند و برخي ديگر در مخالفت. با اين وجود، لزوم گفتوگو با نهاد شوراي نگهبان، نقطه کانوني مشترک هر دو جريان مخالف و موافق با تئوري مشارکت مشروط بود. گفتوگو با شوراي نگهبان اصلاحطلبان ماههاست که از لزوم گفتوگو با نهاد شوراي نگهبان با هدف بهاصطلاح رفع سوءتفاهمها و تأييد صلاحيت نامزدهاي اين جريان براي انتخابات مجلس، سخن ميگويند. محسن رهامي از چهرههاي اصلاحطلب نيز اخيراً در گفتوگويي، با اشاره به ديدارهاي اصلاحطلبان با اعضاي شوراي نگهبان، تلويحاً گفت که هدف از اين ديدارها، رايزني براي تأييد صلاحيت نامزدهاي منتسب به اين جريان در انتخابات مجلس پيشرو است. او با اشاره به سابقه چنين ديدارهايي در آستانه انتخابات مجلس دهم اظهار کرد: اين گفتوگوها در واقع در ادامه همان گفتوگوهايي است که ما از قبل براي مجلس دهم داشتيم. با توجه به سوابق و آشنايياي که با آقايان داشتم و توصيههايي که از سوي بزرگان جريان اصلاحات به بنده و دوستان شده بود، چند جلسه با مرحوم آيتالله مؤمن، آيتالله يزدي و بعضي از اعضاي حقوقدان شوراي نگهبان از جمله مرحوم عليزاده و تعدادي ديگر داشتم که آن زمان در بستن ليست اصلاحطلبان براي مجلس دهم خيلي مؤثر بود. کدخدايي: شوراي نگهبان لابي ندارد در حالي اصلاحطلبان از مشارکت مشروط و گفتوگو با شوراي نگهبان براي اخذ امتياز ويژه از اين نهاد سخن ميگويند که اعضاي اين نهاد بارها اعلام کردهاند تحت تأثير فشار جريانهاي سياسي قرار نميگيرند. کدخدايي خرداد امسال در نشست خبري خود با اشاره به تئوري مشارکت مشروط اصلاحطلبان گفت: شوراي نگهبان بر انجام وظايف قانوني خودش تاکيد دارد و مردم هم به اين حرفها توجه نميکنند. او همچنين با تأييد ديدارهاي اصلاحطلبان با اعضاي شوراي نگهبان گفت: ما با خيلي از دوستان گفتوگو و ديدار داريم و توضيحاتي به آنها داده ميشود و به سؤالات و ابهاماتشان پاسخ ميدهيم اما قرار نيست همه اين ديدارها رسانهاي شود. کدخدايي همچنين در نشست ديگري با رد لابيگري شوراي نگهبان با جريانهاي سياسي گفت: گوش ما نسبت به راهکارها از هر گروه و جرياني سياسي باز و شنواست؛ اما نسبت به باجخواهي يا زيادهخواهي و لابي گوشهاي ما ناشنوا خواهد بود. قائممقام دبير و سخنگوي شوراي نگهبان همچنين اخيراً با حضور در برنامه تلويزيوني، با بيان اينکه هم سوابق و هم رأي اعضاي شوراي نگهبان در تأييد صلاحيتهاي کانديداهاي رياستجمهوري مطرح است، گفت: به هيچوجه اينگونه نيست که در بررسي صلاحيتها افرادي را از جناح خاصي تأييد يا رد کنيم. غمزهتراشي براي پختوپزهاي پشت صحنه شرط و شروط اصلاحطلبان براي نهادهاي نظارتي، در حالي است که براي فعالان اين جريان، حضور يا عدم حضور در انتخابات اسفندماه، هنوز محرز نشده است. اين را ميشود در اظهارات اخير محمد نعيميپور، عضو شوراي مرکزي حزب اتحاد ملت فهميد. او صراحتاً اظهار کرده است که «اگر به اين نتيجه رسيديم که بايد شرکت کنيم، بايد دست پر داشته باشيم. اگر هم به اين نتيجه رسيديم که نبايد شرکت کنيم، همان زمان بايد اعلام کنيم، بنابراين اصلاحطلبان بايد از الان کار کنند و در روز آخر تصميم بگيرند که چهکار ميتوان کرد». از سوي ديگر، تاکتيک نازکشيدن و غمزهتراشيدن اصلاحطلبان براي نهادهاي حاکميتي، شايد با هدف نهچندان بعيد گمراهکردن حريف، با غايت تدارک پخت و پزهاي اساسيتر و مهمتر در پشت صحنه باشد. با توجه به اين گزاره، چنانچه تحليلگر، اسير شعبدهکاري و معرکهگيريهاي اينچنيني شود، دچار خطايي شده که کمترين خسارتش، گمراهي از شرايط و مناسبات عرصه سياسي خواهد بود.