خانهتکانی بیسابقه در خانه ۱۰
دنياي اقتصاد/ متن پيش رو در دنياي اقتصاد منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست. نخستوزير جديد و پرهياهوي انگلستان که پيروزياش همچون بمب سروصدا به پا کرده، بعيد است «شاخه زيتون» به اروپاييها بدهد. وي اعلام کرده ظرف کمتر از ۱۰۰ روز از اتحاديه اروپا خارج خواهد شد و اگر لازم باشد بدون توافق خارج خواهد شد و هزينههاي اين توافق را هم قبول خواهد کرد. «استفن کاستل» در گزارش ۲۵ ژوئيه براي نيويورکتايمز نوشت که اين اميد که نخستوزير موطلايي رويکردي آشتيجويانه اتخاذ کند، روز چهارشنبه ۲ مردادماه با ساکن شدن او در خيابان شماره ۱۰ داونينگ استريت نقش بر آب شد. او در همان گام اول شمشير را از رو بست و نيمي از کابينه سلف خود، ترزا مي را برکنار و اعضاي جديدي را وارد کابينه کرد؛ اقدامي که باعث شوکه شدن بسياري شد و پيامي مملو از سوال را به دنيا مخابره کرد. روز پنجشنبه ۳ مردادماه جانسون در اولين حضور خود در پارلمان بهعنوان نخستوزير بر «خط افراطي»اي که دنبال ميکند، تاکيد کرد و اين گمان را دامن زد که در صورتي که پارلمان تلاشهاي او براي خروج بدون توافق از اتحاديه اروپا را مسدود کند، آماده است تا انتخابات عمومي را برگزار کند. بوريس با حاميان سرسخت برگزيت که وارد کابينه خود کرده و به آنها پستهاي کليدي داده ظاهرا درخواستهاي سفت و سختي هم از اتحاديه اروپا داشته بهگونهايکه «ميشل بارنيه»، مذاکرهکننده ارشد اتحاديه اروپا، بلافاصله اين درخواستها را «غيرقابل پذيرش» خواند. از جمله اينها «فسخ» يکي از عناصر کليدي توافقنامه خروج است که به اصطلاح طرح «بک استاپ» ناميده ميشود که به حفظ جريان آزاد کالاها در مرز ايرلند اشاره دارد. طبق طرح بکاستاپ يا طرح حمايت از ايرلند (BACK STOP)، قرار است تا مدتي بعد از خروج انگلستان از اتحاديه اروپا، براي ايجاد نشدن مرز فيزيکي ميان ايرلند شمالي و جنوبي به قوانين بازار مشترک اروپايي عمل کند. بسياري اين اتفاق را موجب اسارت انگلستان در اتحاديه اروپا ميدانند. ايرلند شمالي بخشي از قلمرو انگلستان بوده است و تنها بخشي خواهد بود که بهدليل داشتن مرز زميني با اتحاديه اروپا (ايرلند جنوبي) بعد از برگزيت، دچار مشکل ميشود. نيويورکتايمز مينويسد اين نماينده اروپا از زباني استفاده کرد که فضاي اندکي براي مانور جانسون باقي ميگذاشت. آمادهسازي براي خروج «بدون معامله» شروع شده اما جانسون وعده داده که حقوق شهروندان اروپا که در بريتانيا زندگي ميکنند حفظ شود. پس از سه سال جدال پارلماني، ادبيات جانسون موجب شعف حاميانش شده است. او قول داده که بريتانيا وارد «عصر طلايي جديدي» خواهد شد و ميخواهد تا سال ۲۰۵۰ بريتانيا را به «بزرگترين و موفقترين اقتصاد در اروپا» تبديل کند. گزارشگر نيويورکتايمز ميگويد او وظيفه دشواري بر دوش دارد و وارث يک اکثريت کوچک در پارلمان است. با اين حال، جانسون به اعضاي کابينه جديد گفت که «در اين لحظات حساس تاريخ کشور مهم است.» او گفت: «اما و اگر ندارد که همه ما متعهديم که تا ۳۱ اکتبر يا حتي زودتر از اتحاديه اروپا خارج شويم.» جانسون روز چهارشنبه بار ديگر وعده خروج را در برابر داونينگ استريت اعلام کرد. «کاستل» در گزارش خود ميافزايد که تصفيه کابينه و روي کار آوردن برخي حاميان برگزيت يکي از شديدترين تصفيهها در تاريخ معاصر کشور است. نخستوزير جديد بريتانيا روز چهارشنبه۲ مرداد وزارتخانههاي اصلي را به طرفداران خروج بريتانيا از اتحاديه اروپا (برگزيت) سپرد. همزمان با آغاز بهکار جانسون بهعنوان نخستوزير، نيمي از اعضاي کابينه از جمله جرمي هانت، رقيب جانسون در رهبري حزب محافظهکار از سمتهاي خود کنارهگيري کردند يا برکنار شدند. از جمله انتصابهاي مهم کابينه تازه، جايگزيني ساجد جاويد، وزير کشور با فيليپ هاموند، بهعنوان وزير دارايي است. دومينيک راب و پريتي پاتل هم به کابينه بازگشتند که به ترتيب عهدهدار وزارتخانههاي خارجه و کشور شدند. در همين راستا، «پني موردانت» از وزارت دفاع و «ليام فاکس» از وزارت تجارت کنار گذاشته شدند. اين گزارش ميافزايد «راب» يکي از حاميان سرسخت و تندرو برگزيت است که پيشتر وزير برگزيت بود اما در اعتراض به ترزا مي در ماه نوامبر استعفا داد. حضور دومينيک راب در وزارتخارجه بريتانيا يکي از تغييرات عمدهاي است که بوريس جانسون در اولين روز نخستوزيري خود در ترکيب کابينه بريتانيا انجام داده است. «نيک بولز»، قانونگذاري که به تازگي حزب محافظهکار را ترک کرد در توييتر نوشت: «راستهاي تندرو بر حزب محافظهکار حاکم شدهاند. تاچريستها، ليبرتارينها و حاميان برگزيت بدون معامله از صدر تا ذيل حزب را پر کردهاند.» جانسون ميخواهد با تصفيههاي خود اين پيام روشن را بفرستد که روي حرف خود ايستاده و اگر لازم باشد بدون هيچ توافقي خروج را عملياتي خواهد کرد. خوشبينان البته اميدوارند اين رويکردي که جانسون در پيش گرفته موجب تشويق اروپا براي ارائه امتيازاتي شود که تاکنون از اعطاي آن دريغ کرده بود. با اين حال، اين اميدها بسته به اين است که اتحاديه اروپا وارد مذاکرهاي مجدد با جانسون در مورد توافق خروج شود. روز پنجشنبه سخنگوي کميسيون اروپايي، بازوي اجرايي اتحاديه اروپا، گفت که «ما به هيچوجه باب مذاکره مجدد بر توافق خروج را نخواهيم گشود.» اين يعني ماههاي پيشرو ماههاي دشواري خواهد بود. چيدمان کابينه جديد نشان ميدهد که تيم جانسون تيمي آماده نبرد براي انتخابات عمومي است البته در صورتي که نخستوزير با موانعي از سوي پارلمان مواجه شود. به هر روي، ساجد جاويد که پدرش يک راننده اتوبوس بود که از مهاجران پاکستاني است، در زمره برندگان بزرگ بود که وزارت دارايي را از آن خود کرد. او قبلا وزير کشور بود که جايش را اکنون پريتي پاتل گرفته است. جاويد در دولت ترزا مي بهعنوان وزير توسعه بينالملل مشغول به کار بود که در نوامبر ۲۰۱۷ بهدليل ديدارهايي با مقامهايي در اسرائيل بدون اطلاع کابينه مجبور به استعفا شد. آنهايي که آمدند دومنيک راب، وزير سابق برگزيت در کابينه ترزا مي، در دولت جانسون به مقام وزارتخارجه بريتانيا رسيد. او در حزب خود يک دستراستي بهشمار ميرود که به آزاديهاي مدني علاقهمند است. او پيش از اين پيشنهاد کرده بود به مدارس دولتي اجازه پول درآوردن بدهند و خواستار تسهيل اخراج کارکناني شده بود که بازدهي بالايي ندارند. او همچنين گفته بود معتقد است، نهاد برابري حقوق زن و مرد در دولت «بيفايده» است. پريتي پاتل، به سمت وزير کشور رسيد. او که از هواداران پر و پا قرص برگزيت و وزير توسعه بينالملل بود، بهخاطر سفري محرمانه به اسرائيل و ديدار مقامات اين کشور از کابينه ترزاميکنار گذاشته شده بود. بوريس جانسون آن زمان از وي حمايت کرد. خانم پاتل از پدر و مادري گجراتي به دنيا آمده که در ۱۹۶۰ به اوگاندا گريخته بودند. او که يکي از راستگراهاي حزب محافظهکار است يکبار نيز خواستار از سرگيري اجراي مجازات اعدام در بريتانيا شده بود. ساجد جاويد که وزير کشور کابينه پيشين بود در کابينه جانسون مقامي بالاتر پيدا کرد و در سمت وزير دارايي جايگزين فيليپهموند شد. اين بانکدار و سرمايهگذار سابق، در کابينه پيشين، ابتدا وزير مسکن و اجتماعات بود، اما با کنار رفتن امبر راد از وزارت کشور جايگزين وي شد. او بارها اعلام کرده است که يک وزير معمولي حزب محافظهکار نيست. او مورد انتقاد است که سخنران چندان الهامبخشي نيست، اما موفق شد در مناظرهها همحزبيهايش را قانع کند تا اسلامهراسي را در حزب محافظهکار بريتانيا بررسي کنند. جاويد از والديني پاکستاني در روچديل به دنيا آمد و پدرش راننده اتوبوس بود و بعدها مغازهدار شد. او که در دوران دانشجويي فعاليت سياسياش را با هواداري از حزب توري شروع کرده بود بعدها به يک بانکسرمايهگذار آمريکايي پيوست و در فعاليت اقتصادي پيشرفت کرد. بن والاس، به سمت وزارت دفاع برگزيده شد. وي که يکي از چهرههاي کمتر شناخته شده کابينه بوريس جانسون است و پيش از آنکه عضو پارلمان انگلستان باشد عضو پارلمان اسکاتلند بوده، جايگزين پنيموردانت شد. او که پيش از اين در وزارت کشور مشغول به کار بود، پيشينهاي نظامي دارد و در صنايع دفاعي نيز فعاليت کرده است. ديگر وزراي کابينه جانسون که تاکنون مشخص شدهاند عبارتند از: متهنکاک، وزير بهداشت، آندرهآ ليدسام، وزير تجارت، ليز تراس، وزير تجارت بينالملل، ترزا ويلييرز، وزير محيطزيست. گوينويليامسون، وزير آموزش، آلوک شارما، وزير توسعه بينالملل، امبرراد، وزير کار و امور بازنشستگي، استفن بارکلي، وزير برگزيت، نيکي مورگان، وزير فرهنگ رسانه و ورزش، رابرت باکلند، وزير دادگستري. آنهايي که رفتند جرمي هانت، وزيرخارجه پيشين و رقيب بوريس جانسون براي مقام نخستوزيري پيشنهادي غير از وزارت امورخارجه از سوي نخستوزير جديد دريافت کرد که ترجيح داد از کابينه محافظهکاران خداحافظي کند. پني موردانت، با وجود آنکه تنها ۸۵ روز در سمت وزير دفاع خدمت کرده بود، کارنامه قابل قبولي داشت اما پشتيبانياش از جرميهانت سبب شد تا او که طرفدار برگزيت نيز بود هم راه خانه را در پيش بگيرد. ليام فاکس، وزير بازرگاني بينالملل نيز توييت کرد «متاسفانه» کابينه را ترک ميکند. او نيز با وجود آنکه هوادار ثابتقدم برگزيت بود احتمالا بختش را براي ماندن در کابينه بعدي زماني از دست داد که در ملأ عام سخنان جانسون درباره پرهيز از تعرفهها در صورت خروج بيتوافق بريتانيا از اتحاديه اروپا را تصحيح کرد. جيمزبروکنشاير، وزير مسکن و اجتماعات نيز با آنکه حمايت خود را عملا و البته کمي دير از جانسون اعلام کرده بود نيمکتنشين شد. گِرِگ کلارک، وزير تجارت بريتانيا مخالف سر سخت خروج بيتوافق بريتانيا از اتحاديه اروپا بود و انتظار نميرفت در کابينه جانسون ماندگار باشد. او نيز اندکي بعد از رسيدن به جلسه داونينگ استريت روي توييترش با دولت خداحافظي کرد. ديگر وزيران کنار گذاشته شده عبارتند از: کارن بردلي وزير امور ايرلند شمالي، دامين هيندز وزير آموزش، ديويد ماندل وزير امور اسکاتلند، کارولين نوکس وزير مهاجرت، کلر پري وزير تغييرات اقليمي و وزيراني که خود کنارهگيري کردند: ديويد ليدينگتون، فيليپهاموند، کريس گريلينگ، ديويد گوک وزير دادگستري و روري استيوارت، وزير توسعه بينالملل.