وطن امروز/
متن پيش رو در وطن امروز منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست.
برخي رسانههاي جهان، جانسون را «ديوانه» ميخوانند و بعضي «دلقک» اما هرچه باشد، انتخاب يک مليگراي طرفدار سفت و سخت خروج از اتحاديه اروپايي به عنوان نخستوزير انگليس، بعد از انتخاب ترامپ در آمريکا، به منزله زنگ پايان پروژه جهانيسازي غربي است.
بوريس جانسون نخستوزير انگليس شد. او در نخستين صحبتهايش گفته اکتبر 2019 انگليس از اتحاديه اروپا خارج خواهد شد. او با اين اظهار نظر نشان داد مرد بحرانآفريني است که شباهتهاي هم به نمونههاي پوپوليستي دارد که اکنون در اروپا و آمريکا حاکم هستند. جانسون گفته است يا از ساختار اتحاديه اروپايي خارج ميشويم يا ميميريم. جانسون مرد جنجالي محافظهکاران است و زمان شهردارياش بر لندن نامش بر سر زبانها افتاد. بسياري او را نمونه محافظهکار «نايجل فراژ» ميدانند و برخي ميگويند او ترامپ انگليس است اما تمام اين برداشتهاي سادهلوحانه که عموما رسانههاي آمريکايي آن را تبليغ ميکنند و محور چنين خبرپراکنيهايي هستند، با آنچه واقعا در پس پرده انتخاب بوريس جانسون نهفته است تقاوت دارد. جانسون شخصيتي خاکستري در سياست انگليس است اما مواضع صريحي که درباره خروج انگليس از اتحاديه اروپا اتخاذ کرده ميتواند آينده او را در فضاي پيچيده سياسي انگليس پيش ببرد. جانسون پروندههاي فسادي دارد که بايد درباره آنها دقيقتر بود. به جرات بايد وي را پرحاشيهترين نخستوزير انگليس طي 4 دهه گذشته بعد از مارگارت تاچر دانست. اما آيا او سرنوشتي چون «گوردون براون» پيدا ميکند؟ اين سوالي است که رسانههاي انگليسي هم ميپرسند. براون پس از بلر در 2 محور جنگ عراق و افغانستان و همکاري با آمريکا با چالشهاي متعددي روبهرو بود و حالا جانسون هم پس از ترزا مي شرايطي نه مشابه اما نزديک به براون در دوران پسابلر دارد. بر اساس نتايج اعلام شده از شمارش آرا، جانسون حدود 92153 راي و جرمي هانت نيز 46156 راي نمايندگان حزب را کسب کردهاند. در اين ميان مواضع جرمي هانت در تحولات اخير در مناسبات بينالمللي انگليس، عملا او را به يک از پيش بازنده مبدل کرده بود. با وجود شبهاتي که نسبت به فساد جانسون در سمتهاي پيشين وجود دارد، وي توانسته جانشين «ترزا مي» نخستوزير مستعفي بريتانيا شود. جانسون ۵۵ ساله در دور اول رأيگيري در ۱۳ ژوئن (۲۳ خرداد) توانست از ميان ۱۱ نفري که براي جانشيني ترزا مي اعلام آمادگي کرده بودند با کسب ۱۱۴ رأي از مجموع ۳۱۳ رأي قانونگذاران، پيشتاز شود. پس از او «جرمي هانت» وزير خارجه بريتانيا ۴۳ رأي، «مايکل گوو» وزير محيطزيست ۳۷ رأي، «دومينيک راب» وزير سابق بريگزيت ۲۷ رأي و «ساجد جاويد» وزير کشور ۲۳ رأي کسب کردند. او همچنين در دور دوم رأيگيري ۱۲۶ رأي و در دور سوم رأيگيري (۱۹ ژوئن) ۱۴۳ رأي را از آن خود کرد. پس از آن دو رأيگيري ديگر در يک روز برگزار شد که در نتيجه آن، جانسون و هانت توانستند به دور نهايي راه پيدا کنند. او پيشتر گفته بود تفاوتي ميان «محافظهکار» بودن و «موافق بريگزيت» بودن نميبيند. اعضاي حزب محافظهکار انگليس که حدود ۱۶۰ هزار نفرند، براي برگزيدن رهبرشان و نخستوزير بعدي انگليس در رايدهي شرکت کردند تا به يکي از دو نامزد نهايي راي بدهند. در واقع حدود 160 هزار عضو حزب محافظهکار نخستوزير اين کشور را انتخاب کردند که موجب شد برخي دموکراسي در اين کشور را به چالش بکشند. انگليس با معضلات دروني و خارجي فراواني روبهرو است که بريگزيت، مهمترين آنهاست. نخستوزير جديد انگليس پيشتر گفته بود تا پايان اکتبر انگليس را با توافق يا بدون توافق، از اتحاديه اروپايي خارج خواهد کرد اما 3 نخستوزير پيشين اين کشور؛ «جان ميجر» از حزب محافظهکار و «توني بلر» و «گوردون بروان» از حزب کارگر، هشدار دادهاند جانسون، فکر خروج بدون توافق از اتحاديه را کنار بگذارد. بر اساس آمار اعلام شده بيش از 67 درصد اعضاي حزب محافظهکار در اين رايگيري شرکت کردند. بوريس جانسون در نخستين سخنراني، خارج کردن انگليس از اتحاديه اروپا (بريگزيت)، متحد کردن حزب محافظهکار و شکست دادن «جرمي کوربين» رهبر حزب کارگر را از مهمترين برنامههاي آينده خود اعلام کرد. اين در شرايطي است که کوربين در درون حزب کارگر شرايط متعادلي ندارد و درباره جانشيني او در ردههاي بالاي حزب صحبتهايي شده است.
پسلرزههاي يک انتخاب عجولانه
اينکه انگليسيها از روند بريگزيت خسته شدهاند مسالهاي مشخصي است. آنها ميدانند جانسون نميتواند با اروپا توافق کند و خروج بدون توافق هم موضوع مهمي است که انگليس را در شرايط غير قابل بازگشتي قرار ميدهد. حالا انتخاب عجولانه انگليسيها براي رهايي از خلأ بريگزيت چيزي نيست که بتوان بسادگي از آن گذشت. در کابينه ترزا مي خبر نخستوزيري جانسون منجر به استعفاي گروه کثيري از وزرا شد و حالا بايد ديد چه کساني حاضرند با مردي که هرگز موهايش را شانه نميکند کار کنند. در صورتي که انگليس بدون تصويب اين توافق از اتحاديه اروپايي خارج شود، با شوک اقتصادي و سياسي شديدي مواجه خواهد شد.
ترزا مي در دوران نخستوزيري، بهدنبال کسب ضمانت از سوي اتحاديه اروپايي براي بهاصطلاح «ترتيبات پشتيبان» درباره مرزهاي ايرلند شمالي بود. ترتيبات پشتيبان نوعي سياست ضمانتي است که از ايجاد مرز سخت بين بخشي از ايرلند که بخشي از بريتانياست و بخشي که عضو اتحاديه اروپاست جلوگيري ميکند. اين مساله مانع اصلي در جلب حمايت پارلمان از توافق مي با اتحاديه اروپايي بود. پارلمان 3 بار به توافق دولت انگليس با اتحاديه اروپايي رأي منفي داد و در نهايت مي در تاريخ هفتم ژوئن (۱۷ خرداد) رسماً از سمت خود کنارهگيري کرد. مي که به مدت ۳ سال، از سال ۲۰۱۶ و بعد از استعفاي «جيمز کامرون»، نخستوزيري دولت انگليس و رهبري حزب محافظهکار را برعهده داشت، هنگام قرائت متن استعفايش، ضمن اشاره به همهپرسي سال ۲۰۱۶ براي خروج انگليس از اتحاديه اروپايي گفت: «آن همهپرسي تنها يک درخواست براي خروج از اتحاديه نبود، بلکه درخواستي براي تغيير بزرگ در کشورمان بود... اما مطمئنم ميتوانيم توافق بريگزيت را اجرا کنيم». ماه گذشته روزنامه «نيويورک تايمز» در تحليل برنامه جانسون در قبال اجراي بريگزيت نوشت: «برگزيت سخت» در انتظار بريتانياست.
جانسون کيست؟
«آلکساندر بوريس دو ففل جانسون» متولد ۱۹ ژوئن ۱۹۶۴ روزنامهنگار، سياستمدار و تاريخنگار انگليسي است. وي از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۶ به عنوان شهردار لندن فعاليت ميکرد و از ۲۰۱۵ نمايندگي پارلمان بريتانيا از حوزه انتخابيه آکسبريج و رويسليپ جنوبي را به عهده دارد. او در دوره دوم شهرداري خود بر برگزاري بازيهاي المپيک تابستاني ۲۰۱۲ لندن نظارت کرد. جانسون پيشتر، از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۸ نماينده پارلمان از حوزه انتخابيه هنلي بود. او که عضو حزب محافظهکار بريتانياست، به دليل نزديکي به سياستهاي ليبرال اقتصادي و ليبرال اجتماعي «ليبرترين» خوانده شده است.
بازار